అస్త్యమూర్తం మూర్తమతీన్ద్రియమైన్ద్రియం చార్థేషు .
జ్ఞానం చ తథా సౌఖ్యం యత్తేషు పరం చ తత్ జ్ఞేయమ్ ..౫౩..
అత్ర జ్ఞానం సౌఖ్యం చ మూర్తమిన్ద్రియజం చైకమస్తి . ఇతరదమూర్తమతీన్ద్రియం చాస్తి . తత్ర
యదమూర్తమతీన్ద్రియం చ తత్ప్రధానత్వాదుపాదేయత్వేన జ్ఞాతవ్యమ్ . తత్రాద్యం మూర్తాభిః క్షాయోపశమికీభిరుప-
యోగశక్తిభిస్తథావిధేభ్య ఇన్ద్రియేభ్యః సముత్పద్యమానం పరాయత్తత్వాత్ కాదాచిత్కం క్రమకృతప్రవృత్తి
అథ జ్ఞానప్రపఞ్చవ్యాఖ్యానానన్తరం జ్ఞానాధారసర్వజ్ఞం నమస్కరోతి ---
తస్స ణమాఇం లోగో దేవాసురమణుఅరాయసంబంధో .
భత్తో కరేది ణిచ్చం ఉవజుత్తో తం తహా వి అహం ..“౨..
కరేది కరోతి . స కః . లోగో లోకః . కథంభూతః . దేవాసురమణుఅరాయసంబంధో దేవాసురమనుష్య-
రాజసంబన్ధః . పునరపి కథంభూతః . భత్తో భక్తః . ణిచ్చం నిత్యం సర్వకాలమ్ . పునరపి కింవిశిష్టః . ఉవజుత్తో
ఉపయుక్త ఉద్యతః . ఇత్థంభూతో లోకః కాం కరోతి . ణమాఇం నమస్యాం నమస్క్రియామ్ . కస్య . తస్స తస్య
పూర్వోక్తసర్వజ్ఞస్య . తం తహా వి అహం తం సర్వజ్ఞం తథా తేనైవ ప్రకారేణాహమపి గ్రన్థకర్తా నమస్కరోమీతి .
అయమత్రార్థః ---యథా దేవేన్ద్రచక్రవర్త్యాదయోనన్తాక్షయసుఖాదిగుణాస్పదం సర్వజ్ఞస్వరూపం నమస్కుర్వన్తి, తథైవాహ-
మపి తత్పదాభిలాషీ పరమభక్త్యా ప్రణమామి ..★౨.. ఏవమష్టాభిః స్థలైర్ద్వాత్రింశద్గాథాస్తదనన్తరం నమస్కార-
గాథా చేతి సముదాయేన త్రయస్త్రింశత్సూత్రైర్జ్ఞానప్రపఞ్చనామా తృతీయోన్తరాధికారః సమాప్తః . అథ సుఖ-
ప్రపఞ్చాభిధానాన్తరాధికారేష్టాదశ గాథా భవన్తి . అత్ర పఞ్చస్థలాని, తేషు ప్రథమస్థలే ‘అత్థి అముత్తం’
౧. ఇన్ద్రియజ = ఇన్ద్రియోం ద్వారా ఉత్పన్న హోనేవాలా; ఐన్ద్రియ .
౨. కాదాచిత్క = కదాచిత్ – కభీ కభీ హోనేవాలా; అనిత్య ..
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౯౧
అన్వయార్థ : — [అర్థేషు జ్ఞానం ] పదార్థ సమ్బన్ధీ జ్ఞాన [అమూర్తం మూర్తం ] అమూర్త యా మూర్త,
[అతీన్ద్రియం ఐన్ద్రియం చ అస్తి ] అతీన్ద్రియ యా ఐన్ద్రియ హోతా హై; [చ తథా సౌఖ్యం ] ఔర ఇసీప్రకార
(అమూర్త యా మూర్త, అతీన్ద్రియ యా ఐన్ద్రియ) సుఖ హోతా హై . [తేషు చ యత్ పరం ] ఉసమేం జో ప్రధాన –
ఉత్కృష్ట హై [తత్ జ్ఞేయం ] వహ ఉపాదేయరూప జాననా ..౫౩..
టీకా : — యహాఁ, (జ్ఞాన తథా సుఖ దో ప్రకారకా హై – ) ఏక జ్ఞాన తథా సుఖ మూర్త ఔర
౧ఇన్ద్రియజ హై; ఔర దూసరా (జ్ఞాన తథా సుఖ) అమూర్త ఔర అతీన్ద్రియ హై . ఉసమేం జో అమూర్త ఔర
అతీన్ద్రియ హై వహ ప్రధాన హోనేసే ఉపాదేయరూప జాననా .
వహాఁ, పహలా జ్ఞాన తథా సుఖ మూర్తరూప ఐసీ క్షాయోపశమిక ఉపయోగశక్తియోంసే ఉస-
ఉస ప్రకారకీ ఇన్ద్రియోంకే ద్వారా ఉత్పన్న హోతా హుఆ పరాధీన హోనేసే ౨కాదాచిత్క, క్రమశః