ਸਮਤੋ ਦ੍ਵਯਧਿਕਗੁਣਾਦ੍ਧਿ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਾਦ੍ਬਨ੍ਧ ਇਤ੍ਯੁਤ੍ਸਰ੍ਗਃ, ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਦ੍ਵਯਧਿਕਗੁਣਤ੍ਵਸ੍ਯ ਹਿ ਪਰਿਣਾਮਕਤ੍ਵੇਨ ਬਨ੍ਧਸਾਧਨਤ੍ਵਾਤ੍ . ਨ ਖਲ੍ਵੇਕਗੁਣਾਤ੍ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਾਦ੍ਬਨ੍ਧ ਇਤ੍ਯਪਵਾਦਃ, ਏਕਗੁਣ- ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਸ੍ਯ ਹਿ ਪਰਿਣਮ੍ਯਪਰਿਣਾਮਕਤ੍ਵਾਭਾਵੇਨ ਬਨ੍ਧਸ੍ਯਾਸਾਧਨਤ੍ਵਾਤ੍ ..੧੬੫.. ਚੇਤ੍ . ਏਕੋ ਦ੍ਵਿਗੁਣਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ਦ੍ਵਿਤੀਯੋਪਿ ਦ੍ਵਿਗੁਣ ਇਤਿ ਦ੍ਵੌ ਸਮਸਂਖ੍ਯਾਨੌ ਤਿਸ਼੍ਠਤਸ੍ਤਾਵਤ੍ ਏਕ ਸ੍ਯ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਿਤਦ੍ਵਿਗੁਣਸ੍ਯ ਦ੍ਵਿਗੁਣਾਧਿਕ ਤ੍ਵੇ ਕ੍ਰੁ ਤੇ ਸਤਿ ਸਃ ਚਤੁਰ੍ਗੁਣੋ ਭਵਤਿ ਸ਼ਕ੍ਤਿਚਤੁਸ਼੍ਟਯਪਰਿਣਤੋ ਭਵਤਿ . ਤਸ੍ਯ ਚਤੁਰ੍ਗੁਣਸ੍ਯ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਦ੍ਵਿਗੁਣੇਨ ਸਹ ਬਨ੍ਧੋ ਭਵਤੀਤਿ . ਤਥੈਵ ਦ੍ਵੌ ਤ੍ਰਿਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤੋ ਤਿਸ਼੍ਠਤਸ੍ਤਾਵਤ੍, ਤਤ੍ਰਾਪ੍ਯੇਕਸ੍ਯ ਤ੍ਰਿਗੁਣਸ਼ਬ੍ਦਾਭਿਧੇਯਸ੍ਯ ਤ੍ਰਿਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਪਰਮਾਣੋਃ ਸ਼ਕ੍ਤਿਦ੍ਵਯਮੇਲਾਪਕੇ ਕ੍ਰੁਤੇ ਸਤਿ ਪਞ੍ਚਗੁਣਤ੍ਵਂ ਭਵਤਿ . ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਗੁਣੇਨ ਸਹ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਤ੍ਰਿਗੁਣਸ੍ਯ ਬਨ੍ਧੋ ਭਵਤਿ . ਏਵਂ ਦ੍ਵਯੋਰ੍ਦ੍ਵਯੋਃ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਯੋਰ੍ਦ੍ਵਯੋਰ੍ਦ੍ਵਯੋ ਰੂਕ੍ਸ਼ਯੋਰ੍ਦ੍ਵਯੋਰ੍ਦ੍ਵਯੋਃ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਰੂਕ੍ਸ਼ਯੋਰ੍ਵਾ ਸਮਯੋਃ ਵਿਸ਼ਮਯੋਸ਼੍ਚ ਦ੍ਵਿਗੁਣਾਧਿਕ ਤ੍ਵੇ ਸਤਿ ਬਨ੍ਧੋ ਭਵਤੀਤ੍ਯਰ੍ਥਃ, ਕਿਂਤੁ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੋਸ੍ਤਿ . ਆਦਿਪਰਿਹੀਣਾ ਆਦਿਸ਼ਬ੍ਦੇਨ ਜਲਸ੍ਥਾਨੀਯਂ ਜਘਨ੍ਯਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤ੍ਵਂ ਵਾਲੁਕਾਸ੍ਥਾਨੀਯਂ ਜਘਨ੍ਯਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਂ ਭਣ੍ਯਤੇ, ਤਾਭ੍ਯਾਂ ਵਿਹੀਨਾ ਆਦਿਪਰਿਹੀਣਾ ਬਧ੍ਯਨ੍ਤੇ . ਕਿਂਚ – ਪਰਮਚੈਤਨ੍ਯਪਰਿਣਤਿਲਕ੍ਸ਼ਣਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਭਾਵਨਾਰੂਪਧਰ੍ਮਧ੍ਯਾਨ- ਸ਼ੁਕ੍ਲਧ੍ਯਾਨਬਲੇਨ ਯਥਾ ਜਧਨ੍ਯਸ੍ਨਿਗ੍ਧਸ਼ਕ੍ਤਿਸ੍ਥਾਨੀਯੇ ਕ੍ਸ਼ੀਣਰਾਗਤ੍ਵੇ ਸਤਿ ਜਧਨ੍ਯਰੂਕ੍ਸ਼ਸ਼ਕ੍ਤਿਸ੍ਥਾਨੀਯੇ ਕ੍ਸ਼ੀਣਦ੍ਵੇਸ਼ਤ੍ਵੇ ਚ ਸਤਿ ਜਲਵਾਲੁਕਯੋਰਿਵ ਜੀਵਸ੍ਯ ਬਨ੍ਧੋ ਨ ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਮਾਣੋਰਪਿ ਜਘਨ੍ਯਸ੍ਨਿਗ੍ਧ- ਰੂਕ੍ਸ਼ਸ਼ਕ੍ਤਿਪ੍ਰਸ੍ਤਾਵੇ ਬਨ੍ਧੋ ਨ ਭਵਤੀਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੧੬੫.. ਅਥ ਤਮੇਵਾਰ੍ਥਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ੇਣ ਸਮਰ੍ਥਯਤਿ — ਗੁਣਸ਼ਬ੍ਦਵਾਚ੍ਯਸ਼ਕ੍ਤਿਦ੍ਵਯਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਪਰਮਾਣੋਸ਼੍ਚਤੁਰ੍ਗੁਣਸ੍ਨਿਗ੍ਧੇਨ ਰੂਕ੍ਸ਼ੇਣ ਵਾ ਸਮਸ਼ਬ੍ਦਸਂਜ੍ਞੇਨ ਤਥੈਵ ਦ੍ਵਯਧਿਕਾਃ ] ਯਦਿ ਸਮਾਨਸੇ ਦੋ ਅਧਿਕ ਅਂਸ਼ਵਾਲੇ ਹੋਂ ਤੋ [ਬਧ੍ਯਨ੍ਤੇ ਹਿ ] ਬਁਧਤੇ ਹੈਂ, [ਆਦਿ ਪਰਿਹੀਨਾਃ ] ਜਘਨ੍ਯਾਂਸ਼ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਬਂਧਤੇ ..੧੬੫..

ਟੀਕਾ : — ਸਮਾਨਸੇ ਦੋ ਗੁਣ (ਅਂਸ਼) ਅਧਿਕ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤ੍ਵ ਯਾ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵ ਹੋ ਤੋ ਬਂਧ ਹੋਤਾ ਹੈ ਯਹ ਉਤ੍ਸਰ੍ਗ (ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਨਿਯਮ) ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤ੍ਵ ਯਾ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਕੀ ਦ੍ਵਿਗੁਣਾਧਿਕਤਾਕਾ ਹੋਨਾ ਵਹ ਪਰਿਣਾਮਕ (ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਾਨੇਵਾਲਾ) ਹੋਨੇਸੇ ਬਂਧਕਾ ਕਾਰਣ ਹੈ .

ਯਦਿ ਏਕ ਗੁਣ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤ੍ਵ ਯਾ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵ ਹੋ ਤੋ ਬਂਧ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਯਹ ਅਪਵਾਦ ਹੈ; ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਏਕ ਗੁਣ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤ੍ਵ ਯਾ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤ੍ਵਕੇ ੧ਪਰਿਣਮ੍ਯ – ਪਰਿਣਾਮਕਤਾਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਬਂਧਕੇ ਕਾਰਣਪਨੇਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ ..੧੬੫..

੩੧੬ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-

੧. ਪਰਿਣਮ੍ਯ = ਪਰਿਣਮਨ ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ . [ਦਸ਼ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਬਾਰਹ ਅਂਸ਼ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤਾਵਾਲੇ ਪਰਮਾਣੁਕੇ ਸਾਥ ਬਂਧਕਰ ਸ੍ਕਂਧ ਬਨਨੇ ਪਰ, ਦਸ਼ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਬਾਰਹ ਅਂਸ਼ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤਾਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ
ਹੈ; ਅਥਵਾ ਦਸ਼ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਬਾਰਹ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਵਾਲੇ ਪਰਮਾਣੁਕੇ ਸਾਥ ਬਂਧਕਰ ਸ੍ਕਂਧ ਬਨਨੇ
ਪਰ, ਦਸ਼ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਬਾਰਹ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਕਮ
ਅਂਸ਼ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਪਰਿਣਮ੍ਯ ਹੈ ਔਰ ਦੋ ਅਧਿਕ ਅਂਸ਼ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਪਰਿਣਾਮਕ ਹੈ . ਏਕ ਅਂਸ਼ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਤਾ ਯਾ ਰੂਕ੍ਸ਼ਤਾਵਾਲਾ ਪਰਮਾਣੁ (ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਨਿਯਮਾਨੁਸਾਰ) ਪਰਿਣਾਮਕ ਤੋ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਘਨ੍ਯਭਾਵਮੇਂ ਵਰ੍ਤਿਤ ਹੋਨੇਸੇ
ਪਰਿਣਮ੍ਯ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ . ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਘਨ੍ਯਭਾਵ ਬਂਧਕਾ ਕਾਰਣ ਨਹੀਂ ਹੈ .]]