வ்யக்தத்வஂ காதாசித்கபரிணாமவைசித்ர்யப்ரத்யயஂ நித்யத்ரவ்யஸ்வபாவப்ரதிகாதாய . ததோஸ்து ஶப்தஃ புத்கலபர்யாய ஏவேதி ..௧௩௨.. அதாமூர்தாநாஂ ஶேஷத்ரவ்யாணாஂ குணாந் க்ருணாதி — ஆகாஸஸ்ஸவகாஹோ தம்மத்தவ்வஸ்ஸ கமணஹேதுத்தஂ . தம்மேதரதவ்வஸ்ஸ து குணோ புணோ டாணகாரணதா ..௧௩௩.. காலஸ்ஸ வட்டணா ஸே குணோவஓகோ த்தி அப்பணோ பணிதோ .
ணேயா ஸஂகேவாதோ குணா ஹி முத்திப்பஹீணாணஂ ..௧௩௪.. ஜுகலஂ . அந்யேந்த்ரியவிஷயோந்யேந்த்ரியஸ்ய ந பவதி வஸ்துஸ்வபாவாதேவ, ரஸாதிவிஷயவத் . புநரபி கதஂபூதஃ . சித்தோ சித்ரஃ பாஷாத்மகாபாஷாத்மகரூபேண ப்ராயோகிகவைஶ்ரஸிகரூபேண ச நாநாப்ரகாரஃ . தச்ச ‘‘ஸத்தோ கஂதப்பபவோ’’ இத்யாதிகாதாயாஂ பஞ்சாஸ்திகாயே வ்யாக்யாதஂ திஷ்டத்யத்ராலஂ ப்ரஸங்கேந ..௧௩௨.. அதாகாஶாத்யமூர்தத்ரவ்யாணாஂ விஶேஷகுணாந்ப்ரதிபாதயதி — ஆகாஸஸ்ஸவகாஹோ ஆகாஶஸ்யாவகாஹஹேதுத்வஂ, தம்மத்தவ்வஸ்ஸ கமணஹேதுத்தஂ தர்மத்ரவ்யஸ்ய கமநஹேதுத்வஂ, தம்மேதரதவ்வஸ்ஸ து குணோ புணோ டாணகாரணதா தர்மேதரத்ரவ்யஸ்ய து புநஃ ஸ்தாநகாரணதாகுணோ பவதீதி ப்ரதமகாதா கதா . காலஸ்ஸ வட்டணா ஸே காலஸ்ய வர்தநா ஸ்யாத்குணஃ, குணோவஓகோ த்தி அப்பணோ பணிதோ ஜ்ஞாநதர்ஶநோபயோகத்வயமித்யாத்மநோ குணோ பணிதஃ . ணேயா ஸஂகேவாதோ குணா ஹி முத்திப்பஹீணாணஂ ஏவஂ ஸஂக்ஷேபாதமூர்தத்ரவ்யாணாஂ குணா ஜ்ஞேயா இதி . ததாஹி — ஸர்வத்ரவ்யாணாஂ ஸாதாரணமவகாஹஹேதுத்வஂ
ஔர கஹீஂ (கிஸீ பர்யாயமேஂ) கிஸீ குணகீ காதாசித்க பரிணாமகீ விசித்ரதாகே காரண ஹோநேவாலா வ்யக்தபநா யா அவ்யக்தபநா நித்ய த்ரவ்யஸ்வபாவகா ப்ரதிகாத நஹீஂ கரதா . (அர்தாத் அநித்யபரிணாமகே காரண ஹோநேவாலீ குணகீ ப்ரகடதா ஔர அப்ரகடதா நித்ய த்ரவ்யஸ்வபாவகே ஸாத கஹீஂ விரோதகோ ப்ராப்த நஹீஂ ஹோதீ .)
இஸலியே ஶப்த புத்கலகீ பர்யாய ஹீ ஹோ ..௧௩௨..
அப, ஶேஷ அமூர்த த்ரவ்யோஂகே குண கஹதே ஹைஂ : —
அவகாஹ குண ஆகாஶநோ, கதிஹேதுதா சே தர்மநோ, வளீ ஸ்தாநகாரணதாரூபீ குண ஜாண த்ரவ்ய அதர்மநோ. ௧௩௩. சே காளநோ குண வர்தநா உபயோக பாக்யோ ஜீவமாஂ, ஏ ரீத மூர்திவிஹீநநா குண ஜாணவா ஸஂக்ஷேபமாஂ. ௧௩௪.