ਅਰ੍ਥਾਕਾਰਾ ਅਪ੍ਯਰ੍ਥਾ ਭਣ੍ਯਨ੍ਤੇ . ਤੇ ਚ ਜ੍ਞਾਨੇ ਤਿਸ਼੍ਠਨ੍ਤੀਤ੍ਯੁਚ੍ਯਮਾਨੇ ਦੋਸ਼ੋ ਨਾਸ੍ਤੀਤ੍ਯਭਿਪ੍ਰਾਯਃ ..੨੬.. ਅਥ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਮਾ ਭਵਤਿ, ਆਤ੍ਮਾ ਤੁ ਜ੍ਞਾਨਂ ਸੁਖਾਦਿਕਂ ਵਾ ਭਵਤੀਤਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਯਤਿ — ਣਾਣਂ ਅਪ੍ਪ ਤ੍ਤਿ ਮਦਂ ਜ੍ਞਾਨਮਾਤ੍ਮਾ ਭਵਤੀਤਿ ਮਤਂ ਸਮ੍ਮਤਮ੍ . ਕਸ੍ਮਾਤ੍ . ਵਟ੍ਟਦਿ ਣਾਣਂ ਵਿਣਾ ਣ ਅਪ੍ਪਾਣਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ ਵਿਨਾਤ੍ਮਾਨਂ ਜੀਵਮਨ੍ਯਤ੍ਰ ਜਾਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸਰ੍ਵਗਤ ਹੈਂ . ਔਰ ੧ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕਭੂਤ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੋ ਆਤ੍ਮਸ੍ਥ (ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਰਹੇ ਹੁਏ) ਦੇਖਕਰ ਐਸਾ ਉਪਚਾਰਸੇ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ; ਕਿ ‘ਸਰ੍ਵ ਪਦਾਰ੍ਥ ਆਤ੍ਮਗਤ (ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ) ਹੈਂ ’; ਪਰਨ੍ਤੁ ਪਰਮਾਰ੍ਥਤਃ ਉਨਕਾ ਏਕ ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਗਮਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸਰ੍ਵ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਸ੍ਵਰੂਪਨਿਸ਼੍ਠ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਅਪਨੇ- ਅਪਨੇ ਸ੍ਵਰੂਪਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਲ ਅਵਸ੍ਥਿਤ) ਹੈਂ .
ਯਹੀ ਕ੍ਰਮ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਭੀ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ . (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਯ -ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ, ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੇਂ ਭੀ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਏ) ..੨੬..
ਅਬ, ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨਕੇ ਏਕਤ੍ਵ -ਅਨ੍ਯਤ੍ਵਕਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ : —
ਗਾਥਾ : ੨੭ ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਜ੍ਞਾਨਂ ਆਤ੍ਮਾ ] ਜ੍ਞਾਨ ਆਤ੍ਮਾ ਹੈ [ਇਤਿ ਮਤਂ ] ਐਸਾ ਜਿਨਦੇਵਕਾ ਮਤ ਹੈ . [ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਵਿਨਾ ] ਆਤ੍ਮਾਕੇ ਬਿਨਾ (ਅਨ੍ਯ ਕਿਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ) [ਜ੍ਞਾਨਂ ਨ ਵਰ੍ਤਤੇ ] ਜ੍ਞਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, [ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ] ਇਸਲਿਯੇ [ਜ੍ਞਾਨਂ ਆਤ੍ਮਾ ] ਜ੍ਞਾਨ ਆਤ੍ਮਾ ਹੈ; [ਆਤ੍ਮਾ ] ਔਰ ਆਤ੍ਮਾ [ਜ੍ਞਾਨਂ ਵਾ ] (ਜ੍ਞਾਨ ਗੁਣ ਦ੍ਵਾਰਾ) ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ [ਅਨ੍ਯਤ੍ ਵਾ ] ਅਥਵਾ (ਸੁਖਾਦਿ ਅਨ੍ਯ ਗੁਣ ਦ੍ਵਾਰਾ) ਅਨ੍ਯ ਹੈ ..੨੭..
੧. ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕਭੂਤ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂ = ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ (ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਅਵਸ੍ਥਾਰੂਪ) ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂ . (ਇਨ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੋ ਜ੍ਞਾਨਾਕਾਰ ਭੀ ਕਹਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਜ੍ਞਾਨ ਇਨ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ . ਯਹ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਹੈਂ ਔਰ ਪਰ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ -ਗੁਣ -ਪਰ੍ਯਾਯ ਉਨਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਹੈਂ . ਇਨ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੋ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਦੇਖਕਰ ‘ਸਮਸ੍ਤ ਪਰ ਪਦਾਰ੍ਥ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ ਹੈਂ, ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਉਪਚਾਰ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ . ਯਹ ਬਾਤ ੩੧ ਵੀਂ ਗਾਥਾਮੇਂ ਦਰ੍ਪਣਕਾ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤ ਦੇਕਰ ਸਮਝਾਈ ਗਈ ਹੈ .)