பத்தேபி ந க்ருஹ்யந்தே, ததாவிதக்ஷயோபஶமநஶக்தேரஸஂபவாத் . இந்த்ரியாணாஂ ஹி க்ஷயோபஶமஸஂஜ்ஞிகாயாஃ
பரிச்சேத்ர்யாஃ ஶக்தேரந்தரஂகாயாஃ காகாக்ஷிதாரகவத் க்ரமப்ரவ்ருத்திவஶாதநேகதஃ ப்ரகாஶயிதுமஸமர்தத்வா-
த்ஸத்ஸ்வபி த்ரவ்யேந்த்ரியத்வாரேஷு ந யௌகபத்யேந நிகிலேந்த்ரியார்தாவபோதஃ ஸித்தயேத், பரோக்ஷத்வாத் ..௫௬..
நிஶ்சிநோதி — பாஸோ ரஸோ ய கஂதோ வண்ணோ ஸத்தோ ய போக்கலா ஹோஂதி ஸ்பர்ஶரஸகந்தவர்ணஶப்தாஃ புத்கலா மூர்தா
பவந்தி . தே ச விஷயாஃ . கேஷாம் . அக்காணஂ ஸ்பர்ஶநாதீந்த்ரியாணாஂ . தே அக்கா தாந்யக்ஷாணீந்த்ரியாணீ கர்த்ருணி
ஜுகவஂ தே ணேவ கேண்ஹஂதி யுகபத்தாந் ஸ்வகீயவிஷயாநபி ந க்ருஹ்ணந்தி ந ஜாநந்தீதி . அயமத்ராபிப்ராயஃ — யதா
ஸர்வப்ரகாரோபாதேயபூதஸ்யாநந்தஸுகஸ்யோபாதாநகாரணபூதஂ கே வலஜ்ஞாநஂ யுகபத்ஸமஸ்தஂ வஸ்து ஜாநத்ஸத் ஜீவஸ்ய
ஸுககாரணஂ பவதி, ததேதமிந்த்ரியஜ்ஞாநஂ ஸ்வகீயவிஷயேபி யுகபத்பரிஜ்ஞாநாபாவாத்ஸுககாரணஂ ந பவதி ......௫௬......
௯௮ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
இந்த்ரியோஂகே த்வாரா க்ரஹண ஹோநே யோக்ய (-ஜ்ஞாத ஹோநே யோக்ய), ஹைஂ . (கிந்து) இந்த்ரியோஂகே த்வாரா வே பீ
யுகபத் (ஏக ஸாத) க்ரஹண நஹீஂ ஹோதே (-ஜாநநேமேஂ நஹீஂ ஆதே) க்யோஂகி க்ஷயோபஶமகீ
உஸப்ரகாரகீ ஶக்தி நஹீஂ ஹை . இந்த்ரியோஂகே ஜோ க்ஷயோபஶம நாமகீ அந்தரஂக ஜ்ஞாத்ருஶக்தி ஹை வஹ
கௌவேகீ ஆககீ புதலீகீ பாதி க்ரமிக ப்ரவ்ருத்திவாலீ ஹோநேஸே அநேகதஃ ப்ரகாஶகே லியே
(-ஏக ஹீ ஸாத அநேக விஷயோஂகோ ஜாநநேகே லியே) அஸமர்த ஹை, இஸலியே த்ரவ்யேந்த்ரியத்வாரோஂகே
வித்யமாந ஹோநே பர பீ ஸமஸ்த இந்த்ரியோஂகே விஷயோஂகா (-விஷயபூத பதார்தோஂகா) ஜ்ஞாந ஏக ஹீ
ஸாத நஹீஂ ஹோதா, க்யோஂகி இந்த்ரிய ஜ்ஞாந பரோக்ஷ ஹை .
பாவார்த : — கௌவேகீ தோ ஆகேஂ ஹோதீ ஹைஂ கிந்து புதலீ ஏக ஹீ ஹோதீ ஹை . கௌவேகோ ஜிஸ
ஆகஸே தேகநா ஹோ உஸ ஆகமேஂ புதலீ ஆ ஜாதீ ஹை; உஸ ஸமய வஹ தூஸரீ ஆகஸே நஹீஂ தேக
ஸகதா . ஐஸா ஹோநே பர பீ வஹ புதலீ இதநீ ஜல்தீ தோநோஂ ஆகோஂமேஂ ஆதீஜாதீ ஹை கி லோகோஂகோ
ஐஸா மாலூம ஹோதா ஹை கி தோநோஂ ஆகோஂமேஂ தோ பிந்ந -பிந்ந புதலியா ஹைஂ; கிந்து வாஸ்தவமேஂ வஹ ஏக
ஹீ ஹோதீ ஹை . ஐஸீ ஹீ தஶா க்ஷாயோபஶமிக ஜ்ஞாநகீ ஹை . த்ரவ்ய -இந்த்ரியரூபீ த்வார தோ பாச ஹைஂ, கிந்து
க்ஷாயோபஶமிக ஜ்ஞாந ஏக ஸமய ஏக இந்த்ரிய த்வாரா ஹீ ஜாந ஸகதா ஹை; உஸ ஸமய தூஸரீ இந்த்ரியோஂகே
த்வாரா கார்ய நஹீஂ ஹோதா . ஜப க்ஷாயோபஶமிக ஜ்ஞாந நேத்ரகே த்வாரா வர்ணகோ தேகநேகா கார்ய கரதா ஹை
தப வஹ ஶப்த, கஂத, ரஸ யா ஸ்பர்ஶகோ நஹீஂ ஜாந ஸகதா; அர்தாத் ஜப உஸ ஜ்ஞாநகா உபயோக நேத்ரகே
த்வாரா வர்ணகே தேகநேமேஂ லகா ஹோதா ஹை தப காநமேஂ கௌநஸே ஶப்த பதே ஹைஂ யா நாகமேஂ கைஸீ கந்த ஆதீ
ஹை இத்யாதி க்யால நஹீஂ ரஹதா . யத்யபி ஜ்ஞாநகா உபயோக ஏக விஷயமேஂஸே தூஸரேமேஂ அத்யந்த ஶீக்ரதாஸே
பதலதா ஹை, இஸலியே ஸ்தூலத்ருஷ்டிஸே தேகநேமேஂ ஐஸா லகதா ஹை கி மாநோஂ ஸபீ விஷய ஏக ஹீ ஸாத
ஜ்ஞாத ஹோதே ஹோஂ, ததாபி ஸூக்ஷ்ம த்ருஷ்டிஸே தேகநே பர க்ஷாயோபஶமிக ஜ்ஞாந ஏக ஸமயமேஂ ஏக ஹீ இந்த்ரியகே
த்வாரா ப்ரவர்தமாந ஹோதா ஹுஆ ஸ்பஷ்டதயா பாஸித ஹோதா ஹை . இஸப்ரகார இந்த்ரியா அபநே விஷயோஂமேஂ பீ
க்ரமஶஃ ப்ரவர்தமாந ஹோநேஸே பரோக்ஷபூத இந்த்ரியஜ்ஞாந ஹேய ஹை ..௫௬..