ధర్మత్వమాసూత్రయితుముపక్రాన్తం, యత్ప్రసిద్ధయే చ ‘ధమ్మేణ పరిణదప్పా అప్పా జది సుద్ధసంపఓగజుదో
పావది ణివ్వాణసుహం’ ఇతి నిర్వాణసుఖసాధనశుద్ధోపయోగోధికర్తుమారబ్ధః, శుభాశుభోపయోగౌ చ
విరోధినౌ నిర్ధ్వస్తౌ, శుద్ధోపయోగస్వరూపం చోపవర్ణితం, తత్ప్రసాదజౌ చాత్మనో జ్ఞానానన్దౌ సహజౌ
సముద్యోతయతా సంవేదనస్వరూపం సుఖస్వరూపం చ ప్రపంచితమ్, తదధునా కథం కథమపి శుద్ధో-
పయోగప్రసాదేన ప్రసాధ్య పరమనిస్పృహామాత్మతృప్తాం పారమేశ్వరీప్రవృత్తిమభ్యుపగతః కృతకృత్యతామవాప్య
నితాన్తమనాకులో భూత్వా ప్రలీనభేదవాసనోన్మేషః స్వయం సాక్షాద్ధర్మ ఏవాస్మీత్యవతిష్ఠతే —
మిత్యాది . తత్సర్వం శుద్ధోపయోగప్రసాదాత్ప్రసాధ్యేదానీం నిశ్చయరత్నత్రయపరిణత ఆత్మైవ ధర్మ ఇత్యవతిష్ఠతే .
అథవా ద్వితీయపాతనికా — సమ్యక్త్వాభావే శ్రమణో న భవతి, తస్మాత్ శ్రమణాద్ధర్మోపి న భవతి . తర్హి
కథం శ్రమణో భవతి, ఇతి పృష్టే ప్రత్యుత్తరం ప్రయచ్ఛన్ జ్ఞానాధికారముపసంహరతి — జో ణిహదమోహదిట్ఠీ తత్త్వార్థ-
శ్రద్ధానలక్షణవ్యవహారసమ్యక్త్వోత్పన్నేన నిజశుద్ధాత్మరుచిరూపేణ నిశ్చయసమ్యక్త్వేన పరిణతత్వాన్నిహతమోహ-
దృష్టిర్విధ్వంసితదర్శనమోహో యః . పునశ్చ కింరూపః . ఆగమకుసలో నిర్దోషిపరమాత్మప్రణీతపరమాగమాభ్యాసేన
నిరుపాధిస్వసంవేదనజ్ఞానకుశలత్వాదాగమకుశల ఆగమప్రవీణః . పునశ్చ కింరూపః . విరాగచరియమ్హి
అబ్భుట్ఠిదో వ్రతసమితిగు ప్త్యాదిబహిరఙ్గచారిత్రానుష్ఠానవశేన స్వశుద్ధాత్మనిశ్చలపరిణతిరూపవీతరాగచారిత్ర-
౧౫౮ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
కహనా ప్రారమ్భ కియా ఔర ౧జిసకీ సిద్ధికే లియే ౨‘ధమ్మేణ పరిణదప్పా అప్పా జది
సుద్ధసంపఓగజుదో, పావది ణివ్వాణసుహం’ ఇసప్రకార (౧౧వీం గాథామేం) నిర్వాణసుఖకే సాధనభూత
శుద్ధోపయోగకా అధికార ప్రారమ్భ కియా, విరోధీ శుభాశుభ ఉపయోగకో నష్ట కియా (-హేయ
బతాయా), శుద్ధోపయోగకా స్వరూప వర్ణన కియా, శుద్ధోపయోగకే ప్రసాదసే ఉత్పన్న హోనేవాలే ఐసే
ఆత్మాకే సహజ జ్ఞాన ఔర ఆనన్దకో సమఝాతే హుఏ జ్ఞానకే స్వరూపకా ఔర సుఖకే స్వరూపకా
విస్తార కియా, ఉసే (-ఆత్మాకే ధర్మత్వకో) అబ కిసీ భీ ప్రకార శుద్ధోపయోగకే ప్రసాదసే
౩సిద్ధ కరకే, ౪పరమ నిస్పృహ, ఆత్మతృప్త (ఐసీ) పారమేశ్వరీ ప్రవృత్తికో ప్రాప్త హోతే హుయే,
కృతకృత్యతాకో ప్రాప్త కరకే అత్యన్త అనాకుల హోకర, జినకే ౫భేదవాసనా కీ ప్రగటతాకా ప్రలయ
హుఆ హై, ఐసే హోతే హుఏ, (ఆచార్య భగవాన) ‘మైం స్వయం సాక్షాత్ ధర్మ హీ హూఁ’ ఇసప్రకార రహతే
హైం, (-ఐసే భావమేం నిశ్చల స్థిత హోతే హైం) : —
౧. జిసకీ సిద్ధికే లియే = ఆత్మాకో ధర్మరూప బనవానేకా జో కార్య సాధనాకే లియే .
౨. అర్థ – ధర్మపరిణత స్వరూపవాలా ఆత్మా యది శుద్ధ ఉపయోగమేం యుక్త హో తో మోక్షకే సుఖకో పాతా హై .
౩. సిద్ధ కరకే = సాధకర . (ఆత్మాకో ధర్మరూప రచనేకా జో కార్య సాధనా థా ఉస కార్యకో, మహాపురుషార్థ
కరకే శుద్ధోపయోగ ద్వారా ఆచార్య భగవాననే సిద్ధ కియా .) .
౪. పరకీ స్పృహాసే రహిత ఔర ఆత్మామేం హీ తృప్త, నిశ్చయరత్నత్రయమేం లీనతారూప ప్రవృత్తి .
౫. భేదవాసనా = భేదరూప వృత్తి; వికల్ప – పరిణామ .