ந பர்யாயோ யச்ச த்ரவ்யமந்யோ குணஃ பர்யாயோ வா ஸ ந ஸத்தாகுண இதீதரேதரஸ்ய யஸ்தஸ்யாபாவஃ
ஸ ததபாவலக்ஷணோதத்பாவோந்யத்வநிபந்தநபூதஃ ..௧௦௭..
இதி பண்யதே . யஶ்ச பரமாத்மபதார்தஃ கேவலஜ்ஞாநாதிகுணஃ ஸித்தத்வபர்யாய இதி தைஶ்ச த்ரிபிஃ (ப்ரதேஶாபேதேந ?)
ஶுத்தஸத்தாகுணோ பண்யத இதி தத்பாவஸ்ய லக்ஷணமிதம் . தத்பாவஸ்யேதி கோர்தஃ . பரமாத்மபதார்த-
கேவலஜ்ஞாநாதிகுணஸித்தத்வபர்யாயாணாஂ ஶுத்தஸத்தாகுணேந ஸஹ ஸஂஜ்ஞாதிபேதேபி ப்ரதேஶைஸ்தந்மயத்வமிதி . ஜோ கலு
தஸ்ஸ அபாவோ யஸ்தஸ்ய பூர்வோக்தலக்ஷணதத்பாவஸ்ய கலு ஸ்பு டஂ ஸஂஜ்ஞாதிபேதவிவக்ஷாயாமபாவஃ ஸோ ததபாவோ ஸ
பூர்வோக்தலக்ஷணஸ்ததபாவோ பண்யதே . ஸ ச ததபாவஃ கிஂ பண்யதே . அதப்பாவோ ந தத்பாவஸ்தந்மயத்வம் கிஂச
அதத்பாவஃ ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதஃ இத்யர்தஃ . தத்யதா — யதா முக்தாபலஹாரே யோஸௌ ஶுக்லகுணஸ்தத்வாசகே ந
ஶுக்லமித்யக்ஷரத்வயேந ஹாரோ வாச்யோ ந பவதி ஸூத்ரஂ வா முக்தாபலஂ வா, ஹாரஸூத்ரமுக்தாபலஶப்தைஶ்ச ஶுக்லகுணோ
வாச்யோ ந பவதி . ஏவஂ பரஸ்பரஂ ப்ரதேஶாபேதேபி யோஸௌ ஸஂஜ்ஞாதிபேதஃ ஸ தஸ்ய பூர்வோக்த லக்ஷண-
தத்பாவஸ்யாபாவஸ்ததபாவோ பண்யதே . ஸ ச ததபாவஃ புநரபி கிஂ பண்யதே . அதத்பாவஃ ஸஂஜ்ஞா-
லக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேத இதி . ததா முக்தஜீவே யோஸௌ ஶுத்தஸத்தாகுணஸ்தத்வாசகேந ஸத்தாஶப்தேந முக்தஜீவோ
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞேயதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௨௦௯
ப்ர. ௨௭
ஏக -தூஸரேமேஂ ஜோ ‘உஸகா அபாவ’ அர்தாத் ‘தத்ரூப ஹோநேகா அபாவ’ ஹை வஹ ‘தத் -அபாவ’ லக்ஷண
‘அதத்பாவ’ ஹை, ஜோ கி அந்யத்வகா காரண ஹை . இஸீப்ரகார ஏக த்ரவ்யமேஂ ஜோ ஸத்தாகுண ஹை வஹ த்ரவ்ய
நஹீஂ ஹை, ௧அந்யகுண நஹீஂ ஹை, யா பர்யாய நஹீஂ ஹை; ஔர ஜோ த்ரவ்ய அந்ய குண யா பர்யாய ஹை வஹ ஸத்தாகுண
— இஸப்ரகார ஏக -தூஸரேமேஂ ஜோ ‘உஸகா அபாவ’ அர்தாத் ‘தத்ரூப ஹோநேகா அபாவ’ ஹை வஹ
௨‘தத் -அபாவ’ லக்ஷண ‘அதத்பாவ’ ஹை ஜோ கி அந்யத்வகா காரண ஹை .
பாவார்த : — ஏக ஆத்மாகா விஸ்தாரகதநமேஂ ‘ஆத்மத்ரவ்ய’கே ரூபமேஂ ‘ஜ்ஞாநாதிகுண’ கே
ரூபமேஂ ஔர ‘ஸித்தத்வாதி பர்யாய’ கே ரூபமேஂ — தீந ப்ரகாரஸே வர்ணந கியா ஜாதா ஹை . இஸீப்ரகார
ஸர்வ த்ரவ்யோஂகே ஸம்பந்தமேஂ ஸமஜநா சாஹியே .
ஔர ஏக ஆத்மாகே அஸ்தித்வ குணகோ ‘ஸத் ஆத்மத்ரவ்ய’, ஸத் ஜ்ஞாநாதிகுண’ ஔர ‘ஸத்
ஸித்தத்வாதி பர்யாய’ — ஐஸே தீந ப்ரகாரஸே விஸ்தாரித கியா ஜாதா ஹை; இஸீப்ரகார ஸபீ த்ரவ்யோஂகே
ஸம்பந்தமேஂ ஸமஜநா சாஹியே .
ஔர ஏக ஆத்மாகா ஜோ அஸ்தித்வ குண ஹை வஹ ஆத்மத்ரவ்ய நஹீஂ ஹை, (ஸத்தா குணகே பிநா)
ஜ்ஞாநாதிகுண நஹீஂ ஹை, யா ஸித்தத்வாதி பர்யாய நஹீஂ ஹை; ஔர ஜோ ஆத்மத்ரவ்ய ஹை, (அஸ்தித்வகே ஸிவாய)
ஜ்ஞாநாதிகுண ஹை யா ஸித்தத்வாதி பர்யாய ஹை வஹ அஸ்தித்வ குண நஹீஂ ஹை — இஸப்ரகார உநமேஂ பரஸ்பர அதத்பாவ
ஹை, ஜிஸகே காரண உநமேஂ அந்யத்வ ஹை . இஸீப்ரகார ஸபீ த்ரவ்யோஂகே ஸம்பந்தமேஂ ஸமஜநா சாஹியே .
௧. அந்யகுண = ஸத்தா கே அதிரிக்த தூஸரா கோஈ பீ குண .
௨. தத் -அபாவ = உஸகா அபாவ; (தத் -அபாவ = தஸ்ய அபாவஃ) தத்பாவ அதத்பாவகா லக்ஷண (ஸ்வரூப) ஹை;
அதத்பாவ அந்யத்வகா காரண ஹை .