கம்யமாநத்வாத் . குணத்வே வா, ந தாவதமூர்தத்ரவ்யகுணஃ ஶப்தஃ, குணகுணிநோரவிபக்தப்ரதேஶத்வேநைகவேதந- வேத்யத்வாதமூர்தத்ரவ்யஸ்யாபி ஶ்ரவணேந்த்ரியவிஷயத்வாபத்தேஃ . பர்யாயலக்ஷணேநோத்காதகுணலக்ஷணத்வாந்மூர்தத்ரவ்ய- குணோபி ந பவதி . பர்யாயலக்ஷணஂ ஹி காதாசித்கத்வஂ, குணலக்ஷணஂ து நித்யத்வம் . ததஃ காதாசித்கத்வோத்காதநித்யத்வஸ்ய ந ஶப்தஸ்யாஸ்தி குணத்வம் . யத்து தத்ர நித்யத்வஂ தத்ததாரம்பக- புத்கலாநாஂ தத்குணாநாஂ ச ஸ்பர்ஶாதீநாமேவ, ந ஶப்தபர்யாயஸ்யேதி த்ருடதரஂ க்ராஹ்யம் . ந ச புத்கல- காதாகதிதக்ரமேண பரமாணுலக்ஷணஸூக்ஷ்மஸ்வரூபாதேஃ ப்ருத்வீஸ்கந்தலக்ஷணஸ்தூலஸ்வரூபபர்யந்தஸ்ய ச . ததாஹி — யதாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஂ விஶேஷலக்ஷணபூதஂ யதாஸஂபவஂ ஸர்வஜீவேஷு ஸாதாரணஂ ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஂ விஶேஷ- லக்ஷணபூதஂ யதாஸஂபவஂ ஸர்வபுத்கலேஷு ஸாதாரணம் . யதைவ சாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஂ முக்தஜீவேதீந்த்ரியஜ்ஞாந- விஷயமநுமாநகம்யமாகமகம்யஂ ச, ததா ஶுத்தபரமாணுத்ரவ்யே வர்ணாதிசதுஷ்டயமப்யதீந்த்ரியஜ்ஞாநவிஷயமநுமாந- கம்யமாகமகம்யஂ ச . யதா வாநந்தசதுஷ்டயஸ்ய ஸஂஸாரிஜீவே ராகாதிஸ்நேஹநிமித்தேந கர்மபந்தவஶாதஶுத்தத்வஂ பவதி ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஸ்யாபி ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணநிமித்தேந த்வி -அணுகாதிபந்தாவஸ்தாயாமஶுத்தத்வம் . யதா வாநந்தஜ்ஞாநாதிசதுஷ்டயஸ்ய ராகாதிஸ்நேஹரஹிதஶுத்தாத்மத்யாநேந ஶுத்தத்வஂ பவதி ததா வர்ணாதிசதுஷ்டயஸ்யாபி ஸ்நிக்தகுணாபாவே பந்தநேஸதி பரமாணுபுத்கலாவஸ்தாயாஂ ஶுத்தத்வமிதி . ஸத்தோ ஸோ போக்கலோ யஸ்து ஶப்தஃ ஸ
யதி ஶப்தகோ (பர்யாய ந மாநகர) குண மாநா ஜாய தோ வஹ க்யோஂ யோக்ய நஹீஂ ஹை உஸகா ஸமாதாந : —
ப்ரதம தோ, ஶப்த அமூர்த த்ரவ்யகா குண நஹீஂ ஹை க்யோஂகி குண -குணீமேஂ அபிந்ந ப்ரதேஶபநா ஹோநேஸே வே (குண -குணீ) ௧ஏக வேதநஸே வேத்ய ஹோநேஸே அமூர்த த்ரவ்யகோ பீ ஶ்ரவணேந்த்ரியகா விஷயபூதபநா ஆ ஜாயகா .
(தூஸரே, ஶப்தமேஂ) பர்யாயகே லக்ஷணத்வாரா குணகா லக்ஷண உத்தாபித ஹோநேஸே ஶப்த மூர்த த்ரவ்யகா குண பீ நஹீஂ ஹை . பர்யாயகா லக்ஷண காதாசித்கபநா (அநித்யபநா) ஹை, ஔர குணகா லக்ஷண நித்யபநா ஹை; இஸலியே (ஶப்தமேஂ) அநித்யபநேஸே நித்யபநேகே உத்தாபித ஹோநேஸே (அர்தாத் ஶப்த கபீ- கபீ ஹீ ஹோதா ஹை, ஔர நித்ய நஹீஂ ஹை, இஸலியே) ஶப்த வஹ குண நஹீஂ ஹை . ஜோ வஹா நித்யபநா ஹை வஹ உஸே (ஶப்தகோ) உத்பந்ந கரநேவாலே புத்கலோஂகா ஔர உநகே ஸ்பர்ஶாதிக குணோஂகா ஹீ ஹை, ஶப்தபர்யாயகா நஹீஂ — இஸப்ரகார அதி த்ருதாபூர்வக க்ரஹண கரநா சாஹியே .
௧. ஏக வேதநஸே வேத்ய = ஏக ஜ்ஞாநஸே ஜ்ஞாத ஹோநே யோக்ய (நையாயிக ஶப்தகோ ஆகாஶகா குண மாநதே ஹைஂ கிந்து யஹ மாந்யதா அப்ரமாண ஹை . குண -குணீகே ப்ரதேஶ அபிந்ந ஹோதே ஹைஂ, இஸலியே ஜிஸ இந்த்ரியஸே குண ஜ்ஞாத ஹோதா ஹை உஸீஸே குணீ -பீ ஜ்ஞாத ஹோநா சாஹிஏ . ஶப்த கர்ணேந்த்ரியஸே ஜாநா ஜாதா ஹை, இஸலியே ஆகாஶ பீ கர்ணேந்த்ரியஸே ஜ்ஞாத ஹோநா சாஹியே . கிந்து வஹ தோ கிஸீ பீ இந்த்ரியஸே ஜ்ஞாத ஹோதா நஹீஂ ஹை . இஸலியே ஶப்த ஆகாஶாதி அமூர்திக த்ரவ்யோஂகா குண நஹீஂ ஹை .)