అథానిష్టకార్యకారణత్వమభిధాయ త్రిభూమికస్యాపి మోహస్య క్షయమాసూత్రయతి —
మోహేణ వ రాగేణ వ దోసేణ వ పరిణదస్స జీవస్స .
జాయది వివిహో బంధో తమ్హా తే సంఖవఇదవ్వా ..౮౪..
మోహేన వా రాగేణ వా ద్వేషేణ వా పరిణతస్య జీవస్య .
జాయతే వివిధో బన్ధస్తస్మాత్తే సంక్షపయితవ్యాః ..౮౪..
ఏవమస్య తత్త్వాప్రతిపత్తినిమీలితస్య, మోహేన వా రాగేణ వా ద్వేషేణ వా పరిణతస్య,
తృణపటలావచ్ఛన్నగర్తసంగతస్య కరేణుకుట్టనీగాత్రాసక్తస్య ప్రతిద్విరదదర్శనోద్ధతప్రవిధావితస్య చ
సిన్ధురస్యేవ, భవతి నామ నానావిధో బన్ధః . తతోమీ అనిష్టకార్యకారిణో ముముక్షుణా
మోహరాగద్వేషాః సమ్యగ్నిర్మూలకాషం కషిత్వా క్షపణీయాః ..౮౪..
౧౪౪ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
అబ, తీనోం ప్రకారకే మోహకో అనిష్ట కార్యకా కారణ కహకర ఉసకా (-తీన ప్రకారకే
మోహకా) క్షయ కరనేకో సూత్ర ద్వారా కహతే హైం : —
అన్వయార్థ : — [మోహేన వా ] మోహరూప [రాగేణ వా ] రాగరూప [ద్వేషేణ వా ] అథవా
ద్వేషరూప [పరిణతస్య జీవస్య] పరిణమిత జీవకే [వివిధః బంధః ] వివిధ బంధ [జాయతే ] హోతా
హై; [తస్మాత్ ] ఇసలియే [తే ] వే (మోహ -రాగ -ద్వేష) [సంక్షపయితవ్యాః ] సమ్పూర్ణతయా క్షయ కరనే
యోగ్య హైం ..౮౪..
టీకా : — ఇసప్రకార తత్త్వ -అప్రతిపత్తి (-వస్తుస్వరూపకే అజ్ఞాన) సే బంద హుఏ, మోహ-
రూప -రాగరూప యా ద్వేషరూప పరిణమిత హోతే హుఏ ఇస జీవకో — ఘాసకే ఢేరసే ఢఁకే హుఏ ఖేకా సంగ
కరనేవాలే హాథీకీ భాఁతి, హథినీరూపీ కుట్టనీకే శరీరమేం ఆసక్త హాథీకీ భాఁతి ఔర విరోధీ
హాథీకో దేఖకర, ఉత్తేజిత హోకర (ఉసకీ ఓర) దౌడతే హుఏ హాథీకీ భాఁతి — వివిధ ప్రకారకా
బంధ హోతా హై; ఇసలియే ముముక్షు జీవకో అనిష్ట కార్య కరనేవాలే ఇస మోహ, రాగ ఔర ద్వేషకా యథావత్
మోహేణ వ రాగేణ వ దోసేణ వ పరిణదస్స జీవస్స మోహరాగద్వేషపరిణతస్య మోహాదిరహితపరమాత్మస్వరూప-
పరిణతిచ్యుతస్య బహిర్ముఖజీవస్య జాయది వివిహో బంధో శుద్ధోపయోగలక్షణో భావమోక్షస్తద్బలేన జీవ-
ప్రదేశకర్మప్రదేశానామత్యన్తవిశ్లేషో ద్రవ్యమోక్షః, ఇత్థంభూతద్రవ్యభావమోక్షాద్విలక్షణః సర్వప్రకారోపాదేయభూతస్వా-
భావికసుఖవిపరీతస్య నారకాదిదుఃఖస్య కారణభూతో వివిధబన్ధో జాయతే . తమ్హా తే సంఖవఇదవ్వా యతో
రే ! మోహరూప వా రాగరూప వా ద్వేషపరిణత జీవనే
విధవిధ థాయే బంధ, తేథీ సర్వ తే క్షయయోగ్య ఛే . ౮౪.