ਰਾਗਪਰਿਣਾਮ ਏਵਾਤ੍ਮਨਃ ਕਰ੍ਮ, ਸ ਏਵ ਪੁਣ੍ਯਪਾਪਦ੍ਵੈਤਮ੍ . ਰਾਗਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯੈਵਾਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਯੈਵੋਪਾਦਾਤਾ ਹਾਤਾ ਚੇਤ੍ਯੇਸ਼ ਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਨਿਰੂਪਣਾਤ੍ਮਕੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਃ . ਯਸ੍ਤੁ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮ ਆਤ੍ਮਨਃ ਕਰ੍ਮ, ਸ ਏਵ ਪੁਣ੍ਯਪਾਪਦ੍ਵੈਤਂ . ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਸ੍ਯਾਤ੍ਮਾ ਕਰ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਯੋਪਾਦਾਤਾ ਹਾਤਾ ਚੇਤਿ ਸੋਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਨਿਰੂਪਣਾਤ੍ਮਕੋ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਃ . ਉਭਾਵਪ੍ਯੇਤੌ ਸ੍ਤਃ, ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਸ਼ੁਦ੍ਧਤ੍ਵੇਨੋਭਯਥਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਪ੍ਰਤੀਯਮਾਨਤ੍ਵਾਤ੍ . ਕਿਨ੍ਤ੍ਵਤ੍ਰ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯਃ ਸਾਧਕਤਮਤ੍ਵਾਦੁਪਾਤ੍ਤਃ, ਸਾਧ੍ਯਸ੍ਯ ਹਿ ਸ਼ੁਦ੍ਧਤ੍ਵੇਨ ਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਯ ਕਸ਼ਾਯਿਤਃ ਪਰਿਣਤੋ ਰਞ੍ਜਿਤਃ . ਕੈਃ . ਮੋਹਰਾਗਦੋਸੇਹਿਂ ਨਿਰ੍ਮੋਹਸ੍ਵਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਭਾਵਨਾਪ੍ਰਤਿਬਨ੍ਧਿਭਿਰ੍ਮੋਹ- ਰਾਗਦ੍ਵੈਸ਼ੈਃ . ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਕਿਂਰੂਪਃ . ਕਮ੍ਮਰਜੇਹਿਂ ਸਿਲਿਟ੍ਠੋ ਕਰ੍ਮਰਜੋਭਿਃ ਸ਼੍ਲਿਸ਼੍ਟਃ ਕਰ੍ਮਵਰ੍ਗਣਾਯੋਗ੍ਯਪੁਦ੍ਗਲਰਜੋਭਿਃ ਸਂਸ਼੍ਲਿਸ਼੍ਟੋ ਬਦ੍ਧਃ . ਬਂਧੋ ਤ੍ਤਿ ਪਰੂਵਿਦੋ ਅਭੇਦੇਨਾਤ੍ਮੈਵ ਬਨ੍ਧ ਇਤਿ ਪ੍ਰਰੂਪਿਤਃ. ਕ੍ਵ . ਸਮਯੇ ਪਰਮਾਗਮੇ . ਅਤ੍ਰੇਦਂ ਭਣਿਤਂ ਭਵਤਿ – ਯਥਾ ਵਸ੍ਤ੍ਰਂ ਲੋਧ੍ਰਾਦਿਦ੍ਰਵ੍ਯੈਃ ਕਸ਼ਾਯਿਤਂ ਰਞ੍ਜਿਤਂ ਸਨ੍ਮਞ੍ਜੀਸ਼੍ਠਾਦਿਰਙ੍ਗਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਰਞ੍ਜਿਤਂ ਸਦਭੇਦੇਨ ਰਕ੍ਤਮਿਤ੍ਯੁਚ੍ਯਤੇ ਤਥਾ ਵਸ੍ਤ੍ਰਸ੍ਥਾਨੀਯ ਆਤ੍ਮਾ ਲੋਧ੍ਰਾਦਿਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਥਾਨੀਯਮੋਹਰਾਗਦ੍ਵੇਸ਼ੈਃ ਕਸ਼ਾਯਿਤੋ ਰਞ੍ਜਿਤਃ ਪਰਿਣਤੋ ਮਞ੍ਜੀਸ਼੍ਠਸ੍ਥਾਨੀਯਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲੈਃ ਸਂਸ਼੍ਲਿਸ਼੍ਟਃ ਸਂਬਦ੍ਧਃ ਸਨ੍ ਭੇਦੇਪ੍ਯਭੇਦੋਪਚਾਰਲਕ੍ਸ਼ਣੇਨਾਸਦ੍ਭੂਤਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਬਨ੍ਧ ਇਤ੍ਯਭਿਧੀਯਤੇ . ਕਸ੍ਮਾਤ੍ . ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਨਿਰੂਪਣਾਰ੍ਥਵਿਸ਼ਯਤ੍ਵਾਦਸਦ੍ਭੂਤਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯਸ੍ਯੇਤਿ ..੧੮੮.. ਅਥ ਨਿਸ਼੍ਚਯਵ੍ਯਵਹਾਰਯੋਰਵਿਰੋਧਂ ਦਰ੍ਸ਼ਯਤਿ — ਏਸੋ ਬਂਧਸਮਾਸੋ ਏਸ਼ ਬਨ੍ਧਸਮਾਸਃ . ਏਸ਼ ਬਹੁਧਾ ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ- ਪ੍ਰਕਾਰੋ ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਣਤਿਰੂਪੋ ਬਨ੍ਧਸਂਕ੍ਸ਼ੇਪਃ . ਕੇਸ਼ਾਂ ਸਂਬਨ੍ਧੀ . ਜੀਵਾਣਂ ਜੀਵਾਨਾਮ੍ . ਣਿਚ੍ਛਯੇਣ ਣਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯੇਨ ਨਿਰ੍ਦਿਸ਼੍ਟਃ ਕਥਿਤਃ . ਕੈਃ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁਭੂਤੈਃ . ਅਰਹਂਤੇਹਿਂ ਅਰ੍ਹਦ੍ਭਿਃ ਨਿਰ੍ਦੋਸ਼ਿਪਰਮਾਤ੍ਮਭਿਃ . ਕੇਸ਼ਾਮ੍ .
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਏਸ਼ਃ ] ਯਹ (ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਪ੍ਰਕਾਰਸੇ), [ਜੀਵਾਨਾਂ ] ਜੀਵੋਂਕੇ [ਬਂਧਸਮਾਸਃ ] ਬਂਧਕਾ ਸਂਕ੍ਸ਼ੇਪ [ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ] ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ [ਅਰ੍ਹਦ੍ਭਿਃ ] ਅਰ੍ਹਨ੍ਤਭਗਵਾਨਨੇ [ਯਤੀਨਾਂ ] ਯਤਿਯੋਂਸੇ [ਨਿਰ੍ਦਿਸ਼੍ਟਃ ] ਕਹਾ ਹੈ; [ਵ੍ਯਵਹਾਰਃ ] ਵ੍ਯਵਹਾਰ [ਅਨ੍ਯਥਾ ] ਅਨ੍ਯਪ੍ਰਕਾਰਸੇ [ਭਣਿਤਃ ] ਕਹਾ ਹੈ ..੧੮੯..
ਟੀਕਾ : — ਰਾਗਪਰਿਣਾਮ ਹੀ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਕਰ੍ਮ ਹੈ, ਵਹੀ ਪੁਣ੍ਯ – ਪਾਪਰੂਪ ਦ੍ਵੈਤ ਹੈ, ਆਤ੍ਮਾ ਰਾਗਪਰਿਣਾਮਕਾ ਹੀ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ, ਉਸੀਕਾ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਹੈ ਔਰ ਉਸੀਕਾ ਤ੍ਯਾਗ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਹੈ; — ਯਹ, ✽ਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਨਿਰੂਪਣਸ੍ਵਰੂਪ ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯ ਹੈ . ਔਰ ਜੋ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਕਰ੍ਮ ਹੈ, ਵਹੀ ਪੁਣ੍ਯ – ਪਾਪਰੂਪ ਦ੍ਵੈਤ ਹੈ, ਆਤ੍ਮਾ ਪੁਦ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਕਾ ਕਰ੍ਤਾ ਹੈ, ਉਸਕਾ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਔਰ ਛੋੜਨੇਵਾਲਾ ਹੈ; — ਐਸਾ ਜੋ ਨਯ ਵਹ ✽ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਨਿਰੂਪਣਸ੍ਵਰੂਪ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਹੈ . ਯਹ ਦੋਨੋਂ
੩੫੦ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
✽ਨਿਸ਼੍ਚਯਨਯ ਮਾਤ੍ਰ ਸ੍ਵਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪਰਿਣਾਮਕੋ ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਥਨ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਕਹਾ ਹੈ,
ਔਰ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪਰਿਣਾਮਕੋ ਆਤ੍ਮਪਰਿਣਾਮ ਬਤਲਾਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਥਨ
ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਕਹਾ ਹੈ . ਯਹਾਁ ਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਥਨ ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਸ਼੍ਰਿਤ ਪਰਿਣਾਮਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਜਾਨਨਾ ਚਾਹਿਯੇ, ਔਰ
ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਥਨ ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੇ ਪਰਿਣਾਮ ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਆਰੋਪਿਤ ਕਰਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਜਾਨਨਾ ਚਾਹਿਯੇ .