అథైకమజానన్ సర్వం న జానాతీతి నిశ్చినోతి —
దవ్వం అణంతపజ్జయమేగమణంతాణి దవ్వజాదాణి .
ణ విజాణది జది జుగవం కిధ సో సవ్వాణి జాణాది ..౪౯..
ద్రవ్యమనన్తపర్యాయమేకమనన్తాని ద్రవ్యజాతాని .
న విజానాతి యది యుగపత్ కథం స సర్వాణి జానాతి ..౪౯..
ఆత్మా హి తావత్స్వయం జ్ఞానమయత్వే సతి జ్ఞాతృత్వాత్ జ్ఞానమేవ . జ్ఞానం తు ప్రత్యాత్మవర్తి
ప్రతిభాసమయం మహాసామాన్యమ్ . తత్తు ప్రతిభాసమయానన్తవిశేషవ్యాపి . తే చ సర్వద్రవ్యపర్యాయ-
సకలాఖణ్డైకకేవలజ్ఞానరూపమాత్మానమపి న జానాతి . తత ఏతత్స్థితం యః సర్వం న జానాతి స
ఆత్మానమపి న జానాతీతి ..౪౮.. అథైకమజానన్ సర్వం న జానాతీతి నిశ్చినోతి --దవ్వం ద్రవ్యం అణంతపజ్జయం
అనన్తపర్యాయం ఏగం ఏకం అణంతాణి దవ్వజాదీణి అనన్తాని ద్రవ్యజాతీని జో ణ విజాణది యో న విజానాతి
జో ఏక ద్రవ్య అనంతపర్యయ తేమ ద్రవ్య అనంతనే
యుగపద న జాణే జీవ, తో తే కేమ జాణే సర్వనే ? ౪౯.
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౮౩
అబ, ఐసా నిశ్చిత కరతే హైం కి ఏకకో న జాననేవాలా సబకో నహీం జానతా : —
అన్వయార్థ : — [యది ] యది [అనన్తపర్యాయం ] అనన్త పర్యాయవాలే [ఏకం ద్రవ్యం ] ఏక
ద్రవ్యకో (-ఆత్మద్రవ్యకో) [అనన్తాని ద్రవ్యజాతాని ] తథా అనన్త ద్రవ్యసమూహకో [యుగపద్ ] ఏక
హీ సాథ [న విజానాతి ] నహీం జానతా [సః ] తో వహ పురుష [సర్వాణి ] సబ కో (-అనన్త
ద్రవ్యసమూహకో) [కథం జానాతి ] కైసే జాన సకేగా ? (అర్థాత్ జో ఆత్మద్రవ్యకో నహీం జానతా హో
వహ సమస్త ద్రవ్యసమూహకో నహీం జాన సకతా) ..౪౯..
ప్రకారాన్తరసే అన్వయార్థ : — [యది ] యది [అనన్తపర్యాయం ] అనన్త పర్యాయవాలే [ఏకం
ద్రవ్యం ] ఏక ద్రవ్యకో (-ఆత్మద్రవ్యకో) [న విజానాతి ] నహీం జానతా [సః ] తో వహ పురుష
[యుగపద్ ] ఏక హీ సాథ [సర్వాణి అనన్తాని ద్రవ్యజాతాని ] సర్వ అనన్త ద్రవ్య -సమూహకో [కథం
జానాతి ] కైసే జాన సకేగా ?
టీకా : — ప్రథమ తో ఆత్మా వాస్తవమేం స్వయం జ్ఞానమయ హోనేసే జ్ఞాతృత్వకే కారణ జ్ఞాన
హీ హై; ఔర జ్ఞాన ప్రత్యేక ఆత్మామేం వర్తతా (-రహతా) హుఆ ప్రతిభాసమయ మహాసామాన్య హై . వహ
ప్రతిభాసమయ మహాసామాన్య ప్రతిభాసమయ అనన్త విశేషోంమేం వ్యాప్త హోనేవాలా హై; ఔర ఉన విశేషోంకే
(-భేదోంకే) నిమిత్త సర్వ ద్రవ్యపర్యాయ హైం . అబ జో పురుష సర్వ ద్రవ్యపర్యాయ జినకే నిమిత్త హైం ఐసే