சேத்கிமபிந்நாஂஶாவிபாகைகத்ரவ்யத்வேந கிஂ வா பிந்நாஂஶாவிபாகைகத்ரவ்யத்வேந . அபிந்நாஂஶா- விபாகைகத்ரவ்யத்வேந சேத் யேநாஂஶேநைகஸ்யா அஂகுலேஃ க்ஷேத்ரஂ தேநாஂஶேநேதரஸ்யா இத்யந்யதராஂஶாபாவஃ . ஏவஂ த்வயாத்யஂஶாநாமபாவாதாகாஶஸ்ய பரமாணோரிவ ப்ரதேஶமாத்ரத்வம் . பிந்நாஂஶாவிபாகைகத்ரவ்யத்வேந சேத் அவிபாகைகத்ரவ்யஸ்யாஂஶகல்பநமாயாதம் . அநேகஂ சேத் கிஂ ஸவிபாகாநேகத்ரவ்யத்வேந கிஂ வாவிபாகை- கத்ரவ்யத்வேந . ஸவிபாகாநேகத்ரவ்யத்வேந சேத் ஏகத்ரவ்யஸ்யாகாஶஸ்யாநந்தத்ரவ்யத்வஂ, அவிபாகைகத்ரவ்யத்வேந சேத் அவிபாகைகத்ரவ்யஸ்யாஂஶகல்பநமாயாதம் ..௧௪௦.. ஸர்வேஷாமணூநாஂ சகாராத்ஸூக்ஷ்மஸ்கந்தாநாஂ ச ஸக்கதி தஂ தேதுமவகாஸஂ ஶக்நோதி ஸ ஆகாஶப்ரதேஶோ தாதும- வகாஶம் . தஸ்யாகாஶப்ரதேஶஸ்ய யதீத்தஂபூதமவகாஶதாநஸாமர்த்யஂ ந பவதி ததாநந்தாநந்தோ ஜீவராஶிஸ்த- ஸ்மாதப்யநந்தகுணபுத்கலராஶிஶ்சாஸஂக்யேயப்ரதேஶலோகே கதமவகாஶஂ லபதே . தச்ச விஸ்தரேண பூர்வஂ பணிதமேவ . அத மதம் – அகண்டாகாஶத்ரவ்யஸ்ய ப்ரதேஶவிபாகஃ கதஂ கடதே . பரிஹாரமாஹ – சிதாநந்தைகஸ்வபாவநிஜாத்ம- தத்த்வபரமைகாக்ர்யலக்ஷணஸமாதிஸஂஜாதநிர்விகாராஹ்லாதைகரூபஸுகஸுதாரஸாஸ்வாதத்ருப்தமுநியுகலஸ்யாவஸ்திதக்ஷேத்ரஂ கிமேகமநேகஂ வா . யத்யேகஂ தர்ஹி த்வயோரப்யேகத்வஂ ப்ராப்நோதி . ந ச ததா . பிந்நஂ சேத்ததா அகண்டஸ்யா- ப்யாகாஶத்ரவ்யஸ்ய ப்ரதேஶவிபாகோ ந விருத்யத இத்யர்தஃ ..௧௪௦.. அத திர்யக்ப்ரசயோர்த்வப்ரசயௌ ஏக க்ஷேத்ர ஹை யா அநேக ?’ யதி ஏக ஹை தோ (ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி : — ), (௧) ஆகாஶ அபிந்ந அஂஶோவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை, இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகா ஏக க்ஷேத்ர ஹை யா (௨) பிந்ந அஂஶோஂவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை, இஸலியே ? (௧) யதி ‘ஆகாஶ அபிந்ந அஂஶவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகா ஏக க்ஷேத்ர ஹை’ ஐஸா கஹா ஜாய தோ, ஜோ அஂஶ ஏக அஂகுலிகா க்ஷேத்ர ஹை வஹீ அஂஶ தூஸரீ அஂகுலிகா பீ க்ஷேத்ர ஹை, இஸலியே தோமேஂஸே ஏக அஂஶகா அபாவ ஹோ கயா . இஸ ப்ரகார தோ இத்யாதி (ஏகஸே அதிக) அஂஶோஂகா அபாவ ஹோநேஸே ஆகாஶ பரமாணுகீ பா஁தி ப்ரதேஶமாத்ர ஸித்த ஹுஆ ! (இஸலியே யஹ தோ கடித நஹீஂ ஹோதா); (௨) யதி யஹ கஹா ஜாய கி ‘ஆகாஶ பிந்ந அஂஶோஂவாலா அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹை’ (இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகா ஏக க்ஷேத்ர ஹை) தோ (யஹ யோக்ய ஹீ ஹை, க்யோஂகி) அவிபாக ஏக த்ரவ்யமேஂ அஂஶ – கல்பநா பலித ஹுஈ .

யதி ஐஸா கஹா ஜாய கி (தோ அஂகுலியோஂகே) ‘அநேக க்ஷேத்ர ஹைஂ ’ (அர்தாத் ஏகஸே அதிக க்ஷேத்ர ஹைஂ, ஏக நஹீஂ) தோ (ப்ரஶ்ந ஹோதா ஹை கி – ), (௧) ‘ஆகாஶ ஸவிபாக (கஂடகஂடரூப) அநேக த்ரவ்ய ஹை இஸலியே தோ அஂகுலியோஂகே அநேக க்ஷேத்ர ஹைஂ யா (௨) ‘ஆகாஶ அவிபாக ஏக த்ரவ்ய’ ஹோநேபர பீ தோ அஂகுலியோஂகே அநேக (ஏக ஸே அதிக) க்ஷேத்ர ஹைஂ ? (௧) ‘ஆகாஶ ஸவிபாக அநேக த்ரவ்ய ஹோநேஸே தோ அஂகலியோஂகே அநேக க்ஷேத்ர ஹைஂ’ ஐஸா மாநா ஜாய தோ, ஆகாஶ ஜோ கி ஏக த்ரவ்ய ஹை உஸே அநந்தத்ரவ்யத்வ ஆஜாயகா’; (இஸலியே யஹ தோ கடித நஹீஂ ஹோதா) (௨) ‘ஆகாஶ அவிபாக ஏக த்ரவ்ய ஹோநேஸே தோ அஂகுலியோஂகா அநேக க்ஷேத்ர ஹை’ ஐஸா மாநா ஜாய தோ (யஹ யோக்ய ஹீ ஹை க்யோஂகி) அவிபாக ஏக த்ரவ்யமேஂ அஂஶகல்பநா பலித ஹுஈ ..௧௪௦..

௨௭௮ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-