யஸ்ய ஸ லோகஃ . யத்ர யாவதி புநராகாஶே ஜீவபுத்கலயோர்கதிஸ்திதீ ந ஸஂபவதோ, தர்மாதர்மௌ நாவஸ்திதௌ, ந காலோ துர்லலிதஸ்தாவத்கேவலமாகாஶமாத்மத்வேந ஸ்வலக்ஷணஂ யஸ்ய ஸோலோகஃ ..௧௨௮..
உப்பாதட்டிதிபஂகா போக்கலஜீவப்பகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ .
முக்யவ்ருத்த்யார்தபர்யாய இதி வ்யவஸ்தாபயதி — ஜாயஂதே ஜாயந்தே . கே கர்தாரஃ . உப்பாதட்டிதிபஂகா உத்பாத- ஸ்திதிபங்காஃ . கஸ்ய ஸஂபந்திநஃ . லோகஸ்ஸ லோகஸ்ய . கிஂவிஶிஷ்டஸ்ய . போக்கலஜீவப்பகஸ்ஸ புத்கல- ஜீவாத்மகஸ்ய, புத்கலஜீவாவித்யுபலக்ஷணஂ ஷட்த்ரவ்யாத்மகஸ்ய . கஸ்மாத்ஸகாஶாத் ஜாயந்தே . பரிணாமாதோ பரிணாமாத் ஏகஸமயவர்திநோர்தபர்யாயாத் . ஸஂகாதாதோ வ பேதாதோ ந கேவலமர்தபர்யாயாத்ஸகாஶாஜ்ஜாயந்தே ஜீவ- புத்கலாநாமுத்பாதாதயஃ ஸஂகாதாத்வா, பேதாத்வா வ்யஞ்ஜநபர்யாயாதித்யர்தஃ . ததாஹி — தர்மாதர்மாகாஶகாலாநாஂ முக்யவ்ருத்த்யைகஸமயவர்திநோர்தபர்யாயா ஏவ, ஜீவபுத்கலாநாமர்தபர்யாயவ்யஞ்ஜநபர்யாயாஶ்ச . கதமிதி சேத் . த்ரவ்ய — உநகா ஸமுதாய ஜிஸகா ௧ஸ்வபநேஸே ஸ்வலக்ஷண ஹை, வஹ லோக ஹை; ஔர ஜஹா ஜிதநே ஆகாஶமேஂ ஜீவ ததா புத்கலகீ கதி -ஸ்திதி நஹீஂ ஹோதீ, தர்ம ததா அதர்ம நஹீஂ ரஹதே ஔர கால நஹீஂ வர்ததா, உதநா கேவல ஆகாஶ ஜிஸகா ஸ்வ -பநேஸே ஸ்வலக்ஷண ஹை, வஹ அலோக ஹை ..௧௨௮..
அப, ‘க்ரியா’ ரூப ஔர ‘பாவ’ ரூப ஐஸே ஜோ த்ரவ்யகே பாவ ஹைஂ உநகீ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யகா விஶேஷ (-பேத) நிஶ்சித கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [புத்கலஜீவாத்மகஸ்ய லோகஸ்ய ] புத்கல -ஜீவாத்மக லோககே [பரிணாமாத் ] பரிணமநஸே ஔர [ஸஂகாதாத் வா பேதாத் ] ஸஂகாத (மிலநே) ஔர பேத (ப்ருதக் ஹோநே) ஸே [உத்பாதஸ்திதிபஂகாஃ ] உத்பாத, த்ரௌவ்ய ஔர வ்யய [ஜாயந்தே ] ஹோதே ஹைஂ ..௧௨௯..
உத்பாத, வ்யய நே த்ருவதா ஜீவபுத்கலாத்மக லோகநே பரிணாம த்வாரா, பேத வா ஸஂகாத த்வாரா தாய சே. ௧௨௯
௧. ஸ்வபநேஸே = நிஜரூபஸே (ஷட்த்ரவ்யஸமுதாய ஹீ லோக ஹை, அர்தாத் வஹீ லோககா ஸ்வத்வ ஹை — ஸ்வரூப ஹை . இஸலியே லோககே ஸ்வபநேஸே ஷட்த்ரவ்யோஂகா ஸமுதாய லோககா ஸ்வலக்ஷண ஹை .)