Pravachansar-Hindi (Telugu transliteration). Gatha: 86.

< Previous Page   Next Page >


Page 146 of 513
PDF/HTML Page 179 of 546

 

background image
అర్థానామయాథాతథ్యప్రతిపత్త్యా తిర్యగ్మనుష్యేషు ప్రేక్షార్హేష్వపి కారుణ్యబుద్ధయా చ మోహమభీష్ట-
విషయప్రసంగేన రాగమనభీష్టవిషయాప్రీత్యా ద్వేషమితి త్రిభిలింగైరధిగమ్య ఝగితి సంభవన్నాపి
త్రిభూమికోపి మోహో నిహన్తవ్యః
..౮౫..
అథ మోహక్షపణోపాయాన్తరమాలోచయతి
జిణసత్థాదో అట్ఠే పచ్చక్ఖాదీహిం బుజ్ఝదో ణియమా .
ఖీయది మోహోవచయో తమ్హా సత్థం సమధిదవ్వం ..౮౬..
టీకా :పదార్థోంకీ అయథాతథ్యరూప ప్రతిపత్తికే ద్వారా ఔర తిర్యంచ -మనుష్య ప్రేక్షాయోగ్య
హోనే పర భీ ఉనకే ప్రతి కరుణాబుద్ధిసే మోహకో (జానకర), ఇష్ట విషయోంకీ ఆసక్తిసే రాగకో
ఔర అనిష్ట విషయోంకీ అప్రీతిసే ద్వేషకో (జానకర)
ఇసప్రకార తీన లింగోంకే ద్వారా (తీన
ప్రకారకే మోహకో) పహిచానకర తత్కాల హీ ఉత్పన్న హోతే హీ తీనో ప్రకారకా మోహ నష్ట కర దేనే యోగ్య
హై
.
భావార్థ :మోహకే తీన భేద హైందర్శనమోహ, రాగ ఔర ద్వేష . పదార్థోంకే స్వరూపసే
విపరీత మాన్యతా తథా తిర్యంచోం ఔర మనుష్యోంకే ప్రతి తన్మయతాసే కరుణాభావ వే దర్శనమోహకే చిహ్న
హైం, ఇష్ట విషయోంమేం ప్రీతి రాగకా చిహ్న హై ఔర అనిష్ట విషయోంమేం అప్రీతి ద్వేషకా చిహ్న హై
. ఇన చిహ్న
ోంసే తీనోం ప్రకారకే మోహకో పహిచానకర ముముక్షుఓంకో ఉసే తత్కాల హీ నష్ట కర దేనా చాహియే ..౮౫..
అబ మోహక్షయ కరనేకా ఉపాయాన్తర (-దూసరా ఉపాయ) విచారతే హైం :
౧౪ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
యథాసంభవం త ఏవ వినాశయితవ్యా ఇత్యుపదిశతిఅట్ఠే అజధాగహణం శుద్ధాత్మాదిపదార్థే యథాస్వరూపస్థితేపి
విపరీతాభినివేశరూపేణాయథాగ్రహణం కరుణాభావో య శుద్ధాత్మోపలబ్ధిలక్షణపరమోపేక్షాసంయమాద్విపరీతః కరుణా-
భావో దయాపరిణామశ్చ అథవా వ్యవహారేణ కరుణాయా అభావః . కేషు విషయేషు . మణువతిరిఏసు మనుష్య-
తిర్యగ్జీవేషు ఇతి దర్శనమోహచిహ్నమ్ . విసఏసు య ప్పసంగో నిర్విషయసుఖాస్వాదరహితబహిరాత్మజీవానాం
మనోజ్ఞామనోజ్ఞవిషయేషు చ యోసౌ ప్రకర్షేణ సఙ్గః సంసర్గస్తం దృష్ట్వా ప్రీత్యప్రీతిలిఙ్గాభ్యాం చారిత్రమోహసంజ్ఞౌ
౧. పదార్థోంకీ అయథాతథ్యరూప ప్రతిపత్తి = పదార్థ జైసే నహీం హై ఉన్హేం వైసా సమఝనా అర్థాత్ ఉన్హేం అన్యథా స్వరూపసే
అంగీకార కరనా .
౨. ప్రేక్షాయోగ్య = మాత్ర ప్రేక్షకభావసే -దృష్టాజ్ఞాతారూపసే -మధ్యస్థభావసే దేఖనే యోగ్య .
శాస్త్రో వడే ప్రత్యక్షఆదిథీ జాణతో జే అర్థ నే,
తసు మోహ పామే నాశ నిశ్చయ; శాస్త్ర సమధ్యయనీయ ఛే. ౮౬
.