ਯਤੋ ਹਿ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤ੍ਵਪਰਿਣਤੈਰ੍ਬਾਦਰਪਰਿਣਤੈਸ਼੍ਚਾਨਤਿਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤ੍ਵਸ੍ਥੂਲਤ੍ਵਾਤ੍ ਕਰ੍ਮਤ੍ਵਪਰਿਣਮਨਸ਼ਕ੍ਤਿ- ਯੋਗਿਭਿਰਤਿਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਸ੍ਥੂਲਤਯਾ ਤਦਯੋਗਿਭਿਸ਼੍ਚਾਵਗਾਹਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਤ੍ਵੇਨ ਪਰਸ੍ਪਰਮਬਾਧਮਾਨੈਃ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸਰ੍ਵਤ ਏਵ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਯੈਰ੍ਗਾਢਂ ਨਿਚਿਤੋ ਲੋਕਃ, ਤਤੋਵਧਾਰ੍ਯਤੇ ਨ ਪੁਦ੍ਗਲਪਿਣ੍ਡਾਨਾਮਾਨੇਤਾ ਪੁਰੁਸ਼ੋਸ੍ਤਿ ..੧੬੮..
ਅਥਾਤ੍ਮਨਃ ਪੁਦ੍ਗਲਪਿਣ੍ਡਾਨਾਂ ਕਰ੍ਮਤ੍ਵਕਰ੍ਤ੍ਰੁਤ੍ਵਾਭਾਵਮਵਧਾਰਯਤਿ —
ਯੋਗ੍ਯੈਰ੍ਬਾਦਰੈਸ਼੍ਚ . ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਕਥਂਭੂਤੈਃ . ਅਪ੍ਪਾਓਗ੍ਗੇਹਿਂ ਅਤਿਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਸ੍ਥੂਲਤ੍ਵੇਨ ਕਰ੍ਮਵਰ੍ਗਣਾਯੋਗ੍ਯਤਾਰਹਿਤੈਃ . ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟੈਃ . ਜੋਗ੍ਗੇਹਿਂ ਅਤਿਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਸ੍ਥੂਲਤ੍ਵਾਭਾਵਾਤ੍ਕਰ੍ਮਵਰ੍ਗਣਾਯੋਗ੍ਯੈਰਿਤਿ . ਅਯਮਤ੍ਰਾਰ੍ਥਃ — ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਸ਼ੁਦ੍ਧ- ਸ੍ਵਰੂਪੈਰਪਿ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਕਰ੍ਮੋਦਯਾਧੀਨਤਯਾ ਪ੍ਰੁਥਿਵ੍ਯਾਦਿਪਞ੍ਚਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਸ੍ਥਾਵਰਤ੍ਵਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤੈਰ੍ਜੀਵੈਰ੍ਯਥਾ ਲੋਕੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਭ੍ਰੁਤਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ਤਥਾ ਪੁਦ੍ਗਲੈਰਪਿ . ਤਤੋ ਜ੍ਞਾਯਤੇ ਯਤ੍ਰੈਵ ਸ਼ਰੀਰਾਵਗਾਢਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇ ਜੀਵਸ੍ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ਬਨ੍ਧਯੋਗ੍ਯਪੁਦ੍ਗਲਾ ਅਪਿ
ਟੀਕਾ : — ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤਯਾ ਪਰਿਣਤ ਤਥਾ ਬਾਦਰਰੂਪ ਪਰਿਣਤ, ਅਤਿ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮ ਅਥਵਾ ਅਤਿ ਸ੍ਥੂਲ ਨ ਹੋਨੇਸੇ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਪਰਿਣਤ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲੇ ਤਥਾ ਅਤਿ ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮ ਅਥਵਾ ਅਤਿ ਸ੍ਥੂਲ ਹੋਨੇਸੇ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਪਰਿਣਤ ਹੋਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਸੇ ਰਹਿਤ — ਐਸੇ ਪੁਦ੍ਗਲਕਾਰ੍ਯੋਂਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ, ਅਵਗਾਹਕੀ ਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਤਾਕੇ ਕਾਰਣ ਪਰਸ੍ਪਰ ਬਾਧਾ ਕਿਯੇ ਵਿਨਾ, ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਸਰ੍ਵਤਃ (ਸਰ੍ਵ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਸੇ) ਲੋਕ ਗਾਢ ਭਰਾ ਹੁਆ ਹੈ . ਇਸਸੇ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਦ੍ਗਲਪਿਣ੍ਡੋਂਕਾ ਲਾਨੇਵਾਲਾ ਆਤ੍ਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਇਸ ਲੋਕਮੇਂ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਜੀਵ ਹੈਂ ਔਰ ਕਰ੍ਮਬਂਧਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਪੁਦ੍ਗਲਵਰ੍ਗਣਾ ਭੀ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਹੈ . ਜੀਵਕੇ ਜੈਸੇ ਪਰਿਣਾਮ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਜੀਵਕੋ ਕਰ੍ਮਬਂਧ ਹੋਤਾ ਹੈ . ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਆਤ੍ਮਾ ਕਿਸੀ ਬਾਹਰਕੇ ਸ੍ਥਾਨਸੇ ਕਰ੍ਮਯੋਗ੍ਯ ਪੁਦ੍ਗਲ ਲਾਕਰ ਬਂਧ ਕਰਤਾ ਹੈ ..੧੬੮..
ਅਬ ਐਸਾ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਆਤ੍ਮਾ ਪੁਦ੍ਗਲਪਿਣ੍ਡੋਂਕੋ ਕਰ੍ਮਰੂਪ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਕਰ੍ਮਤ੍ਵਪ੍ਰਾਯੋਗ੍ਯਾਃ ਸ੍ਕਂਧਾਃ ] ਕਰ੍ਮਤ੍ਵਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਸ੍ਕਂਧ [ਜੀਵਸ੍ਯਪਰਿਣਤਿਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ] ਜੀਵਕੀ ਪਰਿਣਤਿਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ [ਕਰ੍ਮਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ] ਕਰ੍ਮਭਾਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ; [ਨ ਹਿ ਤੇ ਜੀਵੇਨ ਪਰਿਣਮਿਤਾਃ ] ਜੀਵ ਉਨਕੋ ਨਹੀਂ ਪਰਿਣਮਾਤਾ ..੧੬੯..
ਕਰ੍ਮਤ੍ਵਨੇ ਪਾਮੇ; ਨਹਿ ਜੀਵ ਪਰਿਣਮਾਵੇ ਤੇਮਨੇ. ੧੬੯.