పృథక్త్వవృత్తస్వలక్షణైర్ద్రవ్యమన్యదపహాయ తస్మిన్నేవ చ వర్తమానైః సకలత్రికాలకలితధ్రౌవ్యం
ద్రవ్యమాకాశం ధర్మమధర్మం కాలం పుద్గలమాత్మాన్తరం చ నిశ్చినోమి . తతో నాహమాకాశం న ధర్మో నాధర్మో
న చ కాలో న పుద్గలో నాత్మాన్తరం చ భవామి; యతోమీష్వేకాపవరకప్రబోధితానేక-
దీపప్రకాశేష్వివ సంభూయావస్థితేష్వపి మచ్చైతన్యం స్వరూపాదప్రచ్యుతమేవ మాం పృథగవగమయతి . ఏవమస్య
నిశ్చితస్వపరవివేకస్యాత్మనో న ఖలు వికారకారిణో మోహాంకు రస్య ప్రాదుర్భూతిః స్యాత్ ..౯౦..
అప్పణో ఆత్మన ఇతి . తథాహి — యదిదం మమ చైతన్యం స్వపరప్రకాశకం తేనాహం కర్తా విశుద్ధజ్ఞానదర్శన-
స్వభావం స్వకీయమాత్మానం జానామి, పరం చ పుద్గలాదిపఞ్చద్రవ్యరూపం శేషజీవాన్తరం చ పరరూపేణ జానామి,
తతః కారణాదేకాపవరక ప్రబోధితానేకప్రదీపప్రకాశేష్వివ సంభూయావస్థితేష్వపి సర్వద్రవ్యేషు మమ సహజశుద్ధ-
చిదానన్దైకస్వభావస్య కేనాపి సహ మోహో నాస్తీత్యభిప్రాయః ..౯౦.. ఏవం స్వపరపరిజ్ఞానవిషయే మూఢత్వ-
నిరాసార్థం గాథాద్వయేన చతుర్థజ్ఞానకణ్డికా గతా . ఇతి పఞ్చవింశతిగాథాభిర్జ్ఞానకణ్డికాచతుష్టయాభిధానో
ద్వితీయోధికారః సమాప్తః . అథ నిర్దోషిపరమాత్మప్రణీతపదార్థశ్రద్ధానమన్తరేణ శ్రమణో న భవతి,
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞానతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౧౫౫
వర్తతే హైం ఉనకే ద్వారా — ఆకాశ, ధర్మ, అధర్మ, కాల, పుద్గల ఔర అన్య ఆత్మాకో సకల
త్రికాలమేం ధ్రువత్వ ధారక ద్రవ్యకే రూపమేం నిశ్చిత కరతా హూఁ (జైసే చైతన్య లక్షణకే ద్వారా ఆత్మాకో
ధ్రువ ద్రవ్యకే రూపమేం జానా, ఉసీప్రకార అవగాహహేతుత్వ, గతిహేతుత్వ ఇత్యాది లక్షణోంసే – జో కి స్వ-
లక్ష్యభూత ద్రవ్యకే అతిరిక్త అన్య ద్రవ్యోంమేం నహీం పాయే జాతే ఉనకే ద్వారా — ఆకాశ ధర్మాస్తికాయ
ఇత్యాదికో భిన్న -భిన్న ధ్రువ ద్రవ్యోంకే రూపమేం జానతా హూఁ) ఇసలియే మైం ఆకాశ నహీం హూఁ, మైం ధర్మ
నహీం హూఁ, అధర్మ నహీం హూఁ, కాల నహీం హూఁ, పుద్గల నహీం హూఁ, ఔర ఆత్మాన్తర నహీం హూఁ; క్యోంకి —
మకానకే ౧ఏక కమరేమేం జలాయే గయే అనేక దీపకోంకే ప్రకాశోంకీ భాఁతి యహ ద్రవ్య ఇకట్ఠే హోకర
రహతే హుఏ భీ మేరా చైతన్య నిజస్వరూపసే అచ్యుత హీ రహతా హుఆ ముఝే పృథక్ బతలాతా హై .
ఇసప్రకార జిసనే స్వ -పరకా వివేక నిశ్చిత కియా హై ఐసే ఇస ఆత్మాకో వికారకారీ
మోహాంకురకా ప్రాదుర్భావ నహీం హోతా .
భావార్థ : — స్వ -పరకే వివేకసే మోహకా నాశ కియా జా సకతా హై . వహ స్వ-
పరకా వివేక, జినాగమకే ద్వారా స్వ -పరకే లక్షణోంకో యథార్థతయా జానకర కియా జా
సకతా హై ..౯౦..
౧. జైసే కిసీ ఏక కమరేమేం అనేక దీపక జలాయే జాయేం తో స్థూలదృష్టిసే దేఖనే పర ఉనకా ప్రకాశ ఏక దూసరేమేం
మిలా హుఆ మాలూమ హోతా హై, కిన్తు సూక్ష్మదృష్టిసే విచారపూర్వక దేఖనే పర వే సబ ప్రకాశ భిన్న -భిన్న హీ హైం;
(క్యోంకి ఉనమేంసే ఏక దీపక బుఝ జానే పర ఉసీ దీపకకా ప్రకాశ నష్ట హోతా హై; అన్య దీపకోంకే ప్రకాశ
నష్ట నహీం హోతే) ఉసీప్రకార జీవాదిక అనేక ద్రవ్య ఏక హీ క్షేత్రమేం రహతే హైం ఫి ర భీ సూక్ష్మదృష్టిసే దేఖనే పర
వే సబ భిన్న -భిన్న హీ హైం, ఏకమేక నహీం హోతే .