తయైకమేవ వస్తు, న వస్త్వన్తరం, తథా ద్రవ్యం స్వయమేవ పూర్వావస్థావస్థితగుణాదుత్తరావస్థావస్థిత-
గుణం పరిణమత్పూర్వోత్తరావస్థావస్థితగుణాభ్యాం తాభ్యామనుభూతాత్మసత్తాకం పూర్వోత్తరావస్థావస్థిత-
గుణాభ్యాం సమమవిశిష్టసత్తాకతయైకమేవ ద్రవ్యం, న ద్రవ్యాన్తరమ్ . యథైవ చోత్పద్యమానం పాణ్డుభావేన
వ్యయమానం హరితభావేనావతిష్ఠమానం సహకారఫలత్వేనోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యాణ్యేకవస్తుపర్యాయద్వారేణ
సహకారఫలం, తథైవోత్పద్యమానముత్తరావస్థావస్థితగుణేన వ్యయమానం పూర్వావస్థావస్థితగుణేనావతిష్ఠమానం
ద్రవ్యత్వగుణేనోత్పాదవ్యయధ్రౌవ్యాణ్యేకద్రవ్యపర్యాయద్వారేణ ద్రవ్యం భవతి ..౧౦౪..
గుణాత్ కేవలజ్ఞానోత్పత్తిబీజభూతాత్సకాశాత్సకలవిమలకేవలజ్ఞానగుణాన్తరమ్ . కథంభూతం సత్పరిణమతి .
సదవిసిట్ఠం స్వకీయస్వరూపత్వాచ్చిద్రూపాస్తిత్వాదవిశిష్టమభిన్నమ్ . తమ్హా గుణపజ్జాయా భణియా పుణ దవ్వమేవ త్తి
తస్మాత్ కారణాన్న కేవలం పూర్వసూత్రోదితాః ద్రవ్యపర్యాయాః ద్రవ్యం భవన్తి, గుణరూపపర్యాయా గుణపర్యాయా భణ్యన్తే
తేపి ద్రవ్యమేవ భవన్తి . అథవా సంసారిజీవద్రవ్యం మతిస్మృత్యాదివిభావగుణం త్యక్త్వా శ్రుతజ్ఞానాది-
కహానజైనశాస్త్రమాలా ]
జ్ఞేయతత్త్వ -ప్రజ్ఞాపన
౨౦౧
ప్ర. ౨౬
సత్తావాలా హోనేసే ఏక హీ వస్తు హై, అన్య వస్తు నహీం; ఇసీప్రకార ద్రవ్య స్వయం హీ ౧పూర్వ
అవస్థామేం అవస్థిత గుణమేంసే ఉత్తర అవస్థామేం అవస్థిత గుణరూప పరిణమిత హోతా హుఆ, పూర్వ
ఔర ఉత్తర అవస్థామేం అవస్థిత ఉన గుణోంకే ద్వారా అపనీ సత్తాకా అనుభవ కరతా హై,
ఇసలియే పూర్వ ఔర ఉత్తర అవస్థామేం అవస్థిత గుణోంకే సాథ అవశిష్ట సత్తావాలా హోనేసే ఏక
హీ ద్రవ్య హై, ద్రవ్యాన్తర నహీం .
(ఆమకే దృష్టాన్తకీ భాఁతి, ద్రవ్య స్వయం హీ గుణకీ పూర్వ పర్యాయమేంసే ఉత్తరపర్యాయరూప
పరిణమిత హోతా హుఆ, పూర్వ ఔర ఉత్తర గుణపర్యాయోంకే ద్వారా అపనే అస్తిత్వకా అనుభవ కరతా
హై, ఇసలియే పూర్వ ఔర ఉత్తర గుణపర్యాయోంకే సాథ అభిన్న అస్తిత్వ హోనేసే ఏక హీ ద్రవ్య హై
ద్రవ్యాన్తర నహీం; అర్థాత్ వే వే గుణపర్యాయేం ఔర ద్రవ్య ఏక హీ ద్రవ్యరూప హైం, భిన్న -భిన్న ద్రవ్య
నహీం హైం .)
ఔర, జైసే పీతభావసే ఉత్పన్న హోతా హరితభావసే నష్ట హోతా ఔర ఆమ్రఫలరూపసే స్థిర
రహతా హోనేసే ఆమ్రఫల ఏక వస్తుకీ పర్యాయోం ద్వారా ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్య హై, ఉసీప్రకార ఉత్తర
అవస్థామేం అవస్థిత గుణసే ఉత్పన్న, పూర్వ అవస్థామేం అవస్థిత గుణసే నష్ట ఔర ద్రవ్యత్వ గుణసే
స్థిర హోనేసే, ద్రవ్య ఏకద్రవ్యపర్యాయకే ద్వారా ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్య హై .
భావార్థ : — ఇససే పూర్వకీ గాథామేం ద్రవ్యపర్యాయకే ద్వారా (అనేక ద్రవ్యపర్యాయోంకే ద్వారా)
ద్రవ్యకే ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్య బతాయే గయే థే . ఇస గాథామేం గుణపర్యాయకే ద్వారా (ఏక-
ద్రవ్యపర్యాయకే ద్వారా) ద్రవ్యకే ఉత్పాద -వ్యయ -ధ్రౌవ్య బతాయే గయే హైం ..౧౦౪..
౧. పూర్వ అవస్థామేం అవాస్థిత గుణ = పహలేకీ అవస్థామేం రహా హుఆ గుణ; గుణకీ పూర్వ పర్యాయ; పూర్వ గుణపర్యాయ.