ப்ரவாஹப்ரவ்ருத்தபுத்கலஸஂஶ்லேஷதூஷிதாத்மதயா ப்ராணசதுஷ்காபிஸஂபத்தத்வஂ வ்யவஹாரஜீவத்வஹேதுர்விபக்த-
வ்யோஸ்தி ..௧௪௫..
அத கே ப்ராணா இத்யாவேதயதி — இத்யாதி யதாக்ரமேண காதாஷ்டகபர்யந்தஂ ஸாமாந்யபேதபாவநாவ்யாக்யாநஂ கரோதி . தத்யதா . அத ஜ்ஞாநஜ்ஞேயஜ்ஞாபநார்தஂ ததைவாத்மநஃ ப்ராணசதுஷ்கேந ஸஹ பேதபாவநார்தஂ வா ஸூத்ரமிதஂ ப்ரதிபாதயதி — லோகோ லோகோ பவதி . கதஂபூதஃ . ணிட்டிதோ நிஷ்டிதஃ ஸமாப்திஂ நீதோ ப்ருதோ வா . கைஃ கர்த்ருபூதைஃ . அட்டேஹிஂ ஸஹஜஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவோ யோஸௌ பரமாத்மபதார்தஸ்தத்ப்ரப்ருதயோ யேர்தாஸ்தைஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டஃ . ஸபதேஸேஹிஂ ஸமக்கோ ஸ்வகீயப்ரதேஶைஃ ஸமக்ரஃ பரிபூர்ணஃ . அதவா பதார்தைஃ . கதஂபூதைஃ . ஸப்ரதேஶைஃ ப்ரதேஶஸஹிதைஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டோ லோகஃ . ணிச்சோ த்ரவ்யார்திகநயேந நித்யஃ லோகாகாஶாபேக்ஷயா வா . அதவா நித்யோ, ந கேநாபி புருஷவிஶேஷேண க்ருதஃ . ஜோ தஂ ஜாணதி யஃ கர்தா தஂ ஜ்ஞேயபூதஂ லோகஂ ஜாநாதி ஜீவோ ஸ ஜீவபதார்தோ பவதி . ஏதாவதா கிமுக்தஂ பவதி . யோஸௌ விஶுத்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸ்வபாவோ ஜீவஃ ஸ ஜ்ஞாநஂ ஜ்ஞேயஶ்ச பண்யதே . ஶேஷபதார்தாஸ்து ஜ்ஞேயா ஏவேதி ஜ்ஞாத்ருஜ்ஞேயவிபாகஃ . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டோ ஜீவஃ . பாணசதுக்கே ண ஸஂபத்தோ யத்யபி நிஶ்சயேந ஸ்வதஃஸித்தபரமசைதந்யஸ்வபாவேந நிஶ்சயப்ராணேந ஜீவதி ததாபி வ்யவஹாரேணாநாதிகர்மபந்தவஶாதா- யுராத்யஶுத்தப்ராணசதுஷ்கேநாபி ஸஂபத்தஃ ஸந் ஜீவதி . தச்ச ஶுத்தநயேந ஜீவஸ்வரூபஂ ந பவதீதி பேதபாவநா ஜ்ஞாதவ்யேத்யபிப்ராயஃ ..௧௪௫.. அதேந்த்ரியாதிப்ராணசதுஷ்கஸ்வரூபஂ ப்ரதிபாதயதி — அதீந்த்ரியாநந்தஸுகஸ்வ- பாவாத்மநோ விலக்ஷண இந்த்ரியப்ராணஃ, மநோவாக்காயவ்யாபாரரஹிதாத்பரமாத்மத்ரவ்யாத்விஸத்ருஶோ பலப்ராணஃ, ஸர்வதா அவிநாஶீ நிஶ்சயஜீவத்வ ஹோநேபர பீ, ஸஂஸாராவஸ்தாமேஂ அநாதிப்ரவாஹரூபஸே ப்ரவர்தமாந புத்கல ஸஂஶ்லேஷகே த்வாரா ஸ்வயஂ தூஷித ஹோநேஸே உஸகே சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்தபநா ஹை — ஜோ கி (ஸஂயுக்தபநா) வ்யவஹாரஜீவத்வகா ஹேது ஹை, ஔர விபக்த கரநே யோக்ய ஹை .
பாவார்த : — ஷட் த்ரவ்யோஂகா ஸமுதாய வஹ லோக ஹை . ஜீவ உஸே (அபநீ) அசிந்த்ய ஜ்ஞாநஶக்திஸே ஜாநதா ஹை; இஸலியே ஜீவகே அதிரிக்த ஶேஷ த்ரவ்ய ஜ்ஞேய ஹைஂ ஔர ஜீவ ஜ்ஞாந ததா ஜ்ஞேய ஹை . உஸ ஜீவகோ வஸ்துகே ஸ்வரூபபூத ஹோநேஸே ஜோ கபீ நஷ்ட நஹீஂ ஹோதா, ஐஸா நிஶ்சயஜீவத்வ ஸதா ஹீ ஹை . உஸ நிஶ்சய ஜீவத்வகா காரண ஸ்வாபாவிக அநந்தஜ்ஞாநஶக்தி ஹை . ஐஸா நிஶ்சயஜீவத்வ ஜீவகே ஸதா ஹோநே பர பீ வஹ, ஸஂஸார தஶாமேஂ ஸ்வயஂ புத்கலகே ஸஂபஂதஸே தூஷித ஹோநேஸே சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்த ஹை, ஔர இஸலியே உஸகே வ்யவஹாரஜீவத்வ பீ ஹை . உஸ வ்யவஹாரஜீவத்வகோ காரணரூப ஜோ சார ப்ராணோஂஸே ஸஂயுக்தபநா உஸஸே ஜீவகோ பிந்ந கரநா சாஹியே ..௧௪௫..
அப, ப்ராண கௌந – கௌநஸே ஹைஂ, ஸோ பதலாதே ஹைஂ : — ப்ர. ௩௭