ప్రదేశభేదాభావాద్ ద్రవ్యేణ సహైకత్వమవలమ్బమానం ద్రవ్యస్య స్వభావ ఏవ కథం న భవేత్ . తత్తు
ద్రవ్యాన్తరాణామివ ద్రవ్యగుణపర్యాయాణాం న ప్రత్యేకం పరిసమాప్యతే, యతో హి పరస్పరసాధిత-
సిద్ధియుక్తత్వాత్తేషామస్తిత్వమేకమేవ, కార్తస్వరవత్ .
యథా హి ద్రవ్యేణ వా క్షేత్రేణ వా కాలేన వా భావేన వా కార్తస్వరాత్ పృథగనుపలభ్యమానైః
కర్తృకరణాధికరణరూపేణ పీతతాదిగుణానాం కుణ్డలాదిపర్యాయాణాం చ స్వరూపముపాదాయ ప్రవర్తమాన-
ప్రవృత్తియుక్తస్య కార్తస్వరాస్తిత్వేన నిష్పాదితనిష్పత్తియుక్తైః పీతతాదిగుణైః కుణ్డలాదిపర్యాయైశ్చ
యదస్తిత్వం కార్తస్వరస్య స స్వభావః, తథా హి ద్రవ్యేణ వా క్షేత్రేణ వా కాలేన వా భావేన వా
ద్రవ్యాత్పృథగనుపలభ్యమానైః కర్తృకరణాధికరణరూపేణ గుణానాం పర్యాయాణాం చ స్వరూపముపాదాయ
శేషజీవానాం చ భిన్నం భవతి న చ తథా . కైః సహ . గుణేహిం సగపజ్జఏహిం కేవలజ్ఞానాదిగుణైః
కిఞ్చిదూనచరమశరీరాకారాదిస్వకపర్యాయైశ్చ సహ . కథంభూతైః . చిత్తేహిం సిద్ధగతిత్వమతీన్ద్రియత్వమకాయత్వమ-
యోగత్వమవేదత్వమిత్యాదిబహుభేదభిన్నైః . న కేవలం గుణపర్యాయైః సహ భిన్నం న భవతి . ఉప్పాదవ్వయధువత్తేహిం
శుద్ధాత్మప్రాప్తిరూపమోక్షపర్యాయస్యోత్పాదో రాగాదివికల్పరహితపరమసమాధిరూపమోక్షమార్గపర్యాయస్య వ్యయస్తథా
మోక్షమోక్షమార్గాధారభూతాన్వయద్రవ్యత్వలక్షణం ధ్రౌవ్యం చేత్యుక్తలక్షణోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యైశ్చ సహ భిన్నం న భవతి .
కథమ్ . సవ్వకాలం సర్వకాలపర్యన్తం యథా భవతి . కస్మాత్తైః సహ భిన్నం న భవతీతి చేత్. యతః
కారణాద్గుణపర్యాయాస్తిత్వేనోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యాస్తిత్వేన చ కర్తృభూతేన శుద్ధాత్మద్రవ్యాస్తిత్వం సాధ్యతే,
౧. పీతత్వాది గుణ ఔర కుణ్డలాది పర్యాయేం .
౨. ద్రవ్య హీ గుణ -పర్యాయోంకా కర్తా (కరనేవాలా), ఉనకా కరణ (సాధన) ఔర ఉనకా అధికరణ (ఆధార)
హై; ఇసలియే ద్రవ్య హీ గుణ -పర్యాయకా స్వరూప ధారణ కరతా హై .
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞేయతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౧౭౫
అనేకత్వ హోనే పర భీ ప్రదేశభేద న హోనేసే ద్రవ్యకే సాథ ఏకత్వకో ధారణ కరతా హుఆ, ద్రవ్యకా
స్వభావ హీ క్యోం న హో ? (అవశ్య హో .) వహ అస్తిత్వ — జైసే భిన్న -భిన్న ద్రవ్యోంమేం ప్రత్యేకమేం
సమాప్త హో జాతా హై ఉసీప్రకార — ద్రవ్య -గుణ -పర్యాయమేం ప్రత్యేకమేం సమాప్త నహీం హో జాతా, క్యోంకి
ఉనకీ సిద్ధి పరస్పర హోతీ హై, ఇసలియే (అర్థాత్ ద్రవ్య -గుణ ఔర పర్యాయ ఏక దూసరేసే పరస్పర సిద్ధ
హోతే హైం ఇసలియే — యది ఏక న హో తో దూసరే దో భీ సిద్ధ నహీం హోతే ఇసలియే) ఉనకా అస్తిత్వ
ఏక హీ హై; — సువర్ణకీ భాఁతి .
జైసే ద్రవ్య, క్షేత్ర, కాల యా భావసే ౧సువర్ణసే జో పృథక్ దిఖాఈ నహీం దేతే; కర్తా -కరణ-
అధికరణరూపసే పీతత్వాదిగుణోంకే ఔర కుణ్డలాదిపర్యాయోంకే స్వరూపకో ధారణ కరకే ప్రవర్తమాన
సువర్ణకే అస్తిత్వసే జినకీ ఉత్పత్తి హోతీ హై, — ఐసే పీతత్వాదిగుణోం ఔర కుణ్డలాది పర్యాయోంసే
జో సువర్ణకా అస్తిత్వ హై, వహ సువర్ణకా స్వభావ హై; ఉసీప్రకార ద్రవ్యసే, క్షేత్రసే, కాలసే యా
భావసే జో ద్రవ్యసే పృథక్ దిఖాఈ నహీం దేతే, కర్తా -కరణ-౨అధికరణరూపసే గుణోంకే ఔర పర్యాయోంకే