ப்ருதக்பவத்ஸத்தாமந்தரேணாத்மாநஂ தாரயத்தாவந்மாத்ரப்ரயோஜநாஂ ஸத்தாமேவாஸ்தஂ கமயேத் . ஸ்வரூபதஸ்து-
ஸத்பவத் த்ர்ரௌவ்யஸ்ய ஸஂபவாதாத்மாநஂ தாரயத்த்ரவ்யமுத்கச்சேத்; ஸத்தாதோப்ருதக்பூத்வா சாத்மாநஂ தாரயத்தா-
வந்மாத்ரப்ரயோஜநாஂ ஸத்தாமுத்கமயேத் . ததஃ ஸ்வயமேவ த்ரவ்யஂ ஸத்த்வேநாப்யுபகந்தவ்யஂ, பாவபாவ-
வதோரப்ருதக்த்வேநாநந்யத்வாத் ..௧௦௫..
ஸத்தாத்ரவ்யயோரபேதவிஷயே புநரபி ப்ரகாராந்தரேண யுக்திஂ தர்ஶயதி — ண ஹவதி ஜதி ஸத்தவ்வஂ பரமசைதந்யப்ரகாஶரூபேண
ஸ்வரூபேண ஸ்வரூபஸத்தாஸ்தித்வகுணேந யதி சேத் ஸந்ந பவதி . கிஂ கர்த்ரு . பரமாத்மத்ரவ்யஂ . ததா அஸத்துவஂ ஹோதி
அஸதவித்யமாநஂ பவதி த்ருவஂ நிஶ்சிதம் . அவித்யமாநஂ ஸத் தஂ கதஂ தவ்வஂ தத்பரமாத்மத்ரவ்யஂ கதஂ பவதி, கிஂது
நைவ . ஸ ச ப்ரத்யக்ஷவிரோதஃ . கஸ்மாத் . ஸ்வஸஂவேதநஜ்ஞாநேந கம்யமாநத்வாத் . அதாவிசாரிதரமணீயந்யாயேந
ஸத்தாகுணாபாவேப்யஸ்தீதி சேத், தத்ர விசார்யதே – யதி கேவலஜ்ஞாநதர்ஶநகுணாவிநாபூதஸ்வகீயஸ்வரூபாஸ்தி-
த்வாத்ப்ருதக்பூதா திஷ்டதி ததா ஸ்வரூபாஸ்தித்வஂ நாஸ்தி, ஸ்வரூபாஸ்தித்வாபாவே த்ரவ்யமபி நாஸ்தி . அதவா
ஸ்வகீயஸ்வரூபாஸ்தித்வாத்ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதேபி ப்ரதேஶரூபேணாபிந்நஂ திஷ்டதி ததா ஸஂமதமேவ . அத்ராவஸரே
ஸௌகதமதாநுஸாரீ கஶ்சிதாஹ – ஸித்தபர்யாயஸத்தாரூபேண ஶுத்தாத்மத்ரவ்யமுபசாரேணாஸ்தி, ந ச முக்யவ்ருத்த்யேதி .
பரிஹாரமாஹ — ஸித்தபர்யாயோபாதாநகாரணபூதபரமாத்மத்ரவ்யாபாவே ஸித்தபர்யாயஸத்தைவ ந ஸஂபவதி, வ்ருக்ஷாபாவே
பலமிவ . அத்ர ப்ரஸ்தாவே நையாயிகமதாநுஸாரீ கஶ்சிதாஹ — ஹவதி புணோ அண்ணஂ வா தத்பரமாத்மத்ரவ்யஂ பவதி
புநஃ கிஂது ஸத்தாயாஃ ஸகாஶாதந்யத்பிந்நஂ பவதி பஶ்சாத்ஸத்தாஸமவாயாத்ஸத்பவதி . ஆசார்யாஃ பரிஹாரமாஹுஃ —
ஸத்தாஸமவாயாத்பூர்வஂ த்ரவ்யஂ ஸதஸத்வா, யதி ஸத்ததா ஸத்தாஸமவாயோ வ்ருதா, பூர்வமேவாஸ்தித்வஂ திஷ்டதி; அதாஸத்தர்ஹி
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௨௦௩
(௨) யதி ஸத்தாஸே ப்ருதக் ஹோ தோ ஸத்தாகே பிநா பீ ஸ்வயஂ ரஹதா ஹுஆ, இதநா ஹீ மாத்ர ஜிஸகா
ப்ரயோஜந ஹை ஐஸீ ௧ஸத்தாகோ ஹீ அஸ்த கர தேகா .
கிந்து யதி த்ரவ்ய ஸ்வரூபஸே ஹீ ஸத் ஹோ தோ — (௧) த்ரௌவ்யகே ஸத்பாவகே காரண ஸ்வயஂ ஸ்திர
ரஹதா ஹுஆ, த்ரவ்ய உதித ஹோதா ஹை, (அர்தாத் ஸித்த ஹோதா ஹை); ஔர (௨) ஸத்தாஸே அப்ருதக் ரஹகர
ஸ்வயஂ ஸ்திர (-வித்யமாந) ரஹதா ஹுஆ, இதநா ஹீ மாத்ர ஜிஸகா ப்ரயோஜந ஹை ஐஸீ ஸத்தாகோ உதித
(ஸித்த) கரதா ஹை .
இஸலியே த்ரவ்ய ஸ்வயஂ ஹீ ஸத்த்வ (ஸத்தா) ஹை ஐஸா ஸ்வீகார கரநா சாஹியே, க்யோஂகி பாவ
ஔர ௨பாவவாந்கா அப்ருதக்த்வ த்வாரா அநந்யத்வ ஹை ..௧௦௫..
௧. ஸத்தாகா கார்ய இதநா ஹீ ஹை கி வஹ த்ரவ்யகோ வித்யமாந ரகே . யதி த்ரவ்ய ஸத்தாஸே பிந்ந ரஹகர பீ
ஸ்திர ரஹே தோ பி ர ஸத்தாகா ப்ரயோஜந ஹீ நஹீஂ ரஹதா, அர்தாத் ஸத்தாகே அபாவகா ப்ரஸஂக ஆ ஜாயகா .
௨. பாவவாந் = பாவவாலா . [த்ரவ்ய பாவவாலா ஹை ஔர ஸத்தா உஸகா பாவ ஹை . வே அப்ருதக் ஹைஂ, இஸ அபேக்ஷாஸே
அநந்ய ஹைஂ . ப்ருதக்த்வ ஔர அந்யத்வகா பேத ஜிஸ அபேக்ஷாஸே ஹை உஸ அபேக்ஷாகோ லேகர விஶேஷார்த ஆகாமீ
காதாமேஂ கஹேஂகே, உந்ஹேஂ யஹா நஹீஂ லகாநா சாஹியே, கிந்து யஹா அநந்யத்வகோ அப்ருதக்த்வகே அர்தமேஂ ஹீ
ஸமஜநா சாஹியே . ]