ప్రవర్తమానప్రవృత్తియుక్తస్య ద్రవ్యాస్తిత్వేన నిష్పాదితనిష్పత్తియుక్తైర్గుణైః పర్యాయైశ్చ యదస్తిత్వం ద్రవ్యస్య స
స్వభావః . యథా వా ద్రవ్యేణ వా క్షేత్రేణ వా కాలేన వా భావేన వా పీతతాదిగుణేభ్యః
కుణ్డలాదిపర్యాయేభ్యశ్చ పృథగనుపలభ్యమానస్య కర్తృకరణాధిక రణరూపేణ కార్తస్వరస్వరూపముపాదాయ
ప్రవర్తమానప్రవృత్తియుక్తైః పీతతాదిగుణైః కుణ్డలాదిపర్యాయైశ్చ నిష్పాదితనిష్పత్తియుక్తస్య కార్తస్వరస్య
మూలసాధనతయా తైర్నిష్పాదితం యదస్తిత్వం స స్వభావః, తథా ద్రవ్యేణ వా క్షేత్రేణ వా కాలేన
వా భావేన వా గుణేభ్యః పర్యాయేభ్యశ్చ పృథగనుపలభ్యమానస్య కర్తృకరణాధికరణరూపేణ
శుద్ధాత్మద్రవ్యాస్తిత్వేన చ గుణపర్యాయోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యాస్తిత్వం సాధ్యత ఇతి . తద్యథా – యథా స్వకీయ-
ద్రవ్యక్షేత్రకాలభావైః సువర్ణాదభిన్నానాం పీతత్వాదిగుణకుణ్డలాదిపర్యాయాణాం సంబన్ధి యదస్తిత్వం స ఏవ
సువర్ణస్య సద్భావః, తథా స్వకీయద్రవ్యక్షేత్రకాలభావైః పరమాత్మద్రవ్యాదభిన్నానాం కేవలజ్ఞానాదిగుణకించిదూన-
చరమశరీరాకారాదిపర్యాయాణాం సంబన్ధి యదస్తిత్వం స ఏవ ముక్తాత్మద్రవ్యస్య సద్భావః . యథా స్వకీయ-
ద్రవ్యక్షేత్రకాలభావైః పీతత్వాదిగుణకుణ్డలాదిపర్యాయేభ్యః సకాశాదభిన్నస్య సువర్ణస్య సమ్బన్ధి యదస్తిత్వం స
౧. జో = జో సువర్ణ .
౨. ఉనసే = పీతత్వాది గుణోం ఔర కుణ్డలాది పర్యాయోంసే . (సువర్ణకా అస్తిత్వ నిష్పన్న హోనేమేం, ఉపజనేమేం, యా
సిద్ధ హోనేమేం మూలసాధన పీతత్వాది గుణ ఔర కుణ్డలాది పర్యాయేం హైం .)
౧౭౬ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
స్వరూపకో ధారణ కరకే ప్రవర్తమాన ద్రవ్యకే అస్తిత్వసే జినకీ ఉత్పత్తి హోతీ హై, — ఐసే గుణోం ఔర
పర్యాయోంసే జో ద్రవ్యకా అస్తిత్వ హై, వహ స్వభావ హై . (ద్రవ్యసే, క్షేత్రసే, కాలసే యా భావసే సువర్ణసే
భిన్న న దిఖాఈ దేనేవాలే పీతత్వాదిక ఔర కుణ్డలాదికకా అస్తిత్వ వహ సువర్ణకా హీ అస్తిత్వ
హై, క్యోంకి పీతత్వాదికకే ఔర కుణ్డలాదికకే స్వరూపకో సువర్ణ హీ ధారణ కరతా హై, ఇసలియే
సువర్ణకే అస్తిత్వసే హీ పీతత్వాదికకీ ఔర కుణ్డలాదికకీ నిష్పత్తి — సిద్ధ — హోతీ హై; సువర్ణ
న హో తో పీతత్వాదిక ఔర కుణ్డలాదిక భీ న హోం, ఇసీప్రకార ద్రవ్యసే, క్షేత్రసే, కాలసే యా భావసే
ద్రవ్యసే భిన్న నహీం దిఖాఈ దేనేవాలే గుణోం ఔర పర్యాయోంకా అస్తిత్వ వహ ద్రవ్యకా హీ అస్తిత్వ హై,
క్యోంకి గుణోం ఔర పర్యాయోంకే స్వరూపకో ద్రవ్య హీ ధారణ కరతా హై, ఇసలియే ద్రవ్యకే అస్తిత్వసే
హీ గుణోంకీ ఔర పర్యాయోంకీ నిష్పత్తి హోతీ హై, ద్రవ్య న హో తో గుణ ఔర పర్యాయేం భీ న హోం . ఐసా
అస్తిత్వ వహ ద్రవ్యకా స్వభావ హై .)
అథవా, జైసే ద్రవ్యసే, క్షేత్రసే, కాలసే యా భావసే ౧జో పీతత్వాది గుణోంసే ఔర కుణ్డలాది
పర్యాయోంసే పృథక్ నహీం దిఖాఈ దేతా; కర్తా -కరణ -అధికరణరూపసే సువర్ణకే స్వరూపకో ధారణ
కరకే ప్రవర్తమాన పీతత్వాదిగుణోం ఔర కుణ్డలాదిపర్యాయోంసే జిసకీ నిష్పత్తి హోతీ హై, — ఐసే
సువర్ణకా, మూలసాధనపనేసే ౨ఉనసే నిష్పన్న హోతా హుఆ, జో అస్తిత్వ హై, వహ స్వభావ హై; ఉసీప్రకార
ద్రవ్యసే, క్షేత్రసే, కాలసే యా భావసే గుణోంసే ఔర పర్యాయోంసే జో పృథక్ నహీం దిఖాఈ దేతా, కర్తా-