ஸப்ரதிபக்ஷஂ ஸஹாநிவ்ருத்தி ச கௌணமிதி க்ருத்வா ஜ்ஞாநஂ ச ஸௌக்யஂ ச ஹேயம் . இதரத்புநரமூர்தாபி-
ஶ்சைதந்யாநுவிதாயிநீபிரேகாகிநீபிரேவாத்மபரிணாமஶக்திபிஸ்ததாவிதேப்யோதீந்த்ரியேப்யஃ ஸ்வாபாவிக-
சிதாகாரபரிணாமேப்யஃ ஸமுத்பத்யமாநமத்யந்தமாத்மாயத்தத்வாந்நித்யஂ யுகபத்க்ருதப்ரவ்ருத்தி நிஃப்ரதிபக்ஷ-
மஹாநிவ்ருத்தி ச முக்யமிதி க்ருத்வா ஜ்ஞாநஂ ஸௌக்யஂ சோபாதேயம் ..௫௩..
இத்யாத்யதிகாரகாதாஸூத்ரமேகஂ, ததநந்தரமதீந்த்ரியஜ்ஞாநமுக்யத்வேந ‘ஜஂ பேச்சதோ’ இத்யாதி ஸூத்ரமேகஂ,
அதேந்த்ரியஜ்ஞாநமுக்யத்வேந ‘ஜீவோ ஸயஂ அமுத்தோ’ இத்யாதி காதாசதுஷ்டயஂ, ததநந்தரமதீந்த்ரியஸுகமுக்யதயா
‘ஜாதஂ ஸயஂ’ இத்யாதி காதாசதுஷ்டயஂ, அதாநந்தரமிந்த்ரியஸுகப்ரதிபாதநரூபேண காதாஷ்டகம், தத்ராப்யஷ்டகமத்யே
ப்ரதமத இந்த்ரியஸுகஸ்ய துஃகத்வஸ்தாபநார்தஂ ‘மணுஆஸுரா’ இத்யாதி காதாத்வயஂ, அத முக்தாத்மநாஂ தேஹாபாவேபி
ஸுகமஸ்தீதி ஜ்ஞாபநார்தஂ தேஹஃ ஸுககாரணஂ ந பவதீதி கதநரூபேண ‘பப்பா இட்டே விஸயே’ இத்யாதி ஸூத்ரத்வயஂ,
ததநந்தரமிந்த்ரியவிஷயா அபி ஸுககாரணஂ ந பவந்தீதி கதநேந ‘திமிரஹரா’ இத்யாதி காதாத்வயம்,
அதோபி ஸர்வஜ்ஞநமஸ்காரமுக்யத்வேந ‘தேஜோதிட்டி’ இத்யாதி காதாத்வயம் . ஏவஂ பஞ்சமஸ்தலே அந்தரஸ்தலசதுஷ்டயஂ
பவதீதி ஸுகப்ரபஞ்சாதிகாரே ஸமுதாயபாதநிகா .. அதாதீந்த்ரியஸுகஸ்யோபாதேயபூதஸ்ய ஸ்வரூபஂ ப்ரபஞ்ச-
யந்நதீந்த்ரியஜ்ஞாநமதீந்த்ரியஸுகஂ சோபாதேயமிதி, யத்புநரிந்த்ரியஜஂ ஜ்ஞாநஂ ஸுகஂ ச தத்தேயமிதி ப்ரதிபாதநரூபேண
ப்ரதமதஸ்தாவததிகாரஸ்தலகாதயா ஸ்தலசதுஷ்டயஂ ஸூத்ரயதி — அத்தி அஸ்தி வித்யதே . கிஂ கர்த்ரு . ணாணஂ
ஜ்ஞாநமிதி பிந்நப்ரக்ரமோ வ்யவஹிதஸம்பந்தஃ . கிஂவிஶிஷ்டம் . அமுத்தஂ முத்தஂ அமூர்தஂ மூர்தஂ ச . புநரபி
கிஂவிஶிஷ்டம் . அதிஂதியஂ இஂதியஂ ச யதமூர்தஂ தததீந்த்ரியஂ மூர்தஂ புநரிந்த்ரியஜம் . இத்தஂபூதஂ ஜ்ஞாநமஸ்தி . கேஷு
விஷயேஷு . அத்தேஸு ஜ்ஞேயபதார்தேஷு, தஹா ஸோக்கஂ ச ததைவ ஜ்ஞாநவதமூர்தமதீந்த்ரியஂ மூர்தமிந்த்ரியஜஂ ச ஸுகமிதி .
ஜஂ தேஸு பரஂ ச தஂ ணேயஂ யத்தேஷு பூர்வோக்தஜ்ஞாநஸுகேஷு மத்யே பரமுத்க்ருஷ்டமதீந்த்ரியஂ ததுபாதேயமிதி ஜ்ஞாதவ்யம் . ததேவ
௧. மூர்திக இந்த்ரியஜ ஜ்ஞாந க்ரமஸே ப்ரவ்ருத்த ஹோதா ஹை; யுகபத் நஹீஂ ஹோதா; ததா மூர்திக இந்த்ரியஜ ஸுக பீ க்ரமஶஃ
ஹோதா ஹை, ஏக ஹீ ஸாத ஸர்வ இந்த்ரியோஂகே த்வாரா யா ஸர்வ ப்ரகாரஸே நஹீஂ ஹோதா .
௨. ஸப்ரதிபக்ஷ = ப்ரதிபக்ஷ – விரோதீ ஸஹித . (மூர்த -இந்த்ரியஜ ஜ்ஞாந அபநே ப்ரதிபக்ஷ அஜ்ஞாநஸஹித ஹீ ஹோதா ஹை, ஔர
மூர்த இந்த்ரியஜ ஸுக உஸகே ப்ரதிபக்ஷபூத துஃக ஸஹித ஹீ ஹோதா ஹை .
௩. ஸஹாநிவ்ருத்தி = ஹாநிவ்ருத்தி ஸஹித .
௪. சைதந்யாநுவிதாயீ = சைதந்யகே அநுஸார வர்தநேவாலீ; சைதந்யகே அநுகூலரூபஸே – விருத்தரூபஸே நஹீஂ வர்தநேவாலீ .
௯௨ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧ப்ரவ்ருத்த ஹோநேவாலா, ௨ஸப்ரதிபக்ஷ ஔர ௩ஸஹாநிவ்ருத்தி ஹை இஸலியே கௌண ஹை ஐஸா ஸமஜகர வஹ
ஹேய ஹை அர்தாத் சோநே யோக்ய ஹை; ஔர தூஸரா ஜ்ஞாந ததா ஸுக அமூர்தரூப ஐஸீ
௪சைதந்யாநுவிதாயீ ஐகாகீ ஆத்மபரிணாம ஶக்தியோஂஸே ததாவித அதீந்த்ரிய ஸ்வாபாவிக-
சிதாகார -பரிணாமோஂகே த்வாரா உத்பந்ந ஹோதா ஹுஆ அத்யந்த ஆத்மாதீந ஹோநேஸே நித்ய யுகபத்
ப்ரவர்தமாந, நிஃப்ரதிபக்ஷ ஔர ஹாநிவ்ருத்திஸே ரஹித ஹை, இஸலியே முக்ய ஹை, ஐஸா ஸமஜகர வஹ
(ஜ்ஞாந ஔர ஸுக) உபாதேய அர்தாத் க்ரஹண கரநே யோக்ய ஹை ..௫௩..