యత్కిల క్రమేణైకైకమర్థమాలమ్బ్య ప్రవర్తతే జ్ఞానం తదేకార్థాలమ్బనాదుత్పన్నమన్యార్థాలమ్బనాత్ ప్రలీయమానం నిత్యమసత్తథా కర్మోదయాదేకాం వ్యక్తిం ప్రతిపన్నం పునర్వ్యక్త్యన్తరం ప్రతిపద్యమానం క్షాయిక- మప్యసదనన్తద్రవ్యక్షేత్రకాలభావానాక్రాన్తుమశక్తత్వాత్ సర్వగతం న స్యాత్ ..౫౦..
అథవా స్వసంవేదనజ్ఞానేనాత్మా జ్ఞాయతే, తతశ్చ భావనా క్రియతే, తయా రాగాదివికల్పరహితస్వ- సంవేదనజ్ఞానభావనయా కేవలజ్ఞానం చ జాయతే . ఇతి నాస్తి దోషః ..౪౯.. అథ క్రమప్రవృత్తజ్ఞానేన సర్వజ్ఞో న భవతీతి వ్యవస్థాపయతి — ఉప్పజ్జది జది ణాణం ఉత్పద్యతే జ్ఞానం యది చేత్ . కమసో క్రమశః సకాశాత్ . కింకిం
టీకా : — జో జ్ఞాన క్రమశః ఏక ఏక పదార్థకా అవలమ్బన లేకర ప్రవృత్తి కరతా హై వహ (జ్ఞాన) ఏక పదార్థకే అవలమ్బనసే ఉత్పన్న హోకర దూసరే పదార్థకే అవలమ్బనసే నష్ట హో జానేసే నిత్య నహీం హోతా తథా కర్మోదయకే కారణ ఏక ౧వ్యక్తికో ప్రాప్త కరకే ఫి ర అన్య వ్యక్తికో ప్రాప్త కరతా హై ఇసలియే క్షాయిక భీ న హోతా హుఆ, వహ అనన్త ద్రవ్య -క్షేత్ర -కాల -భావకో ప్రాప్త హోనే మేం (-జాననే మేం ) అసమర్థ హోనేకే కారణ సర్వగత నహీం హై .
భావార్థ : — క్రమశః ప్రవర్తమాన జ్ఞాన అనిత్య హై, క్షాయోపశమిక హై; ఐసా క్రమిక జ్ఞానవాలా పురుష సర్వజ్ఞ నహీం హో సకతా ..౫౦..
అబ ఐసా నిశ్చిత హోతా హై కి యుగపత్ ప్రవృత్తికే ద్వారా హీ జ్ఞానకా సర్వగతత్వ సిద్ధ హోతా హై (అర్థాత్ అక్రమసే ప్రవర్తమాన జ్ఞాన హీ సర్వగత హో సకతా హై ) : —
అన్వయార్థ : — [త్రైకాల్యనిత్యవిషమం ] తీనోం కాలమేం సదా విషమ (అసమాన జాతికే), [సర్వత్ర సంభవం ] సర్వ క్షేత్రకే [చిత్రం ] అనేక ప్రకారకే [సకలం ] సమస్త పదార్థోంకో [జైనం ] జినదేవకా జ్ఞాన [యుగపత్ జానాతి ] ఏక సాథ జానతా హై [అహో హి ] అహో ! [జ్ఞానస్య మాహాత్మ్యమ్ ] జ్ఞానకా మాహాత్మ్య ! ..౫౧..
నిత్యే విషమ, విధవిధ, సకల పదార్థగణ సర్వత్రనో, జినజ్ఞాన జాణే యుగపదే, మహిమా అహో ఏ జ్ఞాననో ! .౫౧.
౮౬ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
౧. వ్యక్తి = ప్రగటతా; విశేష, భేద .