ஸர்வதைகத்வஂ ந ஶஂக நீயஂ; தத்பாவோ ஹ்யேகத்வஸ்ய லக்ஷணம் . யத்து ந தத்பவத்விபாவ்யதே தத்கதமேகஂ
ஸ்யாத் . அபி து குணகுணிரூபேணாநேகமேவேத்யர்தஃ ..௧௦௬..
அதாதத்பாவமுதாஹ்ருத்ய ப்ரதயதி —
ஸத்தவ்வஂ ஸச்ச குணோ ஸச்சேவ ய பஜ்ஜஓ த்தி வித்தாரோ .
ஜோ கலு தஸ்ஸ அபாவோ ஸோ ததபாவோ அதப்பாவோ ..௧௦௭..
ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ ஸ்வகீயஸ்வகீயஸ்வரூபாஸ்தித்வகுணேந ஸஹ ஜ்ஞாதவ்யமித்யர்தஃ ..௧௦௬.. அதாதத்பாவஂ விஶேஷேண
விஸ்தார்ய கதயதி — ஸத்தவ்வஂ ஸச்ச குணோ ஸச்சேவ ய பஜ்ஜஓ த்தி வித்தாரோ ஸத்த்ரவ்யஂ ஸஂஶ்ச குணஃ ஸஂஶ்சைவ
பர்யாய இதி ஸத்தாகுணஸ்ய த்ரவ்யகுணபர்யாயேஷு விஸ்தாரஃ . ததாஹி — யதா முக்தாபலஹாரே ஸத்தாகுண-
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௨௦௭
ஏகத்வ ஹோகா ஐஸீ ஶஂகா நஹீஂ கரநீ சாஹியே; க்யோஂகி தத்பாவ ஏகத்வகா லக்ஷண ஹை . ஜோ
உஸரூப ஜ்ஞாத நஹீஂ ஹோதா வஹ (ஸர்வதா) ஏக கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ? நஹீஂ ஹோ ஸகதா; பரந்து குண-
குணீ -ரூபஸே அநேக ஹீ ஹை, ஐஸா அர்த ஹை .
பாவார்த : — பிந்நப்ரதேஶத்வ வஹ ப்ருதக்த்வகா லக்ஷண ஹை, ஔர அதத்பாவ வஹ அந்யத்வகா
லக்ஷண ஹை . த்ரவ்யமேஂ ஔர குணமேஂ ப்ருதக்த்வ நஹீஂ ஹை பி ர பீ அந்யத்வ ஹை .
ப்ரஶ்ந : — ஜோ அப்ருதக் ஹோதே ஹைஂ உநமேஂ அந்யத்வ கைஸே ஹோ ஸகதா ஹை ?
உத்தர : — உநமேஂ வஸ்த்ர ஔர ஶுப்ரதா (ஸபே தீ) கீ பாதி அந்யத்வ ஹோ ஸகதா ஹை . வஸ்த்ரகே
ஔர உஸகீ ஶுப்ரதாகே ப்ரதேஶ பிந்ந நஹீஂ ஹைஂ, இஸலியே உநமேஂ ப்ருதக்த்வ நஹீஂ ஹை . ஐஸா ஹோநே பர பீ
ஶுப்ரதா தோ மாத்ர ஆகோஂஸே ஹீ திகாஈ தேதீ ஹை, ஜீப, நாக ஆதி ஶேஷ சார இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத நஹீஂ
ஹோதீ . ஔர வஸ்த்ர பாசோஂ இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை . இஸலியே (கதஂசித்) வஸ்த்ர வஹ ஶுப்ரதா நஹீஂ
ஹை ஔர ஶுப்ரதா வஹ வஸ்த்ர நஹீஂ ஹை . யதி ஐஸா ந ஹோ தோ வஸ்த்ரகீ பாதி ஶுப்ரதா பீ ஜீப, நாக
இத்யாதி ஸர்வ இந்த்ரியோஂஸே ஜ்ஞாத ஹோநா சாஹியே . கிந்து ஐஸா நஹீஂ ஹோதா . இஸலியே வஸ்த்ர ஔர ஶுப்ரதாமேஂ
அப்ருதக்த்வ ஹோநே பர பீ அந்யத்வ ஹை யஹ ஸித்த ஹோதா ஹை .
இஸீப்ரகார த்ரவ்யமேஂ ஔர ஸத்தாதி குணோஂமேஂ அப்ருதக்த்வ ஹோநே பர பீ அந்யத்வ ஹை; க்யோஂகி த்ரவ்யகே
ஔர குணகே ப்ரதேஶ அபிந்ந ஹோநே பர பீ த்ரவ்யமேஂ ஔர குணமேஂ ஸஂஜ்ஞா -ஸஂக்யா -லக்ஷணாதி பேத ஹோநேஸே
(கதஂசித்) த்ரவ்ய குணரூப நஹீஂ ஹை ஔர குண வஹ த்ரவ்யரூப நஹீஂ ஹை ..௧௦௬..
அப, அதத்பாவகோ உதாஹரண த்வாரா ஸ்பஷ்டரூபஸே பதலாதே ஹைஂ : —
‘ஸத் த்ரவ்ய’, ‘ஸத் பர்யாய,’ ‘ஸத் குண’ — ஸத்த்வநோ விஸ்தார சே;
நதீ தே -பணே அந்யோந்ய தேஹ அதத்பணுஂ ஜ்ஞாதவ்ய சே. ௧௦௭.