ਦ੍ਵਿਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਦ੍ਯੁਦ੍ਭਵਹੇਤੁਭੂਤਤਥਾਵਿਧਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਗੁਣਪਰਿਣਾਮਸ਼ਕ੍ਤਿਸ੍ਵਭਾਵਾਤ੍ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਦ੍ਭਵਤ੍ਵਮਸ੍ਤਿ . ਤਤਃ ਪਰ੍ਯਾਯੇਣਾਨੇਕਪ੍ਰਦੇਸ਼ਤ੍ਵਸ੍ਯਾਪਿ ਸਂਭਵਾਤ੍ ਦ੍ਵਯਾਦਿਸਂਖ੍ਯੇਯਾਸਂਖ੍ਯੇਯਾਨਨ੍ਤਪ੍ਰਦੇਸ਼ਤ੍ਵਮਪਿ ਨ੍ਯਾਯ੍ਯਂ ਪੁਦ੍ਗਲਸ੍ਯ ..੧੩੭..
ਪਰਮਾਣੋਰ੍ਗਤਿਪਰਿਣਤੇਃ ਸਹਕਾਰਿਤ੍ਵੇਨ ਵਰ੍ਤਤੇ . ਕਸ੍ਯ ਸਂਬਨ੍ਧੀ ਯੋਸੌ ਪਰਮਾਣੁਃ . ਪਦੇਸਮੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਵ੍ਵਜਾਦਸ੍ਸ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰਪੁਦ੍ਗਲਜਾਤਿਰੂਪਪਰਮਾਣੁਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ . ਕਿਂ ਕੁਰ੍ਵਤਃ . ਵਦਿਵਦਦੋ ਵ੍ਯਤਿਪਤਤੋ ਮਨ੍ਦਗਤ੍ਯਾ ਗਚ੍ਛਤਃ . ਕਂ ਪ੍ਰਤਿ . ਪਦੇਸਂ ਕਾਲਾਣੁਵ੍ਯਾਪ੍ਤਮੇਕਪ੍ਰਦੇਸ਼ਮ੍ . ਕਸ੍ਯ ਸਂਬਨ੍ਧਿਨਮ੍ . ਆਗਾਸਦਵ੍ਵਸ੍ਸ ਆਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯੇਤਿ . ਤਥਾਹਿ – ਕਾਲਾਣੁਰਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋ ਭਵਤਿ . ਕਸ੍ਮਾਤ੍ . ਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣੈਕਪ੍ਰਦੇਸ਼ਤ੍ਵਾਤ੍ . ਅਥਵਾ ਯਥਾ ਸ੍ਨੇਹਗੁਣੇਨ ਪੁਦ੍ਗਲਾਨਾਂ ਤਥਾਪਿ ਦੋ ੧ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਦਿਕੇ ਉਦ੍ਭਵਕੇ ਹੇਤੁਭੂਤ ਤਥਾਵਿਧ (ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰਕੇ) ਸ੍ਨਿਗ੍ਧ -ਰੂਕ੍ਸ਼ਗੁਣਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਰੂਪ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਉਸਕੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕਾ ਉਦ੍ਭਵ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਪਰ੍ਯਾਯਸੇ ਅਨੇਕਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀਪਨੇਕਾ ਭੀ ਸਂਭਵ ਹੋਨੇਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲਕੋ ਦ੍ਵਿਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀਪਨੇਸੇ ਲੇਕਰ ਸਂਖ੍ਯਾਤ, ਅਸਂਖ੍ਯਾਤ ਔਰ ਅਨਨ੍ਤਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀਪਨਾ ਭੀ ਨ੍ਯਾਯਯੁਕ੍ਤ ਹੈ ..੧੩੭.. ਅਬ, ‘ਕਾਲਾਣੁ ਅਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀ ਹੀ ਹੈ’ ਐਸਾ ਨਿਯਮ ਕਰਤੇ ਹੈਂ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦਰਸ਼ਾਤੇ ਹੈਂ : — )
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਸਮਯਃ ਤੁ ] ਕਾਲ ਤੋ [ਅਪ੍ਰਦੇਸ਼ਃ ] ਅਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀ ਹੈ, [ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰਸ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਜਾਤਸ੍ਯ ] ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰ ਪੁਦ੍ਗਲ -ਪਰਮਾਣੁ [ਆਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਂ ] ਆਕਾਸ਼ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਕੋ [ਵ੍ਯਤਿਪਤਤਃ ] ਮਂਦ ਗਤਿਸੇ ਉਲ੍ਲਂਘਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੋ ਤਬ [ਸਃ ਵਰ੍ਤਤੇ ] ਵਹ ਵਰ੍ਤਤਾ ਹੈ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਤਯਾ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ..੧੩੮..
ਛੇ ਕਾਲ਼ ਤੋ ਅਪ੍ਰਦੇਸ਼; ਏਕਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪਰਮਾਣੁ ਯਦਾ ਆਕਾਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤਣੋ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤਿਕ੍ਰਮੇ, ਵਰ੍ਤੇ ਤਦਾ. ੧੩੮.
੨੭੨ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੧. ਦ੍ਵਿਪ੍ਰਦੇਸ਼ੀ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਸ੍ਕਨ੍ਧੋਂਕੀ ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਕੇ ਕਾਰਣਭੂਤ ਜੋ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧ -ਰੂਕ੍ਸ਼ ਗੁਣ ਹੈਂ ਉਨਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ .