ண பவோ பஂகவிஹீணோ பஂகோ வா ணத்தி ஸஂபவவிஹீணோ .
யத்யபி பர்யாயார்திகநயேந பரமாத்மத்ரவ்யஂ பரிணதஂ, ததாபி த்ரவ்யார்திகநயேந ஸத்தாலக்ஷணமேவ பவதி . த்ரிலக்ஷணமபி ஸத்ஸத்தாலக்ஷணஂ கதஂ பண்யத இதி சேத் ‘‘உத்பாதவ்யயதௌவ்யயுக்தஂ ஸத்’’ இதி வசநாத் . யதேதஂ பரமாத்மத்ரவ்யமேகஸமயேநோத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யைஃ பரிணதமேவ ஸத்தாலக்ஷணஂ பண்யதே ததா ஸர்வத்ரவ்யாணீத்யர்தஃ ..௯௯.. ஏவஂ ஸ்வரூபஸத்தாரூபேண ப்ரதமகாதா, மஹாஸத்தாரூபேண த்விதீயா, யதா த்ரவ்யஂ ஸ்வதஃஸித்தஂ ததா ஸத்தாகுணோபீதி கதநேந த்ருதீயா, உத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யத்வேபி ஸத்தைவ த்ரவ்யஂ பண்யத இதி கதநேந சதுர்தீதி காதாசதுஷ்டயேந
பாவார்த : — ப்ரத்யேக த்ரவ்ய ஸதா ஸ்வபாவமேஂ ரஹதா ஹை இஸலியே ‘ஸத்’ ஹை . வஹ ஸ்வபாவ உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யஸ்வரூப பரிணாம ஹை . ஜைஸே த்ரவ்யகே விஸ்தாரகா சோடேஸே சோடா அஂஶ வஹ ப்ரதேஶ ஹை, உஸீப்ரகார த்ரவ்யகே ப்ரவாஹகா சோடேஸே சோடா அஂஶ வஹ பரிணாம ஹை . ப்ரத்யேக பரிணாம ஸ்வ -காலமேஂ அபநே ரூபஸே உத்பந்ந ஹோதா ஹை, பூர்வரூபஸே நஷ்ட ஹோதா ஹை ஔர ஸர்வ பரிணாமோஂமேஂ ஏகப்ரவாஹபநா ஹோநேஸே ப்ரத்யேக பரிணாம உத்பாத -விநாஶஸே ரஹித ஏகரூப – த்ருவ ரஹதா ஹை . ஔர உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யமேஂ ஸமயபேத நஹீஂ ஹை, தீநோஂ ஹீ ஏக ஹீ ஸமயமேஂ ஹைஂ . ஐஸே உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யாத்மக பரிணாமோஂகீ பரம்பராமேஂ த்ரவ்ய ஸ்வபாவஸே ஹீ ஸதா ரஹதா ஹை, இஸலியே த்ரவ்ய ஸ்வயஂ பீ, மோதியோஂகே ஹாரகீ பாதி, உத்பாத -வ்யய -த்ரௌவ்யாத்மக ஹை ..௯௯..
அப, உத்பாத, வ்யய ஔர த்ரௌவ்யகா பரஸ்பர ௧அவிநாபாவ த்ரு கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [பவஃ ] உத்பாத [பங்கவிஹீநஃ ] ௨பஂக ரஹித [ந ] நஹீஂ ஹோதா, [வா ] ஔர [பங்கஃ ] பஂக [ஸஂபவவிஹீநஃ ] விநா உத்பாதகே [நாஸ்தி ] நஹீஂ ஹோதா; [உத்பாதஃ ] உத்பாத [அபி ச ] ததா [பங்கஃ ] பஂக [த்ரௌவ்யேண அர்தேந விநா ] த்ரௌவ்ய பதார்தகே பிநா [ந ] நஹீஂ ஹோதே ..௧௦௦..
உத்பாத பஂக விநா நஹீஂ, ஸஂஹார ஸர்க விநா நஹீஂ; உத்பாத தேம ஜ பஂக, த்ரௌவ்ய -பதார்த விண வர்தே நஹீஂ. ௧௦௦.
௧. அவிநாபாவ = ஏககே பிநா தூஸரேகா நஹீஂ ஹோநா வஹ; ஏக -தூஸரே பிநா ஹோ ஹீ நஹீஂ ஸகே ஐஸா பாவ .
௨. பஂக = வ்யய; நாஶ .