வந்தஃ ப்ரவிஶந்த்யபி திஷ்டந்த்யபி கச்சந்த்யபி ச . அஸ்தி சேஜ்ஜீவஸ்ய மோஹராகத்வேஷரூபோ பாவோ பத்யந்தேபி ச . ததோவதார்யதே த்ரவ்யபந்தஸ்ய பாவபந்தோ ஹேதுஃ ..௧௭௮..
யதோ ராகபரிணத ஏவாபிநவேந த்ரவ்யகர்மணா பத்யதே, ந வைராக்யபரிணதஃ; அபிநவேந லக்ஷணயோகாநுஸாரேண யதாயோக்யம் . ந கேவலஂ ப்ரவிஶந்தி சிட்டஂதி ஹி ப்ரவேஶாநந்தரஂ ஸ்வகீயஸ்திதிகாலபர்யந்தஂ திஷ்டந்தி ஹி ஸ்பு டம் . ந கேவலஂ திஷ்டந்தி ஜஂதி ஸ்வகீயோதயகாலஂ ப்ராப்ய பலஂ தத்வா கச்சந்தி, பஜ்ஜஂதி கேவலஜ்ஞாநாத்யநந்தசதுஷ்டயவ்யக்திரூபமோக்ஷப்ரதிபக்ஷபூதபந்தஸ்ய காரணஂ ராகாதிகஂ லப்த்வா புநரபி த்ரவ்யபந்த- ரூபேண பத்யந்தே ச . அத ஏததாயாதஂ ராகாதிபரிணாம ஏவ த்ரவ்யபந்தகாரணமிதி . அதவா த்விதீய- வ்யாக்யாநம் — ப்ரவிஶந்தி ப்ரதேஶபந்தாஸ்திஷ்டந்தி ஸ்திதிபந்தாஃ பலஂ தத்வா கச்சந்த்யநுபாகபந்தா பத்யந்தே ப்ரக்ரு திபந்தா இதி ..௧௭௮.. ஏவஂ த்ரிவிதபந்தமுக்யதயா ஸூத்ரத்வயேந த்ருதீயஸ்தலஂ கதம் . அத த்ரவ்ய- பந்தகாரணத்வாந்நிஶ்சயேந ராகாதிவிகல்பரூபோ பாவபந்த ஏவ பந்த இதி ப்ரஜ்ஞாபயதி — ரத்தோ பஂததி கம்மஂ ரக்தோ ப்ரகாரஸே ஹோதா ஹை, உஸ ப்ரகாரஸே கர்மபுத்கலகே ஸமூஹ ஸ்வயமேவ பரிஸ்பந்தவாலே ஹோதே ஹுஏ ப்ரவேஶ பீ கரதே ஹைஂ, ரஹதே பீ ஹைஂ, ஔர ஜாதே பீ ஹைஂ; ஔர யதி ஜீவகே மோஹ – ராக – த்வேஷரூப பாவ ஹோஂ தோ பஂததே பீ ஹைஂ . இஸலியே நிஶ்சித ஹோதா ஹை கி த்ரவ்யபஂதகா ஹேது பாவபஂத ஹை ..௧௭௮..
அப, ஐஸா ஸித்த கரதே ஹைஂ கி — ராக பரிணாமமாத்ர ஜோ பாவபஂத ஹை ஸோ த்ரவ்யபந்தகா ஹேது ஹோநேஸே வஹீ நிஶ்சயபந்த ஹை : —
அந்வயார்த : — [ரக்தஃ ] ராகீ ஆத்மா [கர்ம பத்நாதி ] கர்ம பாததா ஹை, [ராகரஹிதாத்மா ] ராகரஹித ஆத்மா [கர்மபிஃ முச்யதே ] கர்மோஂஸே முக்த ஹோதா ஹை; — [ஏஷஃ ] யஹ [ஜீவாநாஂ ] ஜீவோஂகே [பஂதஸமாஸஃ ] பந்தகா ஸஂக்ஷேப [நிஶ்சயதஃ ] நிஶ்சயஸே [ஜாநீஹி ] ஜாநோ ..௧௭௯..
டீகா : — ராகபரிணத ஜீவ ஹீ நவீந த்ரவ்யகர்மஸே பததா ஹை, வைராக்யபரிணத நஹீஂ பததா;