த்ரவ்யமாஶ்ரித்ய பராநாஶ்ரயத்வேந வர்தமாநைலிஂக்யதே கம்யதே த்ரவ்யமேதைரிதி லிஂகாநி குணாஃ . தே ச யத்த்ரவ்யஂ பவதி ந தத் குணா பவந்தி, யே குணா பவந்தி தே ந த்ரவ்யஂ பவதீதி த்ரவ்யாததத்பாவேந விஶிஷ்டாஃ ஸந்தோ லிஂகலிஂகிப்ரஸித்தௌ தலிஂகத்வமுபடௌகந்தே . அத தே த்ரவ்யஸ்ய ஜீவோயம- ஜீவோயமித்யாதிவிஶேஷமுத்பாதயந்தி, ஸ்வயமபி தத்பாவவிஶிஷ்டத்வேநோபாத்தவிஶேஷத்வாத் . யதோ ஹி யஸ்ய யஸ்ய த்ரவ்யஸ்ய யோ யஃ ஸ்வபாவஸ்தஸ்ய தஸ்ய தேந தேந விஶிஷ்டத்வாத்தேஷாமஸ்தி விஶேஷஃ . அத ஏவ ச மூர்தாநாமமூர்தாநாஂ ச த்ரவ்யாணாஂ மூர்தத்வேநாமூர்தத்வேந ச தத்பாவேந விஶிஷ்டத்வாதிமே மூர்தா குணா இமே அமூர்தா இதி தேஷாஂ விஶேஷோ நிஶ்சேயஃ ..௧௩௦..
அத மூர்தாமூர்தகுணாநாஂ லக்ஷணஸஂபந்தமாக்யாதி — ஜ்ஞாதவ்யாஃ . தே ச கதஂபூதாஃ . அதப்பாவவிஸிட்டா அதத்பாவவிஶிஷ்டாஃ . தத்யதா – ஶுத்தஜீவத்ரவ்யே யே கேவலஜ்ஞாநாதிகுணாஸ்தேஷாஂ ஶுத்தஜீவப்ரதேஶைஃ ஸஹ யதேகத்வமபிந்நத்வஂ தந்மயத்வஂ ஸ தத்பாவோ பண்யதே, தேஷாமேவ குணாநாஂ தைஃ ப்ரதேஶைஃ ஸஹ யதா ஸஂஜ்ஞாலக்ஷணப்ரயோஜநாதிபேதஃ க்ரியதே ததா புநரதத்பாவோ பண்யதே, தேநாதத்பாவேந ஸஂஜ்ஞாதிபேதரூபேண ஸ்வகீயஸ்வகீயத்ரவ்யேண ஸஹ விஶிஷ்டா பிந்நா இதி, த்விதீயவ்யாக்யாநேந புநஃ ஸ்வகீய- த்ரவ்யேண ஸஹ தத்பாவேந தந்மயத்வேநாந்யத்ரவ்யாத்விஶிஷ்டா பிந்நா இத்யபிப்ராயஃ . ஏவஂ குணபேதேந த்ரவ்யபேதோ
டீகா : — த்ரவ்யகா ஆஶ்ரய லேகர ஔர பரகே ஆஶ்ரயகே பிநா ப்ரவர்தமாந ஹோநேஸே ஜிநகே த்வாரா த்ரவ்ய ‘லிஂகித’ (-ப்ராப்த) ஹோதா ஹை – பஹிசாநா ஜா ஸகதா ஹை, ஐஸே லிஂக குண ஹைஂ . வே (குண), ‘ஜோ த்ரவ்ய ஹைஂ வே குண நஹீஂ ஹைஂ, ஜோ குண ஹைஂ வே த்ரவ்ய நஹீஂ ஹைஂ’ — இஸ அபேக்ஷாஸே த்ரவ்யஸே ௧அதத்பாவகே த்வாரா விஶிஷ்ட (-பிந்ந) வர்ததே ஹுஏ, லிஂக ஔர ௨லிஂகீகே ரூபமேஂ ப்ரஸித்தி (க்யாதி) கே ஸமய த்ரவ்யகே லிஂகத்வகோ ப்ராப்த ஹோதே ஹைஂ . அப, வே த்ரவ்யமேஂ ‘யஹ ஜீவ ஹை, யஹ அஜீவ ஹை’ ஐஸா விஶேஷ (-பேத) உத்பந்ந கரதே ஹைஂ, க்யோஂகி ஸ்வயஂ பீ ௩தத்பாவகே த்வாரா ௪விஶிஷ்ட ஹோநேஸே விஶேஷகோ ப்ராப்த ஹைஂ . ஜிஸ -ஜிஸ த்ரவ்யகா ஜோ -ஜோ ஸ்வபாவ ஹோ உஸ -உஸகா உஸ -உஸகே த்வாரா விஶிஷ்டத்வ ஹோநேஸே உநமேஂ விஶேஷ (-பேத) ஹைஂ; ஔர இஸீலியே மூர்த ததா அமூர்த த்ரவ்யோஂகா மூர்தத்வ -அமூர்தத்வரூப தத்பாவகே த்வாரா விஶிஷ்டத்வ ஹோநேஸே உநமேஂ இஸ ப்ரகாரகே பேத நிஶ்சித கரநா சாஹியே கி ‘யஹ மூர்த குண ஹைஂ ஔர யஹ அமூர்தகுண ஹைஂ’ ..௧௩௦..
அப, மூர்த ஔர அமூர்த குணோஂகே லக்ஷண ததா ஸஂபஂத (அர்தாத் உநகா கிந த்ரவ்யோஂகே ஸாத ஸஂபஂத ஹை யஹ) கஹதே ஹைஂ : —
௨௫௮ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
௧. அதத்பாவ = (கதஂசித்) உஸரூப நஹீஂ ஹோநா வஹ;
௨. லிஂகீ = லிஂகவாலா, (விஶேஷகுண வஹ லிஂக – சிஹ்ந – லக்ஷண ஹை ஔர லிஂகீ வஹ த்ரவ்ய ஹை ) .
௩. தத்பாவ = உஸரூப, உஸபநா; உஸபநேஸே ஹோநா; ஸ்வரூப .
௪. விஶிஷ்ட = விஶேஷதாவாலா; காஸ; பிந்ந .