ஸதவட்டிதஂ ஸஹாவே தவ்வஂ தவ்வஸ்ஸ ஜோ ஹி பரிணாமோ .
இஹ ஹி ஸ்வபாவே நித்யமவதிஷ்டமாநத்வாத்ஸதிதி த்ரவ்யம் . ஸ்வபாவஸ்து த்ரவ்யஸ்ய த்ரௌவ்யோ- த்பாதோச்சேதைக்யாத்மகபரிணாமஃ . யதைவ ஹி த்ரவ்யவாஸ்துநஃ ஸாமஸ்த்யேநைகஸ்யாபி விஷ்கம்பக்ரம- ஸதி ஸத்தைவ த்ரவ்யஂ பவதீதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — ஸதவட்டிதஂ ஸஹாவே தவ்வஂ த்ரவ்யஂ முக்தாத்மத்ரவ்யஂ பவதி . கிஂ கர்த்ரு . ஸதிதி ஶுத்தசேதநாந்வயரூபமஸ்தித்வம் . கிஂவிஶிஷ்டம் . அவஸ்திதம் . க்வ . ஸ்வபாவே . ஸ்வபாவஂ கதயதி — தவ்வஸ்ஸ ஜோ ஹி பரிணாமோ தஸ்ய பரமாத்மத்ரவ்யஸ்ய ஸஂபந்தீ ஹி ஸ்பு டஂ யஃ பரிணாமஃ . கேஷு விஷயேஷு . அத்தேஸு
ஐஸா ஹோநேஸே (யஹ நிஶ்சித ஹுஆ கி) த்ரவ்ய ஸ்வயமேவ ஸத் ஹை . ஜோ ஐஸா நஹீஂ மாநதா வஹ (உஸே) வாஸ்தவமேஂ ‘பரஸமய’ (மித்யாத்ருஷ்டி) ஹீ மாநநா ..௯௮..
அப, யஹ பதலாதே ஹைஂ கி உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யாத்மக ஹோநே பர பீ த்ரவ்ய ‘ஸத்’ ஹை : —
அந்வயார்த : — [ஸ்வபாவே ] ஸ்வபாவமேஂ [அவஸ்திதஂ ] அவஸ்தித (ஹோநேஸே) [த்ரவ்யஂ ] த்ரவ்ய [ஸத் ] ‘ஸத்’ ஹை; [த்ரவ்யஸ்ய ] த்ரவ்யகா [யஃ ஹி ] ஜோ [ஸ்திதிஸஂபவநாஶஸஂபத்தஃ ] உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்ய ஸஹித [பரிணாமஃ ] பரிணாம ஹை [ஸஃ ] வஹ [அர்தேஷு ஸ்வபாவஃ ] பதார்தோஂகா ஸ்வபாவ ஹை ..௯௯..
டீகா : — யஹா (விஶ்வமேஂ) ஸ்வபாவமேஂ நித்ய அவஸ்தித ஹோநேஸே த்ரவ்ய ‘ஸத்’ ஹை . ஸ்வபாவ த்ரவ்யகா த்ரௌவ்ய -உத்பாத -விநாஶகீ ஏகதாஸ்வரூப பரிணாம ஹை .
ஜைஸே ௧த்ரவ்யகா வாஸ்து ஸமக்ரபநே த்வாரா (அகண்டதா த்வாரா) ஏக ஹோநேபர பீ, விஸ்தாரக்ரமமேஂ
௧௮௬ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. த்ரவ்யகா வாஸ்து = த்ரவ்யகா ஸ்வ -விஸ்தார, த்ரவ்யகா ஸ்வ -க்ஷேத்ர, த்ரவ்யகா ஸ்வ -ஆகார, த்ரவ்யகா ஸ்வ -தல . (வாஸ்து = கர, நிவாஸஸ்தாந, ஆஶ்ரய, பூமி .)