அஶுபோதயேநாத்மா குநரஸ்திர்யக்பூத்வா நைரயிகஃ .
துஃகஸஹஸ்ரைஃ ஸதா அபித்ருதோ ப்ரமத்யத்யந்தம் ..௧௨..
யதாயமாத்மா மநாகபி தர்மபரிணதிமநாஸாதயந்நஶுபோபயோகபரிணதிமாலம்பதே ததா
குமநுஷ்யதிர்யங்நாரகப்ரமணரூபஂ துஃகஸஹஸ்ரபந்தமநுபவதி . ததஶ்சாரித்ரலவஸ்யாப்யபாவாதத்யந்தஹேய
ஏவாயமஶுபோபயோக இதி ..௧௨..
ஏவமயமபாஸ்தஸமஸ்தஶுபாஶுபோபயோகவ்ருத்திஃ ஶுத்தோபயோகவ்ருத்திமாத்மஸாத்குர்வாணஃ ஶுத்தோபயோகா-
திகாரமாரபதே . தத்ர ஶுத்தோபயோகபலமாத்மநஃ ப்ரோத்ஸாஹநார்தமபிஷ்டௌதி —
பூர்வமநாகுலத்வலக்ஷணபாரமார்திகஸுகவிபரீதமாகுலத்வோத்பாதகஂ ஸ்வர்கஸுகஂ லபதே . பஶ்சாத் பரம-
ஸமாதிஸாமக்ரீஸத்பாவே மோக்ஷஂ ச லபதே இதி ஸூத்ரார்தஃ ..௧௧.. அத சாரித்ரபரிணாமாஸஂபவாதத்யந்த-
ஹேயஸ்யாஶுபோபயோகஸ்ய பலஂ தர்ஶயதி ---அஸுஹோதஏண அஶுபோதயேந ஆதா ஆத்மா குணரோ திரியோ பவீய ணேரஇயோ
குநரஸ்திர்யங்நாரகோ பூத்வா . கிஂ கரோதி . துக்கஸஹஸ்ஸேஹிஂ ஸதா அபித்துதோ பமதி அச்சஂதஂ துஃகஸஹஸ்ரைஃ ஸதா
ஸர்வகாலமபித்ருதஃ கதர்திதஃ பீடிதஃ ஸந் ஸஂஸாரே அத்யந்தஂ ப்ரமதீதி . ததாஹி ---நிர்விகாரஶுத்தாத்ம-
தத்த்வருசிரூபநிஶ்சயஸம்யக்த்வஸ்ய தத்ரைவ ஶுத்தாத்மந்யவிக்ஷிப்தசித்தவ்ருத்திரூபநிஶ்சயசாரித்ரஸ்ய ச விலக்ஷணேந
விபரீதாபிநிவேஶஜநகேந த்ரஷ்டஶ்ருதாநுபூதபஞ்சேந்த்ரியவிஷயாபிலாஷதீவ்ரஸஂக்லேஶரூபேண சாஶுபோபயோகேந
யதுபார்ஜிதஂ பாபகர்ம ததுதயேநாயமாத்மா ஸஹஜஶுத்தாத்மாநந்தைகலக்ஷணபாரமார்திகஸுகவிபரீதேந துஃகேந
துஃகிதஃ ஸந் ஸ்வஸ்வபாவபாவநாச்யுதோ பூத்வா ஸஂஸாரேத்யந்தஂ ப்ரமதீதி தாத்பர்யார்தஃ . ஏவமுபயோகத்ரய-
பலகதநரூபேண சதுர்தஸ்தலே காதாத்வயஂ கதம் ..௧௨.. அத ஶுபாஶுபோபயோகத்வயஂ நிஶ்சயநயேந ஹேயஂ ஜ்ஞாத்வா
ஶுத்தோபயோகாதிகாரஂ ப்ராரபமாணஃ, ஶுத்தாத்மபாவநாமாத்மஸாத்குர்வாணஃ ஸந் ஜீவஸ்ய ப்ரோத்ஸாஹநார்தஂ ஶுத்தோ-
பயோகபலஂ ப்ரகாஶயதி . அதவா த்விதீயபாதநீகா --யத்யபி ஶுத்தோபயோகபலமக்ரே ஜ்ஞாநஂ ஸுகஂ ச ஸஂக்ஷேபேண
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞாநதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௧௯
அந்வயார்த : — [அஶுபோதயேந ] அஶுப உதயஸே [ஆத்மா ] ஆத்மா [குநரஃ ] குமநுஷ்ய
[திர்யக் ] திர்யஂச [நைரயிகஃ ] ஔர நாரகீ [பூத்வா ] ஹோகர [துஃகஸஹஸ்ரைஃ ] ஹஜாரோஂ துஃகோஂஸே [ஸதா
அபித்ருதஃ ] ஸதா பீித ஹோதா ஹுஆ [அத்யஂதஂ ப்ரமதி ] (ஸஂஸாரமேஂ) அத்யந்த ப்ரமண கரதா ஹை ..௧௨..
டீகா : — ஜப யஹ ஆத்மா கிஂசித் மாத்ர பீ தர்மபரிணதிகோ ப்ராப்த ந கரதா ஹுஆ
அஶுபோபயோக பரிணதிகா அவலம்பந கரதா ஹை, தப வஹ குமநுஷ்ய, திர்யஂச ஔர நாரகீகே ரூபமேஂ
பரிப்ரமண கரதா ஹுஆ (தத்ரூப) ஹஜாரோஂ துஃகோஂகே பந்தநகா அநுபவ கரதா ஹை; இஸலியே சாரித்ரகே
லேஶமாத்ரகா பீ அபாவ ஹோநேஸே யஹ அஶுபோபயோக அத்யந்த ஹேய ஹீ ஹை ..௧௨..
இஸப்ரகார யஹ பாவ (பகவாந குந்தகுந்தாசார்ய தேவ) ஸமஸ்த ஶுபாஶுபோபயோகவ்ருத்திகோ
(ஶுபஉபயோகரூப ஔர அஶுப உபயோகரூப பரிணதிகோ) ✽அபாஸ்த கர (ஹேய மாநகர, திரஸ்கார
✽ அபாஸ்த கரநா = திரஸ்கார கரநா; ஹேய மாநநா; தூர கரநா; சோட தேநா.