ਏਵਮਾਕਾਸ਼ਪਦਾਰ੍ਥਾਦਾਕਾਲਪਦਾਰ੍ਥਾਚ੍ਚ ਸਮਸ੍ਤੈਰੇਵ ਸਂਭਾਵਿਤਪ੍ਰਦੇਸ਼ਸਦ੍ਭਾਵੈਃ ਪਦਾਰ੍ਥੈਃ ਸਮਗ੍ਰ ਏਵ ਯਃ ਸਮਾਪ੍ਤਿਂ ਨੀਤੋ ਲੋਕਸ੍ਤਂ ਖਲੁ ਤਦਨ੍ਤਃਪਾਤਿਤ੍ਵੇਪ੍ਯਚਿਨ੍ਤ੍ਯਸ੍ਵਪਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ਼ਕ੍ਤਿਸਂਪਦਾ ਜੀਵ ਏਵ ਜਾਨੀਤੇ, ਨਤ੍ਵਿਤਰਃ . ਏਵਂ ਸ਼ੇਸ਼ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਣਿ ਜ੍ਞੇਯਮੇਵ, ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਤੁ ਜ੍ਞੇਯਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਚੇਤਿ ਜ੍ਞਾਨ- ਜ੍ਞੇਯਵਿਭਾਗਃ . ਅਥਾਸ੍ਯ ਜੀਵਸ੍ਯ ਸਹਜਵਿਜ੍ਰੁਮ੍ਭਿਤਾਨਨ੍ਤਜ੍ਞਾਨਸ਼ਕ੍ਤਿਹੇਤੁਕੇ ਤ੍ਰਿਸਮਯਾਵਸ੍ਥਾਯਿਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣੇ ਵਿ ਭਵਿਯਾ ਤਂ ਜਾਣਹ ਸਮ੍ਮਮਾਹਪ੍ਪਂ’’ ..੧੪੪.. ਏਵਂ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਲਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਨਮੁਖ੍ਯਤ੍ਵੇਨਾਸ਼੍ਟਮਸ੍ਥਲੇ ਗਾਥਾਤ੍ਰਯਂ ਗਤਮ੍ . ਇਤਿ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ‘ਦਵ੍ਵਂ ਜੀਵਮਜੀਵਂ’ ਇਤ੍ਯਾਦ੍ਯੇਕੋਨਵਿਂਸ਼ਤਿਗਾਥਾਭਿਃ ਸ੍ਥਲਾਸ਼੍ਟਕੇਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼- ਜ੍ਞੇਯਾਧਿਕਾਰਃ ਸਮਾਪ੍ਤਃ .. ਅਤਃ ਪਰਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਸ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਭਾਵਪ੍ਰਾਣੈਃ ਸਹ ਭੇਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ‘ਸਪਦੇਸੇਹਿਂ ਸਮਗ੍ਗੋ’
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਸਪ੍ਰਦੇਸ਼ੈਃ ਅਰ੍ਥੈਃ ] ਸਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ [ਨਿਸ਼੍ਠਿਤਃ ] ਸਮਾਪ੍ਤਿਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ [ਜੀਵਃ ] ਵਹ ਜੀਵ ਹੈ, — [ਪ੍ਰਾਣਚਤੁਸ਼੍ਕਾਭਿਸਂਬਦ੍ਧਃ ] ਜੋ ਕਿ (ਸਂਸਾਰ ਦਸ਼ਾਮੇਂ) ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਣੋਂਸੇ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਹੈ ..੧੪੫..
ਟੀਕਾ : — ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਕਾ ਸਦ੍ਭਾਵ ਫਲਿਤ ਹੁਆ ਹੈ ਐਸੇ ਆਕਾਸ਼ਪਦਾਰ੍ਥਸੇ ਲੇਕਰ ਕਾਲ ਪਦਾਰ੍ਥ ਤਕਕੇ ਸਭੀ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਸੇ ਸਮਾਪ੍ਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਜੋ ਸਮਸ੍ਤ ਲੋਕ ਹੈ ਉਸੇ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ, ਉਸਮੇਂ ੨ਅਂਤਃਪਾਤੀ ਹੋਨੇਪਰ ਭੀ, ਅਚਿਨ੍ਤ੍ਯ ਐਸੀ ਸ੍ਵਪਰਕੋ ਜਾਨਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਰੂਪ ਸਮ੍ਪਦਾਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਜੀਵ ਹੀ ਜਾਨਤਾ ਹੈ, ਦੂਸਰਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ . ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ੇਸ਼ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜ੍ਞੇਯ ਹੀ ਹੈਂ ਔਰ ਜੀਵਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤੋ ਜ੍ਞੇਯ ਤਥਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ; — ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯਕਾ ਵਿਭਾਗ ਹੈ .
ਅਬ, ਇਸ ਜੀਵਕੋ, ਸਹਜਰੂਪਸੇ (ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਹੀ) ਪ੍ਰਗਟ ਅਨਨ੍ਤਜ੍ਞਾਨਸ਼ਕ੍ਤਿ ਜਿਸਕਾ ਹੇਤੁ ਹੈ ਔਰ ਤੀਨੋਂ ਕਾਲਮੇਂ ਅਵਸ੍ਥਾਯਿਪਨਾ (ਟਿਕਨਾ) ਜਿਸਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਹੈ ਐਸਾ, ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪਭੂਤ ਹੋਨੇਸੇ
ਤਸੁ ਜਾਣਨਾਰੋ ਜੀਵ, ਪ੍ਰਾਣਚਤੁਸ਼੍ਕਥੀ ਸਂਯੁਕ੍ਤ ਜੇ. ੧੪੫.
੨੮੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੧ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ [ਸਮਗ੍ਰਃ ਲੋਕਃ ] ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਲੋਕ [ਨਿਤ੍ਯਃ ] ਨਿਤ੍ਯ ਹੈ, [ਤਂ ] ਉਸੇ [ਯਃ ਜਾਨਾਤਿ ] ਜੋ
੧. ਛਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਹੀ ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਲੋਕ ਸਮਾਪ੍ਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਉਨਕੇ ਅਤਿਰਿਕ੍ਤ ਲੋਕਮੇਂ ਦੂਸਰਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੈ .
੨. ਅਂਤਃਪਾਤੀ = ਅਨ੍ਦਰ ਆ ਜਾਨੇਵਾਲਾ; ਅਨ੍ਦਰ ਸਮਾ ਜਾਨੇਵਾਲਾ ( – ਜੀਵ ਲੋਕਕੇ ਭੀਤਰ ਆ ਜਾਤਾ ਹੈ .)