இஹ கிலைகமாகாஶத்ரவ்யமேகஂ தர்மத்ரவ்யமேகமதர்மத்ரவ்யமஸஂக்யேயாநி காலத்ரவ்யாண்யநந்தாநி
ஜீவத்ரவ்யாணி . ததோப்யநந்தகுணாநி புத்கலத்ரவ்யாணி . ததைஷாமேவ ப்ரத்யேகமதீதாநாகதாநுபூய-
மாநபேதபிந்நநிரவதிவ்ருத்திப்ரவாஹபரிபாதிநோநந்தாஃ பர்யாயாஃ . ஏவமேதத்ஸமஸ்தமபி ஸமுதிதஂ ஜ்ஞேயம் .
இஹைவைகஂ கிஂசிஜ்ஜீவத்ரவ்யஂ ஜ்ஞாத்ரு . அத யதா ஸமஸ்தஂ தாஹ்யஂ தஹந் தஹநஃ ஸமஸ்ததாஹ்யஹேதுக-
ஸமஸ்ததாஹ்யாகாரபர்யாயபரிணதஸகலைகதஹநாகாரமாத்மாநஂ பரிணமதி, ததா ஸமஸ்தஂ ஜ்ஞேயஂ ஜாநந்
ஜ்ஞாதா ஸமஸ்தஜ்ஞேயஹேதுகஸமஸ்தஜ்ஞேயாகாரபர்யாயபரிணதஸகலைகஜ்ஞாநாகாரஂ சேதநத்வாத் ஸ்வாநுபவ-
ப்ரத்யக்ஷமாத்மாநஂ பரிணமதி . ஏவஂ கில த்ரவ்யஸ்வபாவஃ . யஸ்து ஸமஸ்தஂ ஜ்ஞேயஂ ந ஜாநாதி ஸ ஸமஸ்தஂ
பணிதம் . அபேதநயேந ததேவ ஸர்வஜ்ஞஸ்வரூபஂ ததேவோபாதேயபூதாநந்தஸுகாத்யநந்தகுணாநாமாதாரபூதஂ ஸர்வ-
ப்ரகாரோபாதேயரூபேண பாவநீயம் இதி தாத்பர்யம் ..௪௭.. அத யஃ ஸர்வஂ ந ஜாநாதி ஸ ஏகமபி ந
ஜாநாதீதி விசாரயதி — ஜோ ண விஜாணதி யஃ கர்தா நைவ ஜாநாதி . கதம் . ஜுகவஂ யுகபதேகக்ஷணே . காந் .
அத்தே அர்தாந் . கதஂபூதாந் . திக்காலிகே த்ரிகாலபர்யாயபரிணதாந் . புநரபி கதஂபூதாந் . திஹுவணத்தே
த்ரிபுவநஸ்தாந் . ணாதுஂ தஸ்ஸ ண ஸக்கஂ தஸ்ய புருஷஸ்ய ஸம்பந்தி ஜ்ஞாநஂ ஜ்ஞாதுஂ ஸமர்தஂ ந பவதி . கிம் . தவ்வஂ
௧. நிரவதி = அவதி – ஹத – மர்யாதா அந்தரஹித .
௨. வ்ருத்தி = வர்தந கரநா; உத்பாத – வ்யய – த்ரௌவ்ய; அஸ்தித்வ, பரிணதி .
௩. தஹந = ஜலாநா, தஹநா .
௪. ஸகல = ஸாரா; பரிபூர்ண .
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞாநதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௮௧
ப்ர. ௧௧
விஜாநாதி ] நஹீஂ ஜாநதா, [தஸ்ய ] உஸே [ஸபர்யயஂ ] பர்யாய ஸஹித [ஏகஂ த்ரவ்யஂ வா ] ஏக த்ரவ்ய
பீ [ஜ்ஞாதுஂ ந ஶக்யஂ ] ஜாநநா ஶக்ய நஹீஂ ஹை ..௪௮..
டீகா : — இஸ விஶ்வமேஂ ஏக ஆகாஶத்ரவ்ய, ஏக தர்மத்ரவ்ய, ஏக அதர்மத்ரவ்ய, அஸஂக்ய
காலத்ரவ்ய ஔர அநந்த ஜீவத்ரவ்ய ததா உநஸே பீ அநந்தகுநே புத்கல த்ரவ்ய ஹைஂ, ஔர உந்ஹீஂகே
ப்ரத்யேககே அதீத, அநாகத ஔர வர்தமாந ஐஸே (தீந) ப்ரகாரோஂஸே பேதவாலீ ௧நிரவதி ௨வ்ருத்திப்ரவாஹகே
பீதர பநேவாலீ (-ஸமா ஜாநேவாலீ) அநந்த பர்யாயேஂ ஹைஂ . இஸப்ரகார யஹ ஸமஸ்த (த்ரவ்யோஂ ஔர
பர்யாயோஂகா) ஸமுதாய ஜ்ஞேய ஹை . உஸீமேஂ ஏக கோஈ பீ ஜீவத்ரவ்ய ஜ்ஞாதா ஹை . அப யஹா, ஜைஸே ஸமஸ்த
தாஹ்யகோ தஹகதீ ஹுஈ அக்நி ஸமஸ்த -தாஹ்யஹேதுக (-ஸமஸ்த தாஹ்ய ஜிஸகா நிமித்த ஹை ஐஸா) ஸமஸ்த
தாஹ்யாகாரபர்யாயரூப பரிணமித ஸகல ஏக ௩தஹந ஜிஸகா ஆகார (ஸ்வரூப) ஹை ஐஸே அபநே
ரூபமேஂ (-அக்நிரூபமேஂ ) பரிணமித ஹோதீ ஹை, வைஸே ஹீ ஸமஸ்த ஜ்ஞேயோகோ ஜாநதா ஹுஆ ஜ்ஞாதா
(-ஆத்மா) ஸமஸ்தஜ்ஞேயஹேதுக ஸமஸ்த ஜ்ஞேயாகாரபர்யாயரூப பரிணமித ௪ஸகல ஏக ஜ்ஞாந ஜிஸகா
ஆகார (ஸ்வரூப) ஹை ஐஸே நிஜரூபஸே — ஜோ சேதநதாகே காரண ஸ்வாநுபவப்ரத்யக்ஷ ஹை உஸ -ரூப —
பரிணமித ஹோதா ஹை . இஸப்ரகார வாஸ்தவமேஂ த்ரவ்யகா ஸ்வபாவ ஹை . கிந்து ஜோ ஸமஸ்த ஜ்ஞேயகோ நஹீஂ
ஜாநதா வஹ (ஆத்மா), ஜைஸே ஸமஸ்த தாஹ்யகோ ந தஹதீ ஹுஈ அக்நி ஸமஸ்ததாஹ்யஹேதுக