தஜ்ஜ்ஞப்திர்ஹி ஜ்ஞாநம் . ஶ்ருதஂ து தத்காரணத்வாத் ஜ்ஞாநத்வேநோபசர்யத ஏவ . ஏவஂ ஸதி ஸூத்ரஸ்ய ஜ்ஞப்திஃ ஶ்ருதஜ்ஞாநமித்யாயாதி . அத ஸூத்ரமுபாதித்வாந்நாத்ரியதே ஜ்ஞப்திரேவாவஶிஷ்யதே . ஸா ச கேவலிநஃ ஶ்ருதகேவலிநஶ்சாத்மஸஂசேதநே துல்யைவ இதி நாஸ்தி ஜ்ஞாநஸ்ய ஶ்ருதோபாதிபேதஃ .. ௩௪ .. ப்ரதீபஸ்தாநீயேந ராகாதிவிகல்பரஹிதபரமஸமாதிநா நிஜாத்மாநஂ பஶ்யதீதி . அயமத்ராபிப்ராயஃ ---ஆத்மா பரோக்ஷஃ, கதஂ த்யாநஂ க்ரியதே இதி ஸந்தேஹஂ க்ருத்வா பரமாத்மபாவநா ந த்யாஜ்யேதி ..௩௩.. அத ஶப்தரூபஂ த்ரவ்யஶ்ருதஂ வ்யவஹாரேண ஜ்ஞாநஂ நிஶ்சயேநார்தபரிச்சித்திரூபஂ பாவஶ்ருதமேவ ஜ்ஞாநமிதி கதயதி . அதவாத்மபாவநாரதோ நிஶ்சயஶ்ருதகேவலீ பவதீதி பூர்வஸூத்ரே பணிதம் . அயஂ து வ்யவஹாரஶ்ருதகேவலீதி கத்யதே ---ஸுத்தஂ த்ரவ்யஶ்ருதம் . கதம்பூதம் . ஜிணோவதிட்டஂ ஜிநோபதிஷ்டம் . கைஃ க்ருத்வா . போக்கலதவ்வப்பகேஹிஂ வயணேஹிஂ புத்கலத்ரவ்யாத்மகைர்திவ்யத்வநிவசநைஃ . தஂ ஜாணணா ஹி ணாணஂ தேந பூர்வோக்த ஶப்தஶ்ருதாதாரேண ஜ்ஞப்திரர்தபரி- ச்சித்திர்ஜ்ஞாநஂ பண்யதே ஹி ஸ்பு டம் . ஸுத்தஸ்ஸ ய ஜாணணா பணியா பூர்வோக்தத்ரவ்யஶ்ருதஸ்யாபி வ்யவஹாரேண ஜ்ஞாநவ்யபதேஶோ பவதி ந து நிஶ்சயேநேதி . ததா ஹி --யதா நிஶ்சயேந ஶுத்தபுத்தைகஸ்வபாவோ ஜீவஃ பஶ்சாத்வயவஹாரேண நரநாரகாதிரூபோபி ஜீவோ பண்யதே; ததா நிஶ்சயேநாகண்டைகப்ரதிபாஸரூபஂ ஸமஸ்த- வஸ்துப்ரகாஶகஂ ஜ்ஞாநஂ பண்யதே, பஶ்சாத்வயவஹாரேண மேகபடலாவ்ருதாதித்யஸ்யாவஸ்தாவிஶேஷவத்கர்மபடலாவ்ருதா- கண்டைகஜ்ஞாநரூபஜீவஸ்ய மதிஜ்ஞாநஶ்ருதஜ்ஞாநாதிவ்யபதேஶோ பவதீதி பாவார்தஃ ..௩௪.. அத பிந்நஜ்ஞாநேநாத்மா

ஸ்வயஂ ஜாநகர உபதிஷ்ட ௧ஸ்யாத்கார சிஹ்நயுக்த, பௌதகலிக ஶப்தப்ரஹ்ம ஹை . உஸகீ ௨ஜ்ஞப்தி (-ஶப்தப்ரஹ்மகோ ஜாநநேவாலீ ஜ்ஞாத்ருக்ரியா) ஸோ ஜ்ஞாந ஹை; ஶ்ருத (-ஸூத்ர) தோ உஸகா (-ஜ்ஞாநகா) காரண ஹோநேஸே ஜ்ஞாநகே ரூபமேஂ உபசாரஸே ஹீ கஹா ஜாதா ஹை (ஜைஸே கி அந்நகோ ப்ராண கஹா ஜாதா ஹை) . ஐஸா ஹோநேஸே யஹ பலித ஹுஆ கி ‘ஸூத்ரகீ ஜ்ஞப்தி’ ஸோ ஶ்ருதஜ்ஞாந ஹை . அப யதி ஸூத்ர தோ உபாதி ஹோநேஸே உஸகா ஆதர ந கியா ஜாயே தோ ‘ஜ்ஞப்தி’ ஹீ ஶேஷ ரஹ ஜாதீ ஹை; (‘ஸூத்ரகீ ஜ்ஞப்தி’ கஹநே பர நிஶ்சயஸே ஜ்ஞப்தி கஹீஂ பௌத்கலிக ஸூத்ரகீ நஹீஂ, கிந்து ஆத்மாகீ ஹை; ஸூத்ர ஜ்ஞப்திகா ஸ்வரூபபூத நஹீஂ, கிந்து விஶேஷ வஸ்து அர்தாத் உபாதி ஹை; க்யோஂகி ஸூத்ர ந ஹோ தோ வஹா஁ பீ ஜ்ஞப்தி தோ ஹோதீ ஹீ ஹை . இஸலியே யதி ஸூத்ரகோ ந கிநா ஜாய தோ ‘ஜ்ஞப்தி’ ஹீ ஶேஷ ரஹதீ ஹை .) ஔர வஹ (-ஜ்ஞப்தி) கேவலீ ஔர ஶ்ருதகேவலீகே ஆத்மாநுபவநமேஂ ஸமாந ஹீ ஹை . இஸலியே ஜ்ஞாநமேஂ ஶ்ருத- உபாதிக்ருத பேத நஹீஂ ஹை ..௩௪..

௧. ஸ்யாத்கார = ‘ஸ்யாத்’ ஶப்த . (ஸ்யாத் = கதஂசித்; கிஸீ அபேக்ஷாஸே)

௨. ஜ்ஞப்தி = ஜாநநா; ஜாநநேகீ க்ரியா; ஜாநநக்ரியா .

௫௮ப்ரவசநஸார[ பகவாநஶ்ரீகுஂதகுஂத-