ਚਾਸ੍ਤ੍ਯੇਕਤ੍ਵਮ੍ . ਤਥਾ ਕ੍ਸ਼ਣਕ੍ਸ਼ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯਗ੍ਰਹਣਮੋਕ੍ਸ਼ਣਾਭਾਵੇਨਾਚਲਸ੍ਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦ੍ਯਪਰ੍ਯਾਯਾਤ੍ਮਕ- ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਵਿਭਾਗੇਨ ਤਤ੍ਪ੍ਰਤ੍ਯਯਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਤ੍ਮਕ ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਾਵਿਭਾਗੇਨ ਚਾਸ੍ਤ੍ਯੇਕ ਤ੍ਵਮ੍ . ਤਥਾ ਨਿਤ੍ਯਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦ੍ਯ- ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਲਮ੍ਬਨਾਭਾਵੇਨਾਨਾਲਮ੍ਬਸ੍ਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦ੍ਯਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਵਿਭਾਗੇਨ ਤਤ੍ਪ੍ਰਤ੍ਯਯਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਤ੍ਮਕਸ੍ਵਧਰ੍ਮਾਵਿਭਾਗੇਨ ਚਾਸ੍ਤ੍ਯੇਕਤ੍ਵਮ੍ . ਏਵਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾ, ਚਿਨ੍ਮਾਤ੍ਰਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸ੍ਯ ਤਾਵਨ੍ਮਾਤ੍ਰਨਿਰੂਪਣਾਤ੍ਮਕਤ੍ਵਾਤ੍ . ਅਯਮੇਕ ਏਵ ਚ ਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵਾਦੁਪਲਬ੍ਧਵ੍ਯਃ . ਕਿਮਨ੍ਯੈਰਧ੍ਵਨੀਨਾਂਗਸਂਗਚ੍ਛਮਾਨਾਨੇਕਮਾਰ੍ਗਪਾਦਪਚ੍ਛਾਯਾਸ੍ਥਾਨੀਯੈਰਧ੍ਰੁਵੈਃ ..੧੯੨.. ਪਾਦੇਯਤ੍ਵੇਨ ਭਾਵਯੇ . ਸ ਕਃ . ਅਹਂ ਅਹਂ ਕਰ੍ਤਾ . ਕਂ ਕਰ੍ਮਤਾਪਨ੍ਨਮ੍ . ਅਪ੍ਪਗਂ ਸਹਜਪਰਮਾਹ੍ਨਾ----- ਦੈਕਲਕ੍ਸ਼ਣਨਿਜਾਤ੍ਮਾਨਮ੍ . ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਸੁਦ੍ਧਂ ਰਾਗਾਦਿਸਮਸ੍ਤਵਿਭਾਵਰਹਿਤਮ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਧੁਵਂ ਟਙ੍ਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਜ੍ਞਾਯਕੈਕਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵੇਨ ਧ੍ਰੁਵਮਵਿਨਸ਼੍ਵਰਮ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਥਂਭੂਤਮ੍ . ਏਵਂ ਣਾਣਪ੍ਪਾਣਂ ਦਂਸਣਭੂਦਂ ਏਵਂ ਬਹੁਵਿਧਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤਪ੍ਰਕਾਰੇਣਾਖਣ੍ਡੈਕਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਾਤ੍ਮਕਮ੍ . ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਕਿਂਰੂਪਮ੍ . ਅਦਿਂਦਿਯਂ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮੂਰ੍ਤਵਿਨਸ਼੍ਵਰਾ- ਨੇਕੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਰਹਿਤਤ੍ਵੇਨਾਮੂਰ੍ਤਾਵਿਨਸ਼੍ਵਰੇਕਾਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਵਭਾਵਮ੍ . ਪੁਨਸ਼੍ਚ ਕੀਦ੍ਰਸ਼ਮ੍ . ਮਹਤ੍ਥਂ ਮੋਕ੍ਸ਼ਲਕ੍ਸ਼ਣਮਹਾਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ- ਸਾਧਕਤ੍ਵਾਨ੍ਮਹਾਰ੍ਥਮ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਿਂਸ੍ਵਭਾਵਮ੍ . ਅਚਲਂ ਅਤਿਚਪਲਚਞ੍ਚਲਮਨੋਵਾਕ੍ਕਾਯਵ੍ਯਾਪਾਰਰਹਿਤਤ੍ਵੇਨ ਸ੍ਵਸ੍ਵਰੂਪੇ ਨਿਸ਼੍ਚਲਂ ਸ੍ਥਿਰਮ੍ . ਪੁਨਰਪਿ ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਅਣਾਲਂਬਂ ਸ੍ਵਾਧੀਨਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵੇਨ ਸਾਲਮ੍ਬਨਂ ਭਰਿਤਾਵਸ੍ਥਮਪਿ ਸਮਸ੍ਤਪਰਾਧੀਨਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਾਲਮ੍ਬਨਰਹਿਤਤ੍ਵੇਨ ਨਿਰਾਲਮ੍ਬਨਮਿਤ੍ਯਰ੍ਥਃ ..੧੯੨.. ਅਥਾਤ੍ਮਨਃ ਪ੍ਰੁਥਗ੍ਭੂਤਂ ਦੇਹਾਦਿਕਮ-ਅਥਾਤ੍ਮਨਃ ਪ੍ਰੁਥਗ੍ਭੂਤਂ ਦੇਹਾਦਿਕਮ- ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਜੋ ਅਚਲ ਹੈ ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਜ੍ਞੇਯਪਰ੍ਯਾਯਸ੍ਵਰੂਪ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਸੇ ਵਿਭਾਗ ਹੈ ਔਰ ਨਿਤ੍ਯਰੂਪਸੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ (ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਐਸਾ) ਜ੍ਞੇਯਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਆਲਮ੍ਬਨਕਾ ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਜੋ ਨਿਰਾਲਮ੍ਬ ਹੈ ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਜ੍ਞੇਯ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਵਿਭਾਗ ਹੈ ਔਰ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਕ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਸੇ ਅਵਿਭਾਗ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕੇ ਏਕਤ੍ਵ ਹੈ .
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੈ ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਚਿਨ੍ਮਾਤ੍ਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯ ਉਤਨਾ ਹੀ ਮਾਤ੍ਰ ਨਿਰੂਪਣਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਚੈਤਨ੍ਯਮਾਤ੍ਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਮਾਤ੍ਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੀ ਨਿਰੂਪਿਤ ਕਰਤਾ ਹੈ ) . ਔਰ ਯਹ ਏਕ ਹੀ (ਯਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾ ਏਕ ਹੀ) ਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵਕੇ ਕਾਰਣ ਉਪਲਬ੍ਧ ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ . ਕਿਸੀ ਪਥਿਕਕੇ ਸ਼ਰੀਰਕੇ ਅਂਗੋਂਕੇ ਸਾਥ ਸਂਸਰ੍ਗਮੇਂ ਆਨੇਵਾਲੀ ਮਾਰ੍ਗਕੇ ਵ੍ਰੁਕ੍ਸ਼ੋਂਕੀ ਅਨੇਕ ਛਾਯਾਕੇ ਸਮਾਨ ਅਨ੍ਯ ਜੋ ਅਧ੍ਰੁਵ (-ਅਨ੍ਯ ਜੋ ਅਧ੍ਰੁਵ ਪਦਾਰ੍ਥ) ਉਨਸੇ ਕ੍ਯਾ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਹੈ ?
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਆਤ੍ਮਾ (੧) ਜ੍ਞਾਨਾਤ੍ਮਕ, (੨) ਦਰ੍ਸ਼ਨਰੂਪ, (੩) ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂਕੇ ਵਿਨਾ ਹੀ ਸਬਕੋ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਮਹਾ ਪਦਾਰ੍ਥ, (੪) ਜ੍ਞੇਯ – ਪਰਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕਾ ਗ੍ਰਹਣ – ਤ੍ਯਾਗ ਨ ਕਰਨੇਸੇ ਅਚਲ ਔਰ (੫) ਜ੍ਞੇਯ – ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕਾ ਆਲਮ੍ਬਨ ਨ ਲੇਨੇਸੇ ਨਿਰਾਲਮ੍ਬ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਏਕ ਹੈ .
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਏਕ ਹੋਨੇਸੇ ਵਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੈ . ਐਸਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾ ਧ੍ਰੁਵ ਹੋਨੇਸੇ, ਵਹੀ ਏਕ ਉਪਲਬ੍ਧ ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਹੈ ..੧੯੨..
੩੫੬ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੧ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਕ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਸੇ ਅਵਿਭਾਗ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਕੇ ਏਕਤ੍ਵ ਹੈ; (੫) ਔਰ
੧. ਜ੍ਞੇਯ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਜਿਸਕੀ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈਂ ਐਸਾ ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ, ਉਸ – ਸ੍ਵਰੂਪ ਸ੍ਵਧਰ੍ਮਸੇ (ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਨਿਜਧਰ੍ਮਸੇ) ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਅਭਿਨ੍ਨਤਾ ਹੈ .