கல்வாத்மா பரிணமதி . யஃ கஶ்சநாப்யாத்மநஃ பரிணாமஃ ஸ ஸர்வோபி சேதநாஂ நாதிவர்தத இதி தாத்பர்யம் . சேதநா புநர்ஜ்ஞாநகர்மக ர்மபலத்வேந த்ரேதா . தத்ர ஜ்ஞாநபரிணதிர்ஜ்ஞாநசேதநா, கர்மபரிணதிஃ கர்மசேதநா, கர்மபலபரிணதிஃ கர்மபலசேதநா ..௧௨௩..
ணாணஂ அட்டவியப்போ கம்மஂ ஜீவேண ஜஂ ஸமாரத்தஂ .
வா பலே வா . கஸ்ய பலே . கம்மணோ கர்மணஃ . பணிதா பணிதா கதிதேதி . ஜ்ஞாநபரிணதிஃ ஜ்ஞாநசேதநா அக்ரே வக்ஷ்யமாணா, கர்மபரிணதிஃ க ர்மசேதநா, க ர்மபலபரிணதிஃ கர்மபலசேதநேதி பாவார்தஃ ..௧௨௩.. அத ஜ்ஞாநகர்மகர்மபலரூபேண த்ரிதா சேதநாஂ விஶேஷேண விசாரயதி — ணாணஂ அட்டவியப்பஂ ஜ்ஞாநஂ மத்யாதிபேதேநாஷ்டவிகல்பஂ பவதி . அதவா பாடாந்தரம் — ணாணஂ அட்டவியப்போ ஜ்ஞாநமர்தவிகல்பஃ . ததாஹி — அர்தஃ பரமாத்மாதிபதார்தஃ, அநந்தஜ்ஞாநஸுகாதிரூபோஹமிதி ராகாத்யாஸ்ரவாஸ்து மத்தோ பிந்நா இதி ஸ்வபராகாராவபாஸேநாதர்ஶ இவார்த- ஆத்மாகா ஸ்வரூப ஹை; உஸ ரூப (சேதநாரூப) வாஸ்தவமேஂ ஆத்மா பரிணமித ஹோதா ஹை . ஆத்மாகா ஜோ குச பீ பரிணாம ஹோ வஹ ஸப ஹீ சேதநாகா உல்லஂகந நஹீஂ கரதா, (அர்தாத் ஆத்மாகா கோஈ பீ பரிணாம சேதநாகோ கிஂசித்மாத்ர பீ நஹீஂ சோதா — பிநா சேதநாகே பிலகுல நஹீஂ ஹோதா) — ஐஸா தாத்பர்ய ஹை . ஔர சேதநா ஜ்ஞாநரூப, கர்மரூப ஔர கர்மபலரூபஸே தீந ப்ரகாரகீ ஹை . உஸமேஂ ஜ்ஞாநபரிணதி (ஜ்ஞாநரூபஸே பரிணதி) வஹ ஜ்ஞாநசேதநா, கர்ம பரிணதி வஹ கர்மசேதநா ஔர கர்மபலபரிணதி வஹ கர்மபலசேதநா ஹை ..௧௨௩.. அப ஜ்ஞாந, கர்ம ஔர கர்மபலகா ஸ்வரூப வர்ணந கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த* : — [அர்தவிகல்பஃ ] அர்தவிகல்ப (அர்தாத் ஸ்வ -பர பதார்தோஂகா பிந்நதாபூர்வக யுகபத் அவபாஸந) [ஜ்ஞாநஂ ] வஹ ஜ்ஞாந ஹை; [ஜீவேந ] ஜீவகே த்வாரா [யத் ஸமாரப்தஂ ] ஜோ கியா ஜா ரஹா ஹோ [கர்ம ] வஹ கர்ம ஹை, [தத் அநேகவிதஂ ] வஹ அநேக ப்ரகாரகா ஹை; [ஸௌக்யஂ வா துஃகஂ வா ] ஸுக அதவா துஃக [பலஂ இதி பணிதம் ] வஹ கர்மபல கஹா கயா ஹை ..௧௨௪.. சே ‘ஜ்ஞாந’ அர்தவிகல்ப, நே ஜீவதீ கராதுஂ ‘கர்ம’ சே,