ஸர்வவ்ருத்தித்வவிரோதாத் . ஸர்வஸ்யாபி ஹி காலபதார்தஸ்ய யஃ ஸூக்ஷ்மோ வ்ருத்த்யஂஶஃ ஸ ஸமயோ, ந து ததேகதேஶஸ்ய . திர்யக்ப்ரசயஸ்யோர்த்வப்ரசயத்வப்ரஸஂகாச்ச . ததா ஹி — ப்ரதமமேகேந ப்ரதேஶேந வர்ததே, ததோந்யேந, ததோப்யந்யதரேணேதி திர்யக்ப்ரசயோப்யூர்த்வப்ரசயீபூய ப்ரதேஶமாத்ரஂ த்ரவ்யம- வஸ்தாபயதி . ததஸ்திர்யக்ப்ரசயஸ்யோர்த்வப்ரசயத்வமநிச்சதா ப்ரதமமேவ ப்ரதேஶமாத்ரஂ காலத்ரவ்யஂ வ்யவஸ்தாபயிதவ்யம் ..௧௪௪..
அதைவஂ ஜ்ஞேயதத்த்வமுக்த்வா ஜ்ஞாநஜ்ஞேயவிபாகேநாத்மாநஂ நிஶ்சிந்வந்நாத்மநோத்யந்தவிபக்தத்வாய வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுமாலோசயதி — கடதே . யஶ்ச ப்ரதேஶவாந் ஸ காலபதார்த இதி . அத மதஂ காலத்ரவ்யாபாவேப்யுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யத்வஂ கடதே . நைவம் . அங்குலித்ரவ்யாபாவே வர்தமாநவக்ரபர்யாயோத்பாதோ பூதர்ஜுபர்யாயஸ்ய விநாஶஸ்ததுபயாதாரபூதஂ த்ரௌவ்யஂ கஸ்ய பவிஷ்யதி . ந கஸ்யாபி . ததா காலத்ரவ்யாபாவே வர்தமாநஸமயரூபோத்பாதோ பூதஸமயரூபோ விநாஶஸ்ததுபயாதாரபூதஂ த்ரௌவ்யஂ க ஸ்ய பவிஷ்யதி . ந க ஸ்யாபி . ஏவஂ ஸத்யேததாயாதி – அந்யஸ்ய பங்கோந்ய- ஸ்யோத்பாதோந்யஸ்ய த்ரௌவ்யமிதி ஸர்வஂ வஸ்துஸ்வரூபஂ விப்லவதே . தஸ்மாத்வஸ்துவிப்லவபயாதுத்பாதவ்யயத்ரௌவ்யாணாஂ கோப்யேக ஆதாரபூதோஸ்தீத்யப்யுபகந்தவ்யம் . ஸ சைகப்ரதேஶரூபஃ காலாணுபதார்த ஏவேதி . அத்ராதீதா- நந்தகாலே யே கேசந ஸித்தஸுகபாஜநஂ ஜாதாஃ, பாவிகாலே ச ‘ஆத்மோபாதாநஸித்தஂ ஸ்வயமதிஶயவத்’ இத்யாதிவிஶேஷணவிஶிஷ்டஸித்தஸுகஸ்ய பாஜநஂ பவிஷ்யந்தி தே ஸர்வேபி காலலப்திவஶேநைவ . ததாபி தத்ர நிஜபரமாத்மோபாதேயருசிரூபஂ வீதராகசாரித்ராவிநாபூதஂ யந்நிஶ்சயஸம்யக்த்வஂ தஸ்யைவ முக்யத்வஂ, ந ச காலஸ்ய, தேந ஸ ஹேய இதி . ததா சோக்தம் — ‘‘கிஂ பலவிஏண பஹுணா ஜே ஸித்தா ணரவரா கயே காலே ஸிஜ்ஜஹஹி ஜே
(௧) [த்ரவ்யகே ஏக தேஶகீ பரிணதிகோ ஸம்பூர்ண த்ரவ்யகீ பரிணதி மாநநேகா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை . ] ஏக தேஶகீ வ்ருத்திகோ ஸம்பூர்ண த்ரவ்யகீ வ்ருத்தி மாநநேமேஂ விரோத ஹை . ஸம்பூர்ண கால பதார்தகா ஜோ ஸூக்ஷ்ம வ்ருத்த்யஂஶ ஹை வஹ ஸமய ஹை, பரந்து உஸகே ஏக தேஶகா வ்ருத்த்யஂஶ வஹ ஸமய நஹீஂ .
ததா, (௨) திர்யக்ப்ரசயகோ ஊ ர்த்வப்ரசயபநேகா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை . வஹ இஸப்ரகார ஹை கி : — ப்ரதம, காலத்ரவ்ய ஏக ப்ரதேஶஸே வர்தே, பி ர தூஸரே ப்ரதேஶஸே வர்தே ஔர பி ர அந்யப்ரதேஶஸே வர்தே (ஐஸா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை ) இஸப்ரகார திர்யக்ப்ரசய ஊ ர்த்வப்ரசய பநகர த்ரவ்யகோ ப்ரதேஶமாத்ர ஸ்தாபித கரதா ஹை . (அர்தாத் திர்யக்ப்ரசய ஹீ ஊ ர்த்வப்ரசய ஹை, ஐஸா மாநநேகா ப்ரஸஂக ஆதா ஹை, இஸலியே த்ரவ்யப்ரதேஶமாத்ர ஹீ ஸித்த ஹோதா ஹை .) இஸலியே திர்யக்ப்ரசயகோ ஊ ர்த்வப்ரசயபநா ந மாநநே (சாஹநே)வாலேகோ ப்ரதம ஹீ காலத்ரவ்யகோ ப்ரதேஶமாத்ர நிஶ்சித கரநா சாஹியே ..௧௪௪..
(இஸப்ரகார ஜ்ஞேயதத்த்வப்ரஜ்ஞாபநமேஂ த்ரவ்யவிஶேஷப்ரஜ்ஞாபந ஸமாப்த ஹுஆ .)
அப, இஸப்ரகார ஜ்ஞேயதத்த்வ கஹகர, ஜ்ஞாந ஔர ஜ்ஞேயகே விபாக த்வாரா ஆத்மாகோ நிஶ்சித கரதே ஹுஏ, ஆத்மாகோ அத்யந்த விபக்த (பிந்ந) கரநேகே லியே வ்யவஹாரஜீவத்வகே ஹேதுகா விசார கரதே ஹைஂ : –