ப்ரவிபக்தப்ரதேஶத்வஂ ஹி ப்ருதக்த்வஸ்ய லக்ஷணம் . தத்து ஸத்தாத்ரவ்யயோர்ந ஸஂபாவ்யதே, குணகுணிநோஃ ப்ரவிபக்தப்ரதேஶத்வாபாவாத், ஶுக்லோத்தரீயவத் . ததா ஹி — யதா ய ஏவ ஶுக்லஸ்ய குணஸ்ய ப்ரதேஶாஸ்த கபுஷ்பவதவித்யமாநத்ரவ்யேண ஸஹ கதஂ ஸத்தா ஸமவாயஂ கரோதி, கரோதீதி சேத்தர்ஹி கபுஷ்பேணாபி ஸஹ ஸத்தா கர்த்ரு ஸமவாயஂ கரோது, ந ச ததா . தம்ஹா தவ்வஂ ஸயஂ ஸத்தா தஸ்மாதபேதநயேந ஶுத்தசைதந்யஸ்வரூபஸத்தைவ பரமாத்மத்ரவ்யஂ பவதீதி . யதேதஂ பரமாத்மத்ரவ்யேண ஸஹ ஶுத்தசேதநாஸத்தாயா அபேதவ்யாக்யாநஂ க்ருதஂ ததா ஸர்வேஷாஂ சேதநாசேதநத்ரவ்யாணாஂ ஸ்வகீயஸ்வகீயஸத்தயா ஸஹாபேதவ்யாக்யாநஂ கர்தவ்யமித்யபிப்ராயஃ ..௧௦௫..
அத ப்ருதக்த்வலக்ஷணஂ கிமந்யத்வலக்ஷணஂ ச கிமிதி ப்ருஷ்டே ப்ரத்யுத்தரஂ ததாதி — பவிபத்தபதேஸத்தஂ புதத்தஂ ப்ருதக்த்வஂ பவதி ப்ருதக்த்வாபிதாநோ பேதோ பவதி . கிஂவிஶிஷ்டம் . ப்ரகர்ஷேண விபக்தப்ரதேஶத்வஂ பிந்நப்ரதேஶத்வம் . கிஂவத் . தண்டதண்டிவத் . இத்தஂபூதஂ ப்ருதக்த்வஂ ஶுத்தாத்மத்ரவ்யஶுத்தஸத்தாகுணயோர்ந கடதே .
அப, ப்ருதக்த்வகா ஔர அந்யத்வகா லக்ஷண ஸ்பஷ்ட கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [ப்ரவிபக்தப்ரதேஶத்வஂ ] விபக்தப்ரதேஶத்வ வஹ [ப்ருதக்த்வஂ ] ப்ருதக்த்வ ஹை, [இதி ஹி ] ஐஸா [வீரஸ்ய ஶாஸநஂ ] வீரகா உபதேஶ ஹை . [அதத்பாவஃ ] அதத்பாவ (உஸரூப ந ஹோநா) வஹ [அந்யத்வ ] அந்யத்வ ஹை . [ந தத் பவத் ] ஜோ உஸரூப ந ஹோ [கதஂ ஏகம் பவதி ] வஹ ஏக கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ? (கதஂசித் ஸத்தா த்ரவ்யரூப நஹீஂ ஹை ஔர த்ரவ்ய ஸத்தாரூப நஹீஂ ஹை, இஸலியே வே ஏக நஹீஂ ஹைஂ .)..௧௦௬..
டீகா : — விபக்த ப்ரதேஶத்வ (பிந்ந ப்ரதேஶத்வ) ப்ருதக்த்வகா லக்ஷண ஹை . வஹ தோ ஸத்தா ஔர த்ரவ்யமேஂ ஸம்பவ நஹீஂ ஹை, க்யோஂகி குண ஔர குணீமேஂ விபக்தப்ரதேஶத்வகா அபாவ ஹோதா ஹை — ஶுக்லத்வ ஔர வஸ்த்ரகீ பாதி . வஹ இஸப்ரகார ஹை கி ஜைஸே – ஜோ ஶுக்லத்வகே – குணகே – ப்ரதேஶ ஹைஂ வே ஜிந வீரநோ உபதேஶ ஏம — ப்ருதக்த்வ பிந்நப்ரதேஶதா,
௨௦௪ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-