ஏவமமீ ஸமுபஜாயமாநா த்விப்ரதேஶாதயஃ ஸ்கந்தா விஶிஷ்டாவகாஹநஶக்திவஶாதுபாத்த- ஸௌக்ஷ்ம்யஸ்தௌல்யவிஶேஷா விஶிஷ்டாகாரதாரணஶக்திவஶாத்க்ருஹீதவிசித்ரஸஂஸ்தாநாஃ ஸந்தோ யதாஸ்வஂ பரமாணுஸ்வரூபகதநேந ப்ரதமகாதா, ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணவிவரணேந த்விதீயா, ஸ்நிக்தரூக்ஷகுணாப்யாஂ த்வயதிகத்வே ஸதி பந்தகதநேந த்ருதீயா, தஸ்யைவ த்ருடீகரணேந சதுர்தீ சேதி பரமாணூநாஂ பரஸ்பரபந்தவ்யாக்யாநமுக்யத்வேந ப்ரதமஸ்தலே காதாசதுஷ்டயஂ கதம் . அதாத்மா த்வயணுகாதிபுத்கலஸ்கந்தாநாஂ கர்தா ந பவதீத்யுபதிஶதி — ஜாயந்தே உத்பத்யந்தே . கே கர்தாரஃ . துபதேஸாதீ கஂதா த்விப்ரதேஶாத்யநந்தாணுபர்யந்தாஃ ஸ்கந்தாஃ . கே ஜாயந்தே . புடவிஜலதேஉவாஊ ப்ருத்வீஜலதேஜோவாயவஃ . கதஂபூதாஃ ஸந்தஃ . ஸுஹுமா வா பாதரா ஸூக்ஷ்மா வா பாதரா வா . புநரபி கிஂவிஶிஷ்டாஃ ஸந்தஃ . ஸஸஂடாணா யதாஸஂபவஂ வ்ருத்தசதுரஸ்ராதிஸ்வகீயஸ்வகீய- ஸஂஸ்தாநாகாரயுக்தாஃ . கைஃ க்ருத்வா ஜாயந்தே . ஸகபரிணாமேஹிஂ ஸ்வகீயஸ்வகீயஸ்நிக்தரூக்ஷபரிணாமைரிதி . அத விஸ்தரஃ — ஜீவா ஹி தாவத்வஸ்துதஷ்டங்கோத்கீர்ணஜ்ஞாயகைகரூபேண ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவா ஏவ, பஶ்சாத்வயவஹாரேணாநாதிகர்மபந்தோபாதிவஶேந ஶுத்தாத்மஸ்வபாவமலபமாநாஃ ஸந்தஃ ப்ருதிவ்யப்தேஜோவாதகாயிகேஷு
அப, ஆத்மாகே புத்கலோஂகே பிண்டகே கர்த்ருத்வகா அபாவ நிஶ்சித கரதே ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [த்விப்ரதேஶாதயஃ ஸ்கஂதாஃ ] த்விப்ரதேஶாதிக (தோ ஸே லேகர அநந்தப்ரதேஶவாலே) ஸ்கஂத [ஸூக்ஷ்மாஃ வா பாதராஃ ] ஜோ கி ஸூக்ஷ்ம அதவா பாதர ஹோதே ஹைஂ ஔர [ஸஸஂஸ்தாநாஃ ] ஸஂஸ்தாநோஂ (ஆகாரோஂ) ஸஹித ஹோதே ஹைஂ வே — [ப்ருதிவீஜலதேஜோவாயவஃ ] ப்ருத்வீ, ஜல, தேஜ ஔர வாயுரூப [ஸ்வகபரிணாமைஃ ஜாயந்தே ] அபநே பரிணாமோஂஸே ஹோதே ஹைஂ ..௧௬௭..
டீகா : — இஸ (பூர்வோக்த) ப்ரகாரஸே யஹ உத்பந்ந ஹோநேவாலே த்விப்ரதேஶாதிக ஸ்கஂத — ஜிநநே விஶிஷ்ட அவகாஹநகீ ஶக்திகே வஶ ஸூக்ஷ்மதா ஔர ஸ்தூலதாரூப பேத க்ரஹண கியே ஹைஂ ஔர ஜிநநே விஶிஷ்ட ஆகார தாரண கரநேகீ ஶக்திகே வஶ ஹோகர விசித்ர ஸஂஸ்தாந க்ரஹண கியே ஹைஂ வே — அபநீ
ஸ்கந்தோ ப்ரதேஶத்வயாதியுத, ஸ்தூல -ஸூக்ஷ்ம நே ஸாகார ஜே, தே ப்ருத்வீ – வாயு – தேஜ – ஜல பரிணாமதீ நிஜ தாய சே. ௧௬௭.