ਜ੍ਞਾਨੀ ਚਾਰ੍ਥਾਸ਼੍ਚ ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤਪ੍ਰੁਥਕ੍ਤ੍ਵਤੋ ਨ ਮਿਥੋ ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮਾਸਾਦਯਨ੍ਤਿ ਕਿਂਤੁ ਤੇਸ਼ਾਂ ਜ੍ਞਾਨਜ੍ਞੇਯਸ੍ਵਭਾਵਸਂਬਨ੍ਧਸਾਧਿਤਮਨ੍ਯੋਨ੍ਯਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮਾਤ੍ਰਮਸ੍ਤਿ ਚਕ੍ਸ਼ੁਰੂਪਵਤ੍ . ਯਥਾ ਹਿ ਚਕ੍ਸ਼ੂਂਸ਼ਿ ਤਦ੍ਵਿਸ਼ਯ- ਤਨ੍ਨਿਸ਼੍ਠਮੇਵ ਚ’ ..੨੭.. ਇਤ੍ਯਾਤ੍ਮਜ੍ਞਾਨਯੋਰੇਕਤ੍ਵਂ, ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਯ ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਸਰ੍ਵਗਤਤ੍ਵਮਿਤ੍ਯਾਦਿਕਥਨਰੂਪੇਣ ਦ੍ਵਿਤੀਯਸ੍ਥਲੇ ਗਾਥਾਪਞ੍ਚਕਂ ਗਤਮ੍ . ਅਥ ਜ੍ਞਾਨਂ ਜ੍ਞੇਯਸਮੀਪੇ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਿਸ਼੍ਚਿਨੋਤਿ --ਣਾਣੀ ਣਾਣਸਹਾਵੋ ਜ੍ਞਾਨੀ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਃ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵ ਏਵ . ਅਟ੍ਠਾ ਣੇਯਪ੍ਪਗਾ ਹਿ ਣਾਣਿਸ੍ਸ ਜਗਤ੍ਤ੍ਰਯਕਾਲਤ੍ਰਯਵਰ੍ਤਿਪਦਾਰ੍ਥਾ ਜ੍ਞੇਯਾਤ੍ਮਕਾ ਏਵ ਭਵਨ੍ਤਿ ਨ ਚ ਜ੍ਞਾਨਾਤ੍ਮਕਾਃ . ਕਸ੍ਯ . ਜ੍ਞਾਨਿਨਃ . ਰੂਵਾਣਿ ਵ ਚਕ੍ਖੂਣਂ ਣੇਵਣ੍ਣੋਣ੍ਣੇਸੁ ਵਟ੍ਟਂਤਿ ਜ੍ਞਾਨੀ ਪਦਾਰ੍ਥਾਸ਼੍ਚਾਨ੍ਯੋਨ੍ਯਂ ਪਰਸ੍ਪਰਮੇਕਤ੍ਵੇਨ ਨ ਵਰ੍ਤਨ੍ਤੇ . ਕਾਨੀਵ, ਕੇਸ਼ਾਂ ਸਂਬਂਧਿਤ੍ਵੇਨ . ਰੂਪਾਣੀਵ ਚਕ੍ਸ਼ੁਸ਼ਾਮਿਤਿ . ਸਾਥ ਹੀ ਅਵਿਨਾਭਾਵੀ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਾਲੇ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਭੀ ਅਭਾਵ ਹੋ ਜਾਯੇਗਾ . (ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸੁਖ, ਵੀਰ੍ਯ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਗੁਣ ਨ ਹੋਂ ਤੋ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ) ..੨੭..
ਅਬ, ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯਕੇ ਪਰਸ੍ਪਰ ਗਮਨਕਾ ਨਿਸ਼ੇਧ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ( ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯ ਏਕ- ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ ਐਸਾ ਕਹਤੇ ਹੈਂ .) : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਜ੍ਞਾਨੀ ] ਆਤ੍ਮਾ [ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵਃ ] ਜ੍ਞਾਨ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ [ਅਰ੍ਥਾਃ ਹਿ ] ਔਰ ਪਦਾਰ੍ਥ [ਜ੍ਞਾਨਿਨਃ ] ਆਤ੍ਮਾਕੇ [ਜ੍ਞੇਯਾਤ੍ਮਕਾਃ ] ਜ੍ਞੇਯ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈਂ, [ਰੂਪਾਣਿ ਇਵ ਚਕ੍ਸ਼ੁਸ਼ੋਃ ] ਜੈਸੇ ਕਿ ਰੂਪ (ਰੂਪੀ ਪਦਾਰ੍ਥ) ਨੇਤ੍ਰੋਂਕਾ ਜ੍ਞੇਯ ਹੈ ਵੈਸੇ [ਅਨ੍ਯੋਨ੍ਯੇਸ਼ੁ ] ਵੇ ਏਕ -ਦੂਸਰੇ ਮੇਂ [ਨ ਏਵ ਵਰ੍ਤਨ੍ਤੇ ] ਨਹੀਂ ਵਰ੍ਤਤੇ ..੨੮..
ਟੀਕਾ : — ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ ਪਦਾਰ੍ਥ ਸ੍ਵਲਕ੍ਸ਼ਣਭੂਤ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ਤ੍ਵਕੇ ਕਾਰਣ ਏਕ ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਨਹੀਂ ਵਰ੍ਤਤੇ ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਨਕੇ ਮਾਤ੍ਰ ਨੇਤ੍ਰ ਔਰ ਰੂਪੀ ਪਦਾਰ੍ਥਕੀ ਭਾਁਤਿ ਜ੍ਞਾਨਜ੍ਞੇਯਸ੍ਵਭਾਵ -ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲੀ ਏਕ ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਪਾਈ ਜਾਤੀ ਹੈ . (ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵ ਹੋਨੇਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਔਰ ਪਦਾਰ੍ਥ ਏਕ ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਨਹੀਂ ਵਰ੍ਤਤੇ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ ਔਰ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕਾ ਜ੍ਞੇਯ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ, ਐਸੇ ਜ੍ਞਾਨਜ੍ਞੇਯਭਾਵਰੂਪ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਕੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਮਾਤ੍ਰ ਉਨਕਾ ਏਕ ਦੂਸਰੇਮੇਂ ਹੋਨਾ ਨੇਤ੍ਰ
ਛੇ ‘ਜ੍ਞਾਨੀ’ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਭਾਵ, ਅਰ੍ਥੋ ਜ੍ਞੇਯਰੂਪ ਛੇ ‘ਜ੍ਞਾਨੀ’ਨਾ, ਜ੍ਯਮ ਰੂਪ ਛੇ ਨੇਤ੍ਰੋ ਤਣਾਂ, ਨਹਿ ਵਰ੍ਤਤਾ ਅਨ੍ਯੋਨ੍ਯਮਾਂ.੨੮.