ஆகாஶஸ்யைகாணுவ்யாப்யோஂஶஃ கிலாகாஶப்ரதேஶஃ, ஸ கல்வேகோபி ஶேஷபஂசத்ரவ்யப்ரதேஶாநாஂ பரமஸௌக்ஷ்ம்யபரிணதாநந்தபரமாணுஸ்கந்தாநாஂ சாவகாஶதாநஸமர்தஃ . அஸ்தி சாவிபாகைகத்ரவ்யத்வேப்யஂஶ- கல்பநமாகாஶஸ்ய, ஸர்வேஷாமணூநாமவகாஶதாநஸ்யாந்யதாநுபபத்தேஃ . யதி புநராகாஶஸ்யாஂஶா ந ஸ்யுரிதி மதிஸ்ததாங்குலீயுகலஂ நபஸி ப்ரஸார்ய நிரூப்யதாஂ கிமேகஂ க்ஷேத்ரஂ கிமநேகம் . ஏகஂ யத்ஸூசிதஂ ப்ரதேஶஸ்வரூபஂ ததிதாநீஂ விவ்ருணோதி — ஆகாஸமணுணிவிட்டஂ ஆகாஶஂ அணுநிவிஷ்டஂ புத்கல- பரமாணுவ்யாப்தம் . ஆகாஸபதேஸஸண்ணயா பணிதஂ ஆகாஶப்ரதேஶஸஂஜ்ஞயா பணிதஂ கதிதம் . ஸவ்வேஸிஂ ச அணூணஂ
அப, ஆகாஶகே ப்ரதேஶகா லக்ஷண ஸூத்ர த்வாரா கஹதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [அணுநிவிஷ்டஂ ஆகாஶஂ ] ஏக பரமாணு ஜிதநே ஆகாஶமேஂ ரஹதா ஹை உதநே ஆகாஶகோ [ஆகாஶப்ரதேஶஸஂஜ்ஞயா ] ‘ஆகாஶப்ரதேஶ’ ஐஸே நாமஸே [பணிதம் ] கஹா கயா ஹை . [ச ] ஔர [தத் ] வஹ [ஸர்வேஷாஂ அணூநாஂ ] ஸமஸ்த பரமாணுஓஂகோ [அவகாஶஂ தாதுஂ ஶக்நோதி ] அவகாஶ தேநேகோ ஸமர்த ஹை ..௧௪௦..
டீகா : — ஆகாஶகா ஏக பரமாணுஸே வ்யாப்ய அஂஶ வஹ ஆகாஶப்ரதேஶ ஹை; ஔர வஹ ஏக (ஆகாஶப்ரதேஶ) பீ ஶேஷ பாச த்ரவ்யோஂகே ப்ரதேஶோஂகோ ததா பரம ஸூக்ஷ்மதாரூபஸே பரிணமித அநந்த பரமாணுஓஂகே ஸ்கஂதோஂகோ அவகாஶ தேநேமேஂ ஸமர்த ஹை . ஆகாஶ அவிபாக (அகஂட) ஏக த்ரவ்ய ஹை, பி ர பீ உஸமேஂ (ப்ரதேஶரூப) அஂஶகல்பநா ஹோ ஸகதீ ஹை, க்யோஂகி யதி ஐஸா ந ஹோ தோ ஸர்வ பரமாணுஓஂகோ அவகாஶ தேநா நஹீஂ பந ஸகேகா .
ஐஸா ஹோநே பர பீ யதி ‘ஆகாஶகே அஂஶ நஹீஂ ஹோதே’ (அர்தாத் அஂஶகல்பநா நஹீஂ கீ ஜாதீ), ஐஸீ (கிஸீகீ) மாந்யதா ஹோ, தோ ஆகாஶமேஂ தோ அஂகுலியா பை லாகர பதாஇயே கி ‘தோ அஂகுலியோஂகா
ஆகாஶ ஜே அணுவ்யாப்ய, ‘ஆபப்ரதேஶ’ ஸஂஜ்ஞா தேஹநே; தே ஏக ஸௌ பரமாணுநே அவகாஶதாநஸமர்த சே. ௧௪௦.