அதாதிவாஹிதாநாகதாநாமபி த்ரவ்யபர்யாயாணாஂ தாதாத்விகவத் ப்ருதக்த்வேந ஜ்ஞாநே வ்ருத்திமுத்யோதயதி —
தக்காலிகேவ ஸவ்வே ஸதஸப்பூதா ஹி பஜ்ஜயா தாஸிஂ .
வட்டஂதே தே ணாணே விஸேஸதோ தவ்வஜாதீணஂ ..௩௭..
தாத்காலிகா இவ ஸர்வே ஸதஸத்பூதா ஹி பர்யாயாஸ்தாஸாம் .
வர்தந்தே தே ஜ்ஞாநே விஶேஷதோ த்ரவ்யஜாதீநாம் ..௩௭..
ஸர்வாஸாமேவ ஹி த்ரவ்யஜாதீநாஂ த்ரிஸமயாவச்சிந்நாத்மலாபபூமிகத்வேந க்ரமப்ரதபத்ஸ்வரூபஸஂபதஃ
கடாதிவத் . பரிஹாரமாஹ --ப்ரதீபேந வ்யபிசாரஃ, ப்ரதீபஸ்தாவத்ப்ரமேயஃ பரிச்சேத்யோ ஜ்ஞேயோ பவதி ந ச
ப்ரதீபாந்தரேண ப்ரகாஶ்யதே, ததா ஜ்ஞாநமபி ஸ்வயமேவாத்மாநஂ ப்ரகாஶயதி ந ச ஜ்ஞாநாந்தரேண ப்ரகாஶ்யதே . யதி
புநர்ஜ்ஞாநாந்தரேண ப்ரகாஶ்யதே தர்ஹி ககநாவலம்பிநீ மஹதீ துர்நிவாராநவஸ்தா ப்ராப்நோதீதி ஸூத்ரார்தஃ ..௩௬.. ஏவஂ
நிஶ்சயஶ்ருதகேவலிவ்யவஹாரஶ்ருதகேவலிகதநமுக்யத்வேந பிந்நஜ்ஞாநநிராகரணேந ஜ்ஞாநஜ்ஞேயஸ்வரூபகதநேந ச
சதுர்தஸ்தலே காதாசதுஷ்டயஂ கதம் . அதாதீதாநாகதபர்யாயா வர்தமாநஜ்ஞாநே ஸாஂப்ரதா இவ த்ருஶ்யந்த இதி
நிரூபயதி — ஸவ்வே ஸதஸப்பூதா ஹி பஜ்ஜயா ஸர்வே ஸத்பூதா அஸத்பூதா அபி பர்யாயாஃ யே ஹி ஸ்பு டஂ வட்டஂதே தே தேதேதேதேதே
கஹாநஜைநஶாஸ்த்ரமாலா ]
ஜ்ஞாநதத்த்வ -ப்ரஜ்ஞாபந
௬௩
(ஆத்மா ஔர த்ரவ்ய ஸமய -ஸமய பர பரிணமந கியா கரதே ஹைஂ, வே கூடஸ்த நஹீஂ ஹைஂ; இஸலியே ஆத்மா
ஜ்ஞாந ஸ்வபாவஸே ஔர த்ரவ்ய ஜ்ஞேய ஸ்வபாவஸே பரிணமந கரதா ஹை, இஸப்ரகார ஜ்ஞாந ஸ்வபாவமேஂ பரிணமித
ஆத்மா ஜ்ஞாநகே ஆலம்பநபூத த்ரவ்யோஂகோ ஜாநதா ஹை ஔர ஜ்ஞேய -ஸ்வபாவஸே பரிணமித த்ரவ்ய ஜ்ஞேயகே
ஆலம்பநபூத ஜ்ஞாநமேஂ — ஆத்மாமேஂ — ஜ்ஞாத ஹோதே ஹைஂ .) ..௩௬..
அப, ஐஸா உத்யோத கரதே ஹைஂ கி த்ரவ்யோஂகீ அதீத ஔர அநாகத பர்யாயேஂ பீ தாத்காலிக
பர்யாயோஂகீ பாதி ப்ருதக்ரூபஸே ஜ்ஞாநமேஂ வர்ததீ ஹைஂ : —
அந்வயார்த : — [தாஸாம் த்ரவ்யஜாதீநாம் ] உந (ஜீவாதி) த்ரவ்யஜாதியோஂகீ [தே ஸர்வே ]
ஸமஸ்த [ஸதஸத்பூதாஃ ஹி ] வித்யமாந ஔர அவித்யமாந [பர்யாயாஃ ] பர்யாயேஂ [தாத்காலிகாஃ இவ ]
தாத்காலிக (வர்தமாந) பர்யாயோஂகீ பாதி, [விஶேஷதஃ ] விஶிஷ்டதாபூர்வக (அபநே -அபநே பிந்ந-
பிந்ந ஸ்வரூபமேஂ ) [ஜ்ஞாநே வர்தந்தே ] ஜ்ஞாநமேஂ வர்ததீ ஹைஂ ..௩௭..
டீகா : — (ஜீவாதிக) ஸமஸ்த த்ரவ்யஜாதியோஂகீ பர்யாயோஂகீ உத்பத்திகீ மர்யாதா
தீநோஂகாலகீ மர்யாதா ஜிதநீ ஹோநேஸே (வே தீநோஂகாலமேஂ உத்பந்ந ஹுஆ கரதீ ஹைஂ இஸலியே), உநகீ
(உந ஸமஸ்த த்ரவ்ய -ஜாதியோஂகீ), க்ரமபூர்வக தபதீ ஹுஈ ஸ்வரூப -ஸம்பதா வாலீ (-ஏககே பாத
தே த்ரவ்யநா ஸத்பூத – அஸத்பூத பர்யயோ ஸௌ வர்ததா,
தத்காலநா பர்யாய ஜேம, விஶேஷபூர்வக ஜ்ஞாநமாஂ. ௩௭.