అథ సర్వథాభావలక్షణత్వమతద్భావస్య నిషేధయతి —
జం దవ్వం తం ణ గుణో జో వి గుణో సో ణ తచ్చమత్థాదో .
ఏసో హి అతబ్భావో ణేవ అభావో త్తి ణిద్దిట్ఠో ..౧౦౮..
యద్ద్రవ్యం తన్న గుణో యోపి గుణః స న తత్త్వమర్థాత్ .
ఏష హ్యతద్భావో నైవ అభావ ఇతి నిర్దిష్టః ..౧౦౮..
వాచ్యో న భవతి కేవలజ్ఞానాదిగుణో వా సిద్ధపర్యాయో వా, ముక్తజీవకేవలజ్ఞానాదిగుణసిద్ధపర్యాయశబ్దైశ్చ
శుద్ధసత్తాగుణో వాచ్యో న భవతి . ఇత్యేవం పరస్పరం ప్రదేశాభేదేపి యోసౌ సంజ్ఞాదిభేదః స తస్య
పూర్వోక్తలక్షణతద్భావస్యాభావస్తదభావో భణ్యతే . స చ తదభావః పునరపి కిం భణ్యతే . అతద్భావః సంజ్ఞా-
లక్షణప్రయోజనాదిభేద ఇత్యర్థః . యథాత్ర శుద్ధాత్మని శుద్ధసత్తాగుణేన సహాభేదః స్థాపితస్తథా యథాసంభవం
సర్వద్రవ్యేషు జ్ఞాతవ్య ఇత్యభిప్రాయః ..౧౦౭.. అథ గుణగుణినోః ప్రదేశభేదనిషేధేన తమేవ సంజ్ఞాది-
భేదరూపమతద్భావం దృఢయతి — జం దవ్వం తం ణ గుణో యద్ద్రవ్యం స న గుణః, యన్ముక్తజీవద్రవ్యం స శుద్ధః సన్ గుణో
న భవతి . ముక్తజీవద్రవ్యశబ్దేన శుద్ధసత్తాగుణో వాచ్యో న భవతీత్యర్థః . జో వి గుణో సో ణ తచ్చమత్థాదో
౨౧౦ప్రవచనసార[ భగవానశ్రీకుందకుంద-
ఇసప్రకార ఇస గాథామేం సత్తాకా ఉదాహరణ దేకర అతద్భావకో స్పష్టతయా సమఝాయా హై .
(యహాఁ ఇతనా విశేష హై కి జో సత్తా గుణకే సమ్బన్ధమేం కహా హై, వహ అన్య గుణోంకే విషయమేం
భీ భలీభాఁతి సమఝ లేనా చాహియే . జైసే కి : — సత్తా గుణకీ భాఁతి ఏక ఆత్మాకే పురుషార్థ
గుణకో ‘పురుషార్థీ ఆత్మద్రవ్య’ ‘పురుషార్థీ జ్ఞానాదిగుణ’ ఔర ‘పురుషార్థీ సిద్ధత్వాది పర్యాయ’ —
ఇసప్రకార విస్తరిత కర సకతే హైం . అభిన్నప్రదేశ హోనేసే ఇసప్రకార విస్తార కియా జాతా హై, ఫి ర
భీ సంజ్ఞా -లక్షణ -ప్రయోజనాది భేద హోనేసే పురుషార్థగుణకో తథా ఆత్మద్రవ్యకో, జ్ఞానాది అన్య గుణ
ఔర సిద్ధత్వాది పర్యాయకో అతద్భావ హై, జో కి ఉనమేం అన్యత్వకా కారణ హై ..౧౦౭..
అబ, సర్వథా అభావ వహ అతద్భావకా లక్షణ హై, ఇసకా నిషేధ కరతే హైం : —
అన్వయార్థ : — [అర్థాత్ ] స్వరూప అపేక్షాసే [యద్ ద్రవ్యం ] జో ద్రవ్య హై [తత్ న గుణః ]
వహ గుణ నహీం హై, [యః అపి గుణః ] ఔర జో గుణ హై [సః న తత్త్వం ] యహ ద్రవ్య నహీం హై . [ఏషః
హి అతద్భావః ] యహ అతద్భావ హై; [న ఏవ అభావః ] సర్వథా అభావ వహ అతద్భావ నహీం హై;
[ఇతి నిర్దిష్టః ] ఐసా (జినేన్ద్రదేవ ద్వారా) దరశాయా గయా హై ..౧౦౮..
స్వరూపే నథీ జే ద్రవ్య తే గుణ, గుణ తే నహి ద్రవ్య ఛే ,
– ఆనే అతత్పణుం జాణవుం, న అభావనే; భాఖ్యుం జినే. ౧౦౮.