క్షాయికం హి జ్ఞానమతిశయాస్పదీభూతపరమమాహాత్మ్యమ్ . యత్తు యుగపదేవ సర్వార్థానాలమ్బ్య ప్రవర్తతే జ్ఞానం తట్టంకోత్కీర్ణన్యాయావస్థితసమస్తవస్తుజ్ఞేయాకారతయాధిరోపితనిత్యత్వం ప్రతిపన్నసమస్త- వ్యక్తిత్వేనాభివ్యక్తస్వభావభాసిక్షాయికభావం త్రైకాల్యేన నిత్యమేవ విషమీకృతాం సకలామపి సర్వార్థసంభూతిమనన్తజాతిప్రాపితవైచిత్ర్యాం పరిచ్ఛిన్దదక్రమసమాక్రాన్తానన్తద్రవ్యక్షేత్రకాలభావతయా ప్రకటీకృతాద్భుతమాహాత్మ్యం సర్వగతమేవ స్యాత్ ..౫౧.. కృత్వా . అట్ఠే పడుచ్చ జ్ఞేయార్థానాశ్రిత్య . కస్య . ణాణిస్స జ్ఞానినః ఆత్మనః . తం ణేవ హవది ణిచ్చం ఉత్పత్తినిమిత్తభూతపదార్థవినాశే తస్యాపి వినాశ ఇతి నిత్యం న భవతి . ణ ఖాఇగం జ్ఞానావరణీయ- కర్మక్షయోపశమాధీనత్వాత్ క్షాయికమపి న భవతి . ణేవ సవ్వగదం యత ఏవ పూర్వోక్తప్రకారేణ పరాధీనత్వేన నిత్యం న భవతి, క్షయోపశమాధీనత్వేన క్షాయికం చ న భవతి, తత ఏవ యుగపత్సమస్తద్రవ్యక్షేత్రకాలభావానాం పరిజ్ఞానసామర్థ్యాభావాత్సర్వగతం న భవతి . అత ఏతత్స్థితం యద్జ్ఞానం క్రమేణార్థాన్ ప్రతీత్య జాయతే తేన సర్వజ్ఞో న భవతి ఇతి ..౫౦.. అథ యుగపత్పరిచ్ఛిత్తిరూపజ్ఞానేనైవ సర్వజ్ఞో భవతీత్యావేదయతి ---జాణది జానాతి . కిం కర్తృ . జోణ్హం జైనజ్ఞానమ్ . కథమ్ . జుగవం యుగపదేకసమయే . అహో హి ణాణస్స మాహప్పం అహో హి స్ఫు టం జైనజ్ఞానస్య మాహాత్మ్యం పశ్యతామ్ . కిం జానాతి . అర్థమిత్యధ్యాహారః . కథంభూతమ్ . తిక్కాలణి- చ్చవిసయం త్రికాలవిషయం త్రికాలగతం నిత్యం సర్వకాలమ్ . పునరపి కింవిశిష్టమ్ . సయలం సమస్తమ్ . పునరపి కథంభూతమ్ . సవ్వత్థసంభవం సర్వత్ర లోకే సంభవం సముత్పన్నం స్థితమ్ . పునశ్చ కింరూపమ్ . చిత్తం నానాజాతిభేదేన విచిత్రమితి . తథా హి --యుగపత్సకలగ్రాహకజ్ఞానేన సర్వజ్ఞో భవతీతి జ్ఞాత్వా కిం కర్తవ్యమ్ . జ్యోతిష్క-

టీకా : — వాస్తవమేం క్షాయిక జ్ఞానకా, సర్వోత్కృష్టతాకా స్థానభూత పరమ మాహాత్మ్య హై; ఔర జో జ్ఞాన ఏక సాథ హీ సమస్త పదార్థోంకా అవలమ్బన లేకర ప్రవృత్తి కరతా హై వహ జ్ఞాన — అపనేమేం సమస్త వస్తుఓంకే జ్ఞేయాకార ౧టంకోత్కీర్ణ – న్యాయసే స్థిత హోనేసే జిసనే నిత్యత్వ ప్రాప్త కియా హై ఔర సమస్త వ్యక్తికో ప్రాప్త కర లేనేసే జిసనే స్వభావప్రకాశక క్షాయికభావ ప్రగట కియా హై ఐసా — త్రికాలమేం సదా విషమ రహనేవాలే (-అసమాన జాతిరూపసే పరిణమిత హోనేవాలే) ఔర అనన్త ప్రకారోంకే కారణ విచిత్రతాకో ప్రాప్త సమ్పూర్ణ సర్వ పదార్థోంకే సమూహకో జానతా హుఆ, అక్రమసే అనన్త ద్రవ్య -క్షేత్ర -కాల -భావకో ప్రాప్త హోనేసే జిసనే అద్భుత మాహాత్మ్య ప్రగట కియా హై ఐసా సర్వగత హీ హై .

భావార్థ : — అక్రమసే ప్రవర్తమాన జ్ఞాన ఏక జ్ఞేయసే దూసరేకే ప్రతి నహీం బదలతా ఇసలియే నిత్య హై, అపనీ సమస్త శక్తియోంకే ప్రగట హో జానేసే క్షాయిక హై, ఐసే అక్రమిక జ్ఞానవాలా పురుష హీ సర్వజ్ఞ హో సకతా హై . సర్వజ్ఞకే ఇస జ్ఞానకా కోఈ పరమ అద్భుత మాహాత్మ్య హై ..౫౧..

౧. టంకోత్కీర్ణ న్యాయ = పత్థరమేం టాంకీసే ఉత్కీర్ణ ఆకృతికీ భాఁతి .