பாணேஹிஂ சதுஹிஂ ஜீவதி ஜீவிஸ்ஸதி ஜோ ஹி ஜீவிதோ புவ்வஂ .
ப்ராணஸாமாந்யேந ஜீவதி ஜீவிஷ்யதி ஜீவிதவாஂஶ்ச பூர்வமிதி ஜீவஃ . ஏவமநாதி- ஸஂதாநப்ரவர்தமாநதயா த்ரிஸமயாவஸ்தத்வாத்ப்ராணஸாமாந்யஂ ஜீவஸ்ய ஜீவத்வஹேதுரஸ்த்யேவ . ததாபி தந்ந ஜீவஸ்ய ஸ்வபாவத்வமவாப்நோதி புத்கலத்ரவ்யநிர்வ்ருத்தத்வாத் ..௧௪௭..
இந்த்ரியப்ராணஃ பஞ்சவிதஃ, த்ரிதா பலப்ராணஃ, புநஶ்சைக ஆநபாநப்ராணஃ, ஆயுஃப்ராணஶ்சேதி பேதேந தஶ ப்ராணாஸ்தேபி சிதாநந்தைகஸ்வபாவாத்பரமாத்மநோ நிஶ்சயேந பிந்நா ஜ்ஞாதவ்யா இத்யபிப்ராயஃ ..“௧௨.. அத ப்ராணஶப்தவ்யுத்பத்த்யா ஜீவஸ்ய ஜீவத்வஂ ப்ராணாநாஂ புத்கலஸ்வரூபத்வஂ ச நிரூபயதி — பாணேஹிஂ சதுஹிஂ ஜீவதி யத்யபி நிஶ்சயேந ஸத்தாசைதந்யஸுகபோதாதிஶுத்தபாவப்ராணைர்ஜீவதி ததாபி வ்யவஹாரேண வர்தமாநகாலே த்ரவ்யபாவ- ரூபைஶ்சதுர்பிரஶுத்தப்ராணைர்ஜீவதி ஜீவிஸ்ஸதி ஜீவிஷ்யதி பாவிகாலே ஜோ ஹி ஜீவிதோ யோ ஹி ஸ்பு டஂ ஜீவிதஃ புவ்வஂ பூர்வகாலே ஸோ ஜீவோ ஸ ஜீவோ பவதி . தே பாணா தே பூர்வோக்தாஃ ப்ராணாஃ போக்கலதவ்வேஹிஂ ணிவ்வத்தா உதயாகத- புத்கலகர்மணா நிர்வ்ருத்தா நிஷ்பந்நா இதி . தத ஏவ காரணாத்புத்கலத்ரவ்யவிபரீதாதநந்தஜ்ஞாநதர்ஶநஸுக-
அந்வயார்த : — [யஃ ஹி ] ஜோ [சதுர்பிஃ ப்ராணைஃ ] சார ப்ராணோஂஸே [ஜீவதி ] ஜீதா ஹை, [ஜீவிஷ்யதி ] ஜியேகா [ஜீவிதஃ பூர்வஂ ] ஔர பஹலே ஜீதா தா, [ஸஃ ஜீவஃ ] வஹ ஜீவ ஹை . [புநஃ ] பி ர பீ [ப்ராணாஃ ] ப்ராண தோ [புத்கலத்ரவ்யைஃ நிர்வ்ருத்தாஃ ] புத்கல த்ரவ்யோஂஸே நிஷ்பந்ந (ரசித) ஹைஂ ..௧௪௭..
டீகா : — (வ்யுத்பத்திகே அநுஸார) ப்ராணஸாமாந்யஸே ஜீதா ஹை, ஜியேகா, ஔர பஹலே ஜீதா தா, வஹ ஜீவ ஹை . இஸப்ரகார (ப்ராணஸாமாந்ய) அநாதி ஸஂதாநரூப (-ப்ரவாஹரூப)ஸே ப்ரவர்தமாந ஹோநேஸே (ஸஂஸாரதஶாமேஂ) த்ரிகால ஸ்தாயீ ஹோநேஸே ப்ராணஸாமாந்ய ஜீவகே ஜீவத்வகா ஹேது ஹை ஹீ . ததாபி வஹ (ப்ராண ஸாமாந்ய) ஜீவகா ஸ்வபாவ நஹீஂ ஹை க்யோஂகி வஹ புத்கலத்ரவ்யஸே நிஷ்பந்ந — ரசித ஹை .
பாவார்த : — யத்யபி நிஶ்சயஸே ஜீவ ஸதா ஹீ பாவப்ராணஸே ஜீதா ஹை, ததாபி ஸஂஸாரதஶாமேஂ வ்யவஹாரஸே உஸே வ்யவஹாரஜீவத்வகே காரணபூத இந்த்ரியாதி த்ரவ்யப்ராணோஂஸே ஜீவித கஹா ஜாதா ஹை . ஐஸா
ஜே சார ப்ராணே ஜீவதோ பூர்வே, ஜீவே சே, ஜீவஶே, தே ஜீவ சே; பண ப்ராண தோ புத்கலதரவநிஷ்பந்ந சே. ௧௪௭.