யதி தே ந ஸந்த்யர்தா ஜ்ஞாநே ஜ்ஞாநஂ ந பவதி ஸர்வகதம் .
ஸர்வகதஂ வா ஜ்ஞாநஂ கதஂ ந ஜ்ஞாநஸ்திதா அர்தாஃ ..௩௧..
யதி கலு நிகிலாத்மீயஜ்ஞேயாகாரஸமர்பணத்வாரேணாவதீர்ணாஃ ஸர்வேர்தா ந ப்ரதிபாந்தி ஜ்ஞாநே
ததா தந்ந ஸர்வகதமப்யுபகம்யேத . அப்யுபகம்யேத வா ஸர்வகதஂ, தர்ஹி ஸாக்ஷாத் ஸஂவேதநமுகுருந்த-
பூமிகாவதீர்ண(ப்ரதி)பிம்பஸ்தாநீயஸ்வீயஸ்வீயஸஂவேத்யாகாரகாரணாநி பரம்பரயா ப்ரதிபிம்பஸ்தாநீய-
ஸஂவேத்யாகாரகாரணாநீதி கதஂ ந ஜ்ஞாநஸ்தாயிநோர்தா நிஶ்சீயந்தே .. ௩௧ ..
வா ணாணஂ வ்யவஹாரேண ஸர்வகதஂ ஜ்ஞாநஂ ஸம்மதஂ சேத்பவதாஂ கஹஂ ண ணாணட்டியா அட்டா தர்ஹி
வ்யவஹாரநயேந ஸ்வகீயஜ்ஞேயாகாரபரிச்சித்திஸமர்பணத்வாரேண ஜ்ஞாநஸ்திதா அர்தாஃ கதஂ ந பவந்தி கிஂது
பவந்த்யேவேதி . அத்ராயமபிப்ராயஃ --யத ஏவ வ்யவஹாரேண ஜ்ஞேயபரிச்சித்த்யாகாரக்ரஹணத்வாரேண ஜ்ஞாநஂ ஸர்வகதஂ
பண்யதே, தஸ்மாதேவ ஜ்ஞேயபரிச்சித்த்யாகாரஸமர்பணத்வாரேண பதார்தா அபி வ்யவஹாரேண ஜ்ஞாநகதா பண்யந்த
இதி ..௩௧.. அத ஜ்ஞாநிநஃ பதார்தைஃ ஸஹ யத்யபி வ்யவஹாரேண க்ராஹ்யக்ராஹகஸம்பந்தோஸ்தி ததாபி
ஸஂஶ்லேஷாதிஸம்பந்தோ நாஸ்தி, தேந காரணேந ஜ்ஞேயபதார்தைஃ ஸஹ பிந்நத்வமேவேதி ப்ரதிபாதயதி — கேண்ஹதி ணேவ ண
௧. பிம்ப = ஜிஸகா தர்பணமேஂ ப்ரதிபிஂப பா ஹோ வஹ . (ஜ்ஞாநகோ தர்பணகீ உபமா தீ ஜாயே தோ, பதார்தோஂகே
ஜ்ஞேயாகார பிம்ப ஸமாந ஹைஂ ஔர ஜ்ஞாநமேஂ ஹோநேவாலே ஜ்ஞாநகீ அவஸ்தாரூப ஜ்ஞேயாகார ப்ரதிபிம்ப ஸமாந ஹைஂ) .
௨. பதார்த ஸாக்ஷாத் ஸ்வஜ்ஞேயாகாரோஂகே காரண ஹைஂ (அர்தாத் பதார்த அபநே -அபநே த்ரவ்ய -குண -பர்யாயோஂகே ஸாக்ஷாத்
காரண ஹைஂ ) ஔர பரம்பராஸே ஜ்ஞாநகீ அவஸ்தாரூப ஜ்ஞேயாகாரோஂகே (ஜ்ஞாநாகாரோஂகே) காரண ஹைஂ .
௩. ப்ரதிபிம்ப நைமித்திக கார்ய ஹைஂ ஔர மயூராதி நிமித்த -காரண ஹைஂ .
௫௨ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-
அந்வயார்த : — [யதி ] யதி [தே அர்தாஃ ] வே பதார்த [ஜ்ஞாநே ந ஸஂதி ] ஜ்ஞாநமேஂ ந ஹோஂ தோ
[ஜ்ஞாநஂ ] ஜ்ஞாந [ஸர்வகதஂ ] ஸர்வகத [ந பவதி ] நஹீஂ ஹோ ஸகதா [வா ] ஔர யதி [ஜ்ஞாநஂ ஸர்வகதஂ ]
ஜ்ஞாந ஸர்வகத ஹை தோ [அர்தாஃ ] பதார்த [ஜ்ஞாநஸ்திதாஃ ] ஜ்ஞாநஸ்தித [கதஂ ந ] கைஸே நஹீஂ ஹைஂ ?
(அர்தாத் அவஶ்ய ஹைஂ) ..௩௧..
டீகா : — யதி ஸமஸ்த ஸ்வ -ஜ்ஞேயாகாரோஂகே ஸமர்பண த்வாரா (ஜ்ஞாநமேஂ) அவதரித ஹோதே ஹுஏ
ஸமஸ்த பதார்த ஜ்ஞாநமேஂ ப்ரதிபாஸித ந ஹோஂ தோ வஹ ஜ்ஞாந ஸர்வகத நஹீஂ மாநா ஜாதா . ஔர யதி வஹ (ஜ்ஞாந)
ஸர்வகத மாநா ஜாயே, தோ பி ர (பதார்த) ஸாக்ஷாத் ஜ்ஞாநதர்பண -பூமிகாமேஂ அவதரித ௧பிம்பகீ பாதி
அபநே -அபநே ஜ்ஞேயாகாரோஂகே காரண (ஹோநேஸே) ஔர ௨பரம்பராஸே ப்ரதிபிம்பகே ஸமாந ஜ்ஞேயாகாரோஂகே காரண
ஹோநேஸே பதார்த கைஸே ஜ்ஞாநஸ்தித நிஶ்சித் நஹீஂ ஹோதே ? (அவஶ்ய ஹீ ஜ்ஞாநஸ்தித நிஶ்சித ஹோதே ஹைஂ)
பாவார்த : — தர்பணமேஂ மயூர, மந்திர, ஸூர்ய, வ்ருக்ஷ இத்யாதிகே ப்ரதிபிம்ப பதே ஹைஂ . வஹா
நிஶ்சயஸே தோ ப்ரதிபிம்ப தர்பணகீ ஹீ அவஸ்தாயேஂ ஹைஂ, ததாபி தர்பணமேஂ ப்ரதிபிம்ப தேககர ௩கார்யமேஂ
காரணகா உபசார கரகே வ்யவஹாரஸே கஹா ஜாதா ஹை கி ‘மயூராதிக தர்பணமேஂ ஹைஂ .’ இஸீப்ரகார