ਅਥੈਵਂ ਜ੍ਞਾਨਿਨੋਰ੍ਥੈਃ ਸਹਾਨ੍ਯੋਨ੍ਯਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤ੍ਵੇਪਿ ਪਰਗ੍ਰਹਣਮੋਕ੍ਸ਼ਣਪਰਿਣਮਨਾਭਾਵੇਨ ਸਰ੍ਵਂ ਪਸ਼੍ਯਤੋਧ੍ਯਵਸ੍ਯਤਸ਼੍ਚਾਤ੍ਯਨ੍ਤਵਿਵਿਕ੍ਤਤ੍ਵਂ ਭਾਵਯਤਿ —
ਮੁਂਚਦਿ ਗ੍ਰੁਹ੍ਣਾਤਿ ਨੈਵ ਮੁਞ੍ਚਤਿ ਨੈਵ ਣ ਪਰਂ ਪਰਿਣਮਦਿ ਪਰਂ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਜ੍ਞੇਯਪਦਾਰ੍ਥਂ ਨੈਵ ਪਰਿਣਮਤਿ . ਸ ਕਃ ਕਰ੍ਤਾ . ਕੇਵਲੀ ਭਗਵਂ ਕੇਵਲੀ ਭਗਵਾਨ੍ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਃ . ਤਤੋ ਜ੍ਞਾਯਤੇ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯੇਣ ਸਹ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵਮੇਵ . ਤਰ੍ਹਿ ਕਿਂ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਪਣਮੇਂ ਭੀ ਸਰ੍ਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੇ ਪ੍ਰਤਿਬਿਮ੍ਬ ਪੜਤੇ ਹੈਂ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਅਵਸ੍ਥਾਰੂਪ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਹੋਤੇ ਹੈਂ (ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਯਦਿ ਐਸਾ ਨ ਹੋ ਤੋ ਜ੍ਞਾਨ ਸਰ੍ਵ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨ ਸਕੇਗਾ) . ਵਹਾਁ ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਹੀ ਅਵਸ੍ਥਾਯੇਂ ਹੈ, ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਕਹੀਂ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ . ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ ਐਸਾ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਦੇਖਾ ਜਾਯੇ ਤੋ, ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੇ ਕਾਰਣ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਹੈਂ, ਔਰ ਉਨਕੇ ਕਾਰਣ ਪਦਾਰ੍ਥ ਹੈਂ — ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸੇ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੇ ਕਾਰਣ ਪਦਾਰ੍ਥ ਹੈਂ; ਇਸਲਿਯੇ ਉਨ (ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਅਵਸ੍ਥਾਰੂਪ) ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰੋਂਕੋ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਦੇਖਕਰ, ਕਾਰ੍ਯਮੇਂ ਕਾਰਣਕਾ ਉਪਚਾਰ ਕਰਕੇ ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ ਐਸਾ ਕਹਾ ਜਾ ਸਕਤਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਪਦਾਰ੍ਥ ਜ੍ਞਾਨਮੇਂ ਹੈਂ’ ..੩੧..
ਅਬ, ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ (ਵ੍ਯਵਹਾਰਸੇ) ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ ਏਕ ਦੂਸਰੇਂਮੇਂ ਪ੍ਰਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ, (ਨਿਸ਼੍ਚਯਸੇ) ਵਹ ਪਰਕਾ ਗ੍ਰਹਣ -ਤ੍ਯਾਗ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਤਥਾ ਪਰਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੁਏ ਬਿਨਾ ਸਬਕੋ ਦੇਖਤਾ -ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ (ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ ਸਾਥ) ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਭਿਨ੍ਨਤਾ ਹੈ ਐਸਾ ਬਤਲਾਤੇ ਹੈਂ : —
ਅਨ੍ਵਯਾਰ੍ਥ : — [ਕੇਵਲੀ ਭਗਵਾਨ੍ ] ਕੇਵਲੀ ਭਗਵਾਨ [ਪਰਂ ] ਪਰਕੋ [ਨ ਏਵ ਗ੍ਰੁਹ੍ਣਾਤਿ ] ਗ੍ਰਹਣ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ, [ਨ ਮੁਂਚਤਿ ] ਛੋੜਤੇ ਨਹੀਂ, [ਨ ਪਰਿਣਮਤਿ ] ਪਰਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ; [ਸਃ ] ਵੇ [ਨਿਰਵਸ਼ੇਸ਼ਂ ਸਰ੍ਵਂ ] ਨਿਰਵਸ਼ੇਸ਼ਰੂਪਸੇ ਸਬਕੋ (ਸਮ੍ਪੂਰ੍ਣ ਆਤ੍ਮਾਕੋ, ਸਰ੍ਵ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ) [ਸਮਨ੍ਤਤਃ ] ਸਰ੍ਵ ਓਰਸੇ (ਸਰ੍ਵ ਆਤ੍ਮਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਸੇ) [ਪਸ਼੍ਯਤਿ ਜਾਨਾਤਿ ] ਦੇਖਤੇ – ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ ..੩੨..
ਪ੍ਰਭੁ ਕੇਵਲੀ ਨ ਗ੍ਰਹੇ, ਨ ਛੋਡੇ, ਪਰਰੂਪੇ ਨਵ ਪਰਿਣਮੇ; ਦੇਖੇ ਅਨੇ ਜਾਣੇ ਨਿਃਸ਼ੇਸ਼ੇ ਸਰ੍ਵਤਃ ਤੇ ਸਰ੍ਵਨੇ.੩੨.