ਅਸ੍ਤਿ ਹਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਲੋਕਾਲੋਕਤ੍ਵੇਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਤ੍ਵਂ ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਸਦ੍ਭਾਵਾਤ੍ . ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਯ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਸਮਵਾਯਾਤ੍ਮਕਤ੍ਵਂ, ਅਲੋਕਸ੍ਯ ਪੁਨਃ ਕੇਵਲਾਕਾਸ਼ਾਤ੍ਮਕਤ੍ਵਮ੍ . ਤਤ੍ਰ ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯ- ਵ੍ਯਾਪਿਨਿ ਪਰਮਮਹਤ੍ਯਾਕਾਸ਼ੇ ਯਤ੍ਰ ਯਾਵਤਿ ਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲੌ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿਧਰ੍ਮਾਣੌ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤੀ ਆਸ੍ਕਨ੍ਦਤਃ ਤਦ੍ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿਨਿਬਨ੍ਧਨਭੂਤੌ ਚ ਧਰ੍ਮਾਧਰ੍ਮਾਵਭਿਵ੍ਯਾਪ੍ਯਾਵਸ੍ਥਿਤੌ, ਸਰ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਵਰ੍ਤਨਾਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਸ਼੍ਚ ਕਾਲੋ ਨਿਤ੍ਯਦੁਰ੍ਲਲਿਤਸ੍ਤਤ੍ਤਾਵਦਾਕਾਸ਼ਂ ਸ਼ੇਸ਼ਾਣ੍ਯਸ਼ੇਸ਼ਾਣਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਿ ਚੇਤ੍ਯਮੀਸ਼ਾਂ ਸਮਵਾਯ ਆਤ੍ਮਤ੍ਵੇਨ ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਭਵਤੀਤ੍ਯਰ੍ਥਃ ..੧੨੭.. ਅਥ ਲੋਕਾਲੋਕਰੂਪੇਣ ਪਦਾਰ੍ਥਸ੍ਯ ਦ੍ਵੈਵਿਧ੍ਯਮਾਖ੍ਯਾਤਿ — ਪੋਗ੍ਗਲਜੀਵਣਿਬਦ੍ਧੋ ਅਣੁ- ਸ੍ਕਨ੍ਧਭੇਦਭਿਨ੍ਨਾਃ ਪੁਦ੍ਗਲਾਸ੍ਤਾਵਤ੍ਤਥੈਵਾਮੂਰ੍ਤਤ੍ਵਾਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜ੍ਞਾਨਮਯਤ੍ਵਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰਪਰਮਾਨਨ੍ਦੈਕਸੁਖਮਯਤ੍ਵਾਦਿਲਕ੍ਸ਼ਣਾ ਜੀਵਾਸ਼੍ਚੇਤ੍ਥਂਭੂਤਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲੈਰ੍ਨਿਬਦ੍ਧਃ ਸਂਬਦ੍ਧੋ ਭ੍ਰੁਤਃ ਪੁਦ੍ਗਲਜੀਵਨਿਬਦ੍ਧਃ . ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਤ੍ਥਿਕਾਯਕਾਲਡ੍ਢੋ ਧਰ੍ਮਾ- ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯੌ ਚ ਕਾਲਸ਼੍ਚ ਧਰ੍ਮਾਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾਲਾਸ੍ਤੈਰਾਢਯੋ ਭ੍ਰੁਤੋ ਧਰ੍ਮਾਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾਲਾਢਯਃ . ਜੋ ਯਃ ਏਤੇਸ਼ਾਂ ਪਞ੍ਚਾਨਾਮਿਤ੍ਥਂਭੂਤਸਮੁਦਾਯੋ ਰਾਸ਼ਿਃ ਸਮੂਹਃ . ਵਟ੍ਟਦਿ ਵਰ੍ਤਤੇ . ਕਸ੍ਮਿਨ੍ . ਆਗਾਸੇ ਅਨਨ੍ਤਾ- ਨਨ੍ਤਾਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਮਧ੍ਯਵਰ੍ਤਿਨਿ ਲੋਕਾਕਾਸ਼ੇ . ਸੋ ਲੋਗੋ ਸ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਪਞ੍ਚਾਨਾਂ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਤਦਾਧਾਰਭੂਤਂ ਲੋਕਾਕਾਸ਼ਂ ਚੇਤਿ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਸਮੂਹੋ ਲੋਕੋ ਭਵਤਿ . ਕ੍ਵ . ਸਵ੍ਵਕਾਲੇ ਦੁ ਸਰ੍ਵਕਾਲੇ ਤੁ . ਤਦ੍ਬਹਿਰ੍ਭੂਤਮਨਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਾਕਾਸ਼ਮਲੋਕ ਇਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੧੨੮.. ਅਥ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਂ ਸਕ੍ਰਿਯਨਿਃਕ੍ਰਿਯਤ੍ਵੇਨ ਭੇਦਂ ਦਰ੍ਸ਼ਯਤੀਤ੍ਯੇਕਾ ਪਾਤਨਿਕਾ, ਦ੍ਵਿਤੀਯਾ ਤੁ ਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲਯੋਰਰ੍ਥਵ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰ੍ਯਾਯੌ ਦ੍ਵੌ ਸ਼ੇਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਾਂ ਤੁ

ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਆਕਾਸ਼ੇ ] ਆਕਾਸ਼ਮੇਂ [ਯਃ ] ਜੋ ਭਾਗ [ਪੁਦ੍ਗਲਜੀਵਨਿਬਦ੍ਧਃ ] ਜੀਵ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਸੇ ਸਂਯੁਕ੍ਤ [ਧਰ੍ਮਾਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯਕਾਲਾਢਯਃ ਵਰ੍ਤਤੇ ] ਤਥਾ ਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯ ਅਧਰ੍ਮਾਸ੍ਤਿਕਾਯ ਔਰ ਕਾਲਸੇ ਸਮ੍ਰੁਦ੍ਧ ਹੈ, [ਸਃ ] ਵਹ [ਸਰ੍ਵਕਾਲੇ ਤੁ ] ਸਰ੍ਵਕਾਲਮੇਂ [ਲੋਕਃ ] ਲੋਕ ਹੈ . (ਸ਼ੇਸ਼ ਕੇਵਲ ਆਕਾਸ਼ ਵਹ ਅਲੋਕ ਹੈ .)

ਟੀਕਾ : — ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਲੋਕਤ੍ਵ ਔਰ ਅਲੋਕਤ੍ਵਕੇ ਭੇਦਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਵਾਨ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਅਪਨੇ -ਅਪਨੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣੋਂਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਹੈ . ਲੋਕਕਾ ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣ ਸ਼ਡ੍ਦ੍ਰਵ੍ਯਸਮਵਾਯਾਤ੍ਮਕਪਨਾ (-ਛਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਵਰੂਪਪਨਾ) ਹੈ ਔਰ ਅਲੋਕਕਾ ਕੇਵਲ ਆਕਾਸ਼ਾਤ੍ਮਕਪਨਾ (-ਮਾਤ੍ਰ ਆਕਾਸ਼ਸ੍ਵਰੂਪਪਨਾ) ਹੈ . ਵਹਾਁ, ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਨੇ ਵਾਲੇ ਪਰਮ ਮਹਾਨ ਆਕਾਸ਼ਮੇਂ, ਜਹਾਁ ਜਿਤਨੇਮੇਂ ਗਤਿਸ੍ਥਿਤਿ ਧਰ੍ਮਵਾਲੇ ਜੀਵ ਤਥਾ ਪੁਦ੍ਗਲ ਗਤਿ -ਸ੍ਥਿਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ, (ਜਹਾਁ ਜਿਤਨੇਮੇਂ) ਉਨ੍ਹੇਂ, ਗਤਿ -ਸ੍ਥਿਤਿਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਧਰ੍ਮ ਤਥਾ ਅਧਰ੍ਮ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ ਹੋਕਰ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਔਰ (ਜਹਾਁ ਜਿਤਨੇਮੇਂ) ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ ਵਰ੍ਤਨਾਮੇਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤ ਕਾਲ ਸਦਾ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਉਤਨਾ ਆਕਾਸ਼ ਤਥਾ ਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਸ੍ਤ

੨੫੪ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-