ఇన్ద్రియసుఖభాజనేషు హి ప్రధానా దివౌకసః . తేషామపి స్వాభావికం న ఖలు సుఖమస్తి,
ప్రత్యుత తేషాం స్వాభావికం దుఃఖమేవావలోక్యతే, యతస్తే పంచేన్ద్రియాత్మకశరీరపిశాచపీడయా పరవశా
భృగుప్రపాతస్థానీయాన్ మనోజ్ఞవిషయానభిపతన్తి ..౭౧..
అథైవమిన్ద్రియసుఖస్య దుఃఖతాయాం యుక్త్యావతారితాయామిన్ద్రియసుఖసాధనీభూతపుణ్యనిర్వర్తక-
శుభోపయోగస్య దుఃఖసాధనీభూతపాపనిర్వర్తకాశుభోపయోగవిశేషాదవిశేషత్వమవతారయతి —
ణరణారయతిరియసురా భజంతి జది దేహసంభవం దుక్ఖం .
కిహ సో సుహో వ అసుహో ఉవఓగో హవది జీవాణం ..౭౨..
నరనారకతిర్యక్సురా భజన్తి యది దేహసంభవం దుఃఖమ్ .
కథం స శుభో వాశుభ ఉపయోగో భవతి జీవానామ్ ..౭౨..
లోభస్థానీయసర్పచతుష్కప్రసారితవదనే దేహస్థానీయమహాన్ధకూపే పతితః సన్ కశ్చిత్ పురుషవిశేషః, సంసార-
స్థానీయమహారణ్యే మిథ్యాత్వాదికుమార్గే నష్టః సన్ మృత్యుస్థానీయహస్తిభయేనాయుష్కర్మస్థానీయే సాటికవిశేషే
శుక్లకృష్ణపక్షస్థానీయశుక్లకృష్ణమూషకద్వయఛేద్యమానమూలే వ్యాధిస్థానీయమధుమక్షికావేష్టితే లగ్నస్తేనైవ
౧. భృగుప్రపాత = అత్యంత దుఃఖసే ఘబరాకర ఆత్మఘాత కరనేకే లియే పర్వతకే నిరాధార ఉచ్చ శిఖరసే గిరనా .
(భృగు = పర్వతకా నిరాధార ఉచ్చస్థాన – శిఖర; ప్రపాత = గిరనా)
తిర్యంచ -నారక -సుర -నరో జో దేహగత దుఃఖ అనుభవే,
తో జీవనో ఉపయోగ ఏ శుభ నే అశుభ కఈ రీత ఛే ?. ౭౨.
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౧౨౩
టీకా : — ఇన్ద్రియసుఖకే భాజనోంమేం ప్రధాన దేవ హైం; ఉనకే భీ వాస్తవమేం స్వాభావిక సుఖ
నహీం హై, ఉలటా ఉనకే స్వాభావిక దుఃఖ హీ దేఖా జాతా హై; క్యోంకి వే పంచేన్ద్రియాత్మక శరీరరూపీ
పిశాచకీ పీడాసే పరవశ హోనేసే ౧భృగుప్రపాతకే సమాన మనోజ్ఞ విషయోంకీ ఓర దౌండతే హై ..౭౧..
ఇసప్రకార యుక్తిపూర్వక ఇన్ద్రియసుఖకో దుఃఖరూప ప్రగట కరకే, అబ ఇన్ద్రియసుఖకే
సాధనభూత పుణ్యకో ఉత్పన్న కరనేవాలే శుభోపయోగకీ, దుఃఖకే సాధనభూత పాపకో ఉత్పన్న కరనేవాలే
అశుభోపయోగసే అవిశేషతా ప్రగట కరతే హైం : —
అన్వయార్థ : – [నరనారకతిర్యక్సురాః ] మనుష్య, నారకీ, తిర్యంచ ఔర దేవ ( – సభీ)
[యది ] యది [దేహసంభవం ] దేహోత్పన్న [దుఃఖం ] దుఃఖకో [భజంతి ] అనుభవ కరతే హైం, [జీవానాం ]
తో జీవోంకా [సః ఉపయోగః ] వహ (శుద్ధోపయోగసే విలక్షణ -అశుద్ధ) ఉపయోగ [శుభః వా
అశుభః ] శుభ ఔర అశుభ — దో ప్రకారకా [కథం భవతి ] కైసే హై ? (అర్థాత్ నహీం హై )..౭౨..