సౌఖ్యలక్షణ -భూతామాత్మనోవ్యతిరిక్తాం బిభ్రాణం కేవలమేవ సౌఖ్యమ్, తతః కుతః
కేవలసుఖయోర్వ్యతిరేకః . అతః సర్వథా కేవలం సుఖమైకాన్తికమనుమోదనీయమ్ ..౬౦..
చ కేవలజ్ఞానాద్భిన్నపరిణామోస్తి యేన ఖేదో భవిష్యతి . అథవా పరిణామవిషయే ద్వితీయవ్యాఖ్యానం
క్రియతే ---యుగపదనన్తపదార్థపరిచ్ఛిత్తిపరిణామేపి వీర్యాన్తరాయనిరవశేషక్షయాదనన్తవీర్యత్వాత్ ఖేదకారణం
నాస్తి, తథైవ చ శుద్ధాత్మసర్వప్రదేశేషు సమరసీభావేన పరిణమమానానాం సహజశుద్ధానన్దైకలక్షణసుఖ-
రసాస్వాదపరిణతిరూపామాత్మనః సకాశాదభిన్నామనాకులతాం ప్రతి ఖేదో నాస్తి . సంజ్ఞాలక్షణప్రయోజనాది-
భేదేపి నిశ్చయేనాభేదరూపేణ పరిణమమానం కేవలజ్ఞానమేవ సుఖం భణ్యతే . తతః స్థితమేతత్కేవలజ్ఞానాద్భిన్నం
సుఖం నాస్తి . తత ఏవ కేవలజ్ఞానే ఖేదో న సంభవతీతి ..౬౦.. అథ పునరపి కేవలజ్ఞానస్య సుఖస్వరూపతాం
ప్రకారాన్తరేణ దృఢయతి — ణాణం అత్థంతగయం జ్ఞానం కేవలజ్ఞానమర్థాన్తగతం జ్ఞేయాన్తప్రాప్తం . లోయాలోఏసు విత్థడా
౧౦౬ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
ఇసలియే ఆత్మాసే అభిన్న ఐసా సుఖ -లక్షణభూత అనాకులతాకో ధారణ కరతా హుఆ కేవలజ్ఞాన
హీ సుఖ హై, ఇసలియే కేవలజ్ఞాన ఔర సుఖకా వ్యతిరేక కహాఁ హై ?
ఇససే, యహ సర్వథా అనుమోదన కరనే యోగ్య హై (-ఆనన్దసే సంమత కరనే యోగ్య హై) కి
‘కేవలజ్ఞాన ఐకాన్తిక సుఖ హై’ .
భావార్థ : — కేవలజ్ఞానమేం భీ పరిణామ హోతే రహనేసే వహాఁ భీ థకాన లగేగీ ఔర ఇసలియే
దుఃఖ హోగా అతః కేవలజ్ఞాన ఐకాన్తిక సుఖ కైసే హో సకతా హై? ఐసీ శంకాకా సమాధాన యహాఁ
కియా గయా హై : —
(౧) పరిణామ మాత్ర థకావట యా దుఃఖకా కారణ నహీం హై, కిన్తు ఘాతికర్మోంకే నిమిత్తసే
హోనేవాలా పరోన్ముఖ పరిణామ థకావట యా దుఃఖకా కారణ హై, కేవలజ్ఞానమేం ఘాతికర్మ అవిద్యమాన
హోనేసే వహాఁ థకావట యా దుఃఖ నహీం హై . (౨) కేవలజ్ఞాన స్వయం హీ పరిణమనశీల హై; పరిణమన
కేవలజ్ఞానకా స్వరూప హీ హై ఉపాధి నహీం . యది పరిణామకా నాశ హో జాయే తో కేవలజ్ఞానకా హీ
. ఇసప్రకార పరిణామ కేవలజ్ఞానకా సహజ స్వరూప హోనేసే కేవలజ్ఞానకో పరిణామకే
ద్వారా ఖేద నహీం హో సకతా — నహీం హోతా . (౩) కేవలజ్ఞాన సమస్త త్రైకాలిక లోకాలోకకో
ఆకారకో (-సమస్త పదార్థోంకే త్రైకాలిక జ్ఞేయాకారసమూహకో) సర్వదా అడోలరూపసే జానతా హుఆ
అత్యన్త నిష్కంప -స్థిర -అక్షుబ్ధ -అనాకుల హై; ఔర అనాకుల హోనేసే సుఖీ హై — సుఖస్వరూప – హై,
క్యోంకి అనాకులతా సుఖకా హీ లక్షణ హై . ఇసప్రకార కేవలజ్ఞాన ఔర అక్షుబ్ధతా – అనాకులతా
భిన్న నహీం హోనేసే కేవలజ్ఞాన ఔర సుఖ భిన్న నహీం హైం .
ఇసప్రకార (౧) ఘాతికర్మోంకే అభావకే కారణ, (౨) పరిణమన కోఈ ఉపాధి న
హోనేసే ఔర (౩) కేవలజ్ఞాన నిష్కంప -స్థిర -అనాకుల హోనేసే కేవలజ్ఞాన సుఖస్వరూప హీ
హై ..౬౦..