ਅਹਮੇਸ਼ ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਧਿਕਾਰੀ ਜ੍ਞਾਯਕਸ੍ਵਭਾਵਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਪਰਿਜ੍ਞਾਨਪੁਰਸ੍ਸਰਮਮਤ੍ਵਨਿਰ੍ਮਮਤ੍ਵਹਾਨੋਪਾਦਾਨ- ਵਿਧਾਨੇਨ ਕ੍ਰੁਤ੍ਯਾਨ੍ਤਰਸ੍ਯਾਭਾਵਾਤ੍ਸਰ੍ਵਾਰਮ੍ਭੇਣ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਨਿ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤੇ . ਤਥਾ ਹਿ — ਅਹਂ ਹਿ ਤਾਵਤ੍ ਜ੍ਞਾਯਕ ਏਵ ਸ੍ਵਭਾਵੇਨ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਯਕਸ੍ਯ ਚ ਸਤੋ ਮਮ ਵਿਸ਼੍ਵੇਨਾਪਿ ਸਹਜਜ੍ਞੇਯਜ੍ਞਾਯਕਲਕ੍ਸ਼ਣ ਏਵ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਃ, ਨ ਪੁਨਰਨ੍ਯੇ ਸ੍ਵਸ੍ਵਾਮਿਲਕ੍ਸ਼ਣਾਦਯਃ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਃ . ਤਤੋ ਮਮ ਨ ਕ੍ਵਚਨਾਪਿ ਮਮਤ੍ਵਂ, ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਨਿਰ੍ਮਮਤ੍ਵਮੇਵ . ਅਥੈਕਸ੍ਯ ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵਸ੍ਯ ਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞੇਯਭਾਵਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵਾਤ੍ ਪ੍ਰੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਲਿਖਿਤਨਿਖਾਤ- ਕੀਲਿਤਮਜ੍ਜਿਤਸਮਾਵਰ੍ਤਿਤਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬਿਤਵਤ੍ਤਤ੍ਰ ਕ੍ਰਮਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਭੂਤਭਵਦ੍ਭਾਵਿਵਿਚਿਤ੍ਰਪਰ੍ਯਾਯਪ੍ਰਾਗ੍ਭਾਰਮਗਾਧ- ਸ੍ਵਭਾਵਂ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਮਸ੍ਤਮਪਿ ਦ੍ਰਵ੍ਯਜਾਤਮੇਕਕ੍ਸ਼ਣ ਏਵ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ਯਨ੍ਤਂ ਜ੍ਞੇਯਜ੍ਞਾਯਕਲਕ੍ਸ਼ਣਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸ੍ਯਾ- ਨਿਰ੍ਵਾਣਮਾਰ੍ਗਾਯ ਚ . ਤਤੋਵਧਾਰ੍ਯਤੇ ਅਯਮੇਵ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗੋ, ਨਾਨ੍ਯ ਇਤਿ ..੧੯੯.. ਅਥ ‘ਉਵਸਂਪਯਾਮਿ ਸਮ੍ਮਂ ਜਤ੍ਤੋ ਣਿਵ੍ਵਾਣਸਂਪਤ੍ਤੀ’ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪੂਰ੍ਵਪ੍ਰਤਿਜ੍ਞਾਂ ਨਿਰ੍ਵਾਹਯਨ੍ ਸ੍ਵਯਮਪਿ ਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗਪਰਿਣਤਿਂ ਸ੍ਵੀਕਰੋਤੀਤਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਯਤਿ — ਤਮ੍ਹਾ ਯਸ੍ਮਾਤ੍ਪੂਰ੍ਵੋਕ੍ਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮੋਪਲਮ੍ਭਲਕ੍ਸ਼ਣਮੋਕ੍ਸ਼ਮਾਰ੍ਗੇਣ ਜਿਨਾ ਜਿਨੇਨ੍ਦ੍ਰਾਃ ਸ਼੍ਰਮਣਾਸ਼੍ਚ ਸਿਦ੍ਧਾ ਜਾਤਾਸ੍ਤਸ੍ਮਾਦਹਮਪਿ ਤਹ ਤਥੈਵ ਤੇਨੈਵ ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਜਾਣਿਤ੍ਤਾ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ . ਕਮ੍ . ਅਪ੍ਪਾਣਂ ਨਿਜਪਰਮਾਤ੍ਮਾਨਮ੍ . ਕਿਂਵਿਸ਼ਿਸ਼੍ਟਮ੍ . ਜਾਣਗਂ ਜ੍ਞਾਯਕਂ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਾਦ੍ਯਨਨ੍ਤਗੁਣਸ੍ਵਭਾਵਮ੍ . ਕੇਨ ਕ੍ਰੁਤ੍ਵਾ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ . ਸਭਾਵੇਣ ਸਮਸ੍ਤ- ਰਾਗਾਦਿਵਿਭਾਵਰਹਿਤਸ਼ੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧੈਕਸ੍ਵਭਾਵੇਨ . ਪਸ਼੍ਚਾਤ੍ ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ . ਪਰਿਵਜ੍ਜਾਮਿ ਪਰਿ ਸਮਨ੍ਤਾਦ੍ਵਰ੍ਜਯਾਮਿ . ਕਾਮ੍ . ਮਮਤ੍ਤਿਂ ਸਮਸ੍ਤਸਚੇਤਨਾਚੇਤਨਮਿਸ਼੍ਰਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਸਂਬਨ੍ਧਿਨੀਂ ਮਮਤਾਮ੍ . ਕਥਂਭੂਤਃ ਸਨ੍ . ਉਵਟ੍ਠਿਦੋ ਉਪਸ੍ਥਿਤਃ ਪਰਿਣਤਃ . ਕ੍ਵ . ਣਿਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਸ੍ਤਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਮਮਕਾਰਾਹਂਕਾਰਰਹਿਤਤ੍ਵੇਨ ਨਿਰ੍ਮਮਤ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣੇ ਪਰਮਸਾਮ੍ਯਾਭਿਧਾਨੇ ਵੀਤਰਾਗ- ਚਾਰਿਤ੍ਰੇ ਤਤ੍ਪਰਿਣਤਨਿਜਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਸ੍ਵਭਾਵੇ ਵਾ . ਤਥਾਹਿ – ਅਹਂ ਤਾਵਤ੍ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਸ੍ਵਭਾਵਤ੍ਵੇਨ ਜ੍ਞਾਯਕੈਕ- ਟਙ੍ਕੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਸ੍ਵਭਾਵਃ . ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਯ ਸਤੋ ਮਮ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸ੍ਵਸ੍ਵਾਮ੍ਯਾਦਯਃ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਸਂਬਨ੍ਧਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ
ਟੀਕਾ : — ਮੈਂ ਯਹ ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਧਿਕਾਰੀ, ਜ੍ਞਾਯਕਸ੍ਵਭਾਵੀ ਆਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੇ ਪਰਿਜ੍ਞਾਨਪੂਰ੍ਵਕ ਮਮਤ੍ਵਕੀ ਤ੍ਯਾਗਰੂਪ ਔਰ ਨਿਰ੍ਮਮਤ੍ਵਕੀ ਗ੍ਰਹਣਰੂਪ ਵਿਧਿਕੇ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਰ੍ਵ ਆਰਮ੍ਭ (ਉਦ੍ਯਮ) ਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੂਁ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਅਨ੍ਯ ਕ੍ਰੁਤ੍ਯਕਾ ਅਭਾਵ ਹੈ . (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦੂਸਰਾ ਕੁਛ ਭੀ ਕਰਨੇ ਯੋਗ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ .) ਵਹ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਮੈਂ ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੂਁ) : — ਪ੍ਰਥਮ ਤੋ ਮੈਂ ਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੂਁ; ਕੇਵਲ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੋਨੇਸੇ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼੍ਵ (ਸਮਸ੍ਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂ) ਕੇ ਸਾਥ ਭੀ ਸਹਜ ਜ੍ਞੇਯਜ੍ਞਾਯਕਲਕ੍ਸ਼ਣ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਹੀ ਹੈ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਅਨ੍ਯ ਸ੍ਵਸ੍ਵਾਮਿਲਕ੍ਸ਼ਣਾਦਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਨਹੀਂ ਹੈਂ; ਇਸਲਿਯੇ ਮੇਰਾ ਕਿਸੀਕੇ ਪ੍ਰਤਿ ਮਮਤ੍ਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਨਿਰ੍ਮਮਤ੍ਵ ਹੀ ਹੈ . ਅਬ, ਏਕ ਜ੍ਞਾਯਕਭਾਵਕਾ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ ਜਾਨਨੇਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ, ਕ੍ਰਮਸ਼ਃ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ, ਅਨਨ੍ਤ, ਭੂਤ – ਵਰ੍ਤਮਾਨ – ਭਾਵੀ ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਪਰ੍ਯਾਯਸਮੂਹਵਾਲੇ, ੧ਅਗਾਧਸ੍ਵਭਾਵ ਔਰ ਗਮ੍ਭੀਰ ਐਸੇ ਸਮਸ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮਾਤ੍ਰਕੋ — ਮਾਨੋਂ ਵੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜ੍ਞਾਯਕਮੇਂ ਉਤ੍ਕੀਰ੍ਣ ਹੋ ਗਯੇ ਹੋਂ, ਚਿਤ੍ਰਿਤ ਹੋ ਗਏ ਹੋਂ, ਭੀਤਰ ਘੁਸ ਗਯੇ ਹੋਂ, ਕੀਲਿਤ ਹੋ ਗਯੇ ਹੋਂ, ਡੂਬ ਗਯੇ ਹੋਂ, ਸਮਾ ਗਯੇ ਹੋਂ, ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬਿਤ ਹੁਏ ਹੋਂ, ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ —
੩੬੮ਪ੍ਰਵਚਨਸਾਰ[ ਭਗਵਾਨਸ਼੍ਰੀਕੁਂਦਕੁਂਦ-
੧. ਜਿਨਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਅਗਾਧ ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਗਂਭੀਰ ਹੈਂ ਐਸੇ ਸਮਸ੍ਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੋ ਭੂਤ, ਵਰ੍ਤਮਾਨ ਤਥਾ ਭਾਵੀਕਾਲਕੇ ਕ੍ਰਮਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੀ, ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰਕੀ ਅਨਨ੍ਤ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਸੇ ਯੁਕ੍ਤ ਏਕ ਸਮਯਮੇਂ ਹੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਜਾਨਨਾ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ .